ภควัท-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ หนึ่ง

สำรวจกองทัพที่สมรภูมิ กุรุกฺเษตฺร

โศลก 16-18

anantavijayaṁ rājā
kuntī-putro yudhiṣṭhiraḥ
nakulaḥ sahadevaś ca
sughoṣa-maṇipuṣpakau
อนนฺตวิชยํ ราชา
กุนฺตี-ปุโตฺร ยุธิษฺฐิรห์
นกุลห์ สหเทวศฺ จ
สุโฆษ-มณิปุษฺปเกา
kāśyaś ca parameṣv-āsaḥ
śikhaṇḍī ca mahā-rathaḥ
dhṛṣṭadyumno virāṭaś ca
sātyakiś cāparājitaḥ
กาศฺยศฺ จ ปรเมษฺวฺ-อาสห์
ศิขณฺฑี จ มหา-รถห์
ธฺฤษฺฏทฺยุมฺโน วิราฏศฺ จ
สาตฺยกิศฺ จาปราชิตห์
drupado draupadeyāś ca
sarvaśaḥ pṛthivī-pate
saubhadraś ca mahā-bāhuḥ
śaṅkhān dadhmuḥ pṛthak pṛthak
ทฺรุปโท เทฺราปเทยาศฺ จ
สรฺวศห์ ปฺฤถิวี-ปเต
เสาภทฺรศฺ จ มหา-พาหุห์
ศงฺขานฺ ทธฺมุห์ ปฺฤถกฺ ปฺฤถกฺ
อนนฺต-วิชยมฺ — หอยสังข์ชื่อ อนนฺต-วิชย, ราชา — กษัตริย์, กุนฺตี-ปุตฺรห์ — บุตรของพระนาง กุนฺตี, ยุธิษฺฐิรห์ยุธิษฺฐิร, นกุลห์นกุล, สหเทวห์สหเทว, — และ, สุโฆษ-มณิปุษฺปเกา — หอยสังข์ชื่อ สุโฆษ และ มณิปุษฺปก, กาศฺยห์ — กษัตริย์แห่ง กาศี (วาราณะสี), — และ, ปรม-อิษุ-อาสห์ — ยอดนักยิงธนู, ศิขณฺฑีศิขณฺฑี, — ด้วยเหมือนกัน, มหา-รถห์ — ผู้ซึ่งสามารถต่อสู้กับคนเป็นพันๆโดยลำพัง, ธฺฤษฺฏทฺยุมฺนห์ธฺฤษฺฏทฺยุมฺน (โอรสของกษัตริย์ทฺรุปท), วิราฏห์วิราฏ (เจ้าชายผู้ทรงให้ที่พักพิงแด่ ปาณฺฑว ขณะที่แปลงตัวหลบซ่อน), — ด้วยเหมือนกัน, สาตฺยกิห์สาตฺยกิ (เหมือนกับ ยุยุธาน สารถีของศฺรีกฺฤษฺณ), — และ, อปราชิตห์ — ผู้ไม่เคยถูกทำลาย, ทฺรุปทห์ทฺรุปท กษัตริย์แห่งพานชาละ, เทฺราปเทยาห์ — บุตรของ เทฺราปที, — ด้วยเหมือนกัน, สรฺวศห์ — ทั้งหมด, ปฺฤถิวี-ปเต — โอ้ กษัตริย์, เสาภทฺรห์ — อภิมนฺยุบุตรของ สุภทฺรา, — เช่นกัน, มหา-พาหุห์ — ยอดนักรบ, ศงฺขานฺ — หอยสังข์, ทธฺมุห์ — เป่า, ปฺฤถกฺ ปฺฤถกฺ — ต่างคนต่างเป่า

คำแปล

กษัตริย์ ยุธิษฺฐิร โอรสของพระนาง กุนฺตี ทรงเป่าหอยสังข์ชื่อ อนนฺต วิชย นกุล และ สหเทว ทรงเป่าหอยสังข์ชื่อ สุโฆษ และ มณิปุษฺปก กษัตริย์แห่ง กาศี ยอดนักยิงธนู ยอดนักรบ ศิขณฺฑี ธฺฤษฺฏทฺยุมฺน วิราฏ สาตฺยกิ ผู้ไม่เคยแพ้ ทฺรุปท เหล่าโอรสของ เทฺราปที และองค์อื่นๆ โอ้ พระราชา ดั่งเช่นนักรบผู้เก่งกล้าโอรสของ สุภทฺรา ทั้งหมดทรงได้เป่าหอยสังข์ขึ้นตามลำดับ

คำอธิบาย

สญฺชย บอกแก่กษัตริย์ ธฺฤตราษฺฏฺร อย่างมีไหวพริบเกี่ยวกับนโยบายอันไม่ฉลาดที่ไปโกงพวกโอรส ปาณฺฑุ และพยายามที่จะสถาปนาโอรสของตนขึ้นครองราชสมบัติว่าเป็นสิ่งที่ไม่น่าสรรเสริญ มีลางต่างๆแสดงให้ได้เห็นอย่างชัดเจนว่าราชวงค์กุรุ ทั้งหมดจะถูกสังหารในสมรภูมิอันยิ่งใหญ่นี้ โดยเริ่มต้นจากพระอัยกา ภีษฺม ลงไปถึงพระราชนัดดา เช่น อภิมนฺยุ และองค์อื่นๆ รวมทั้งกษัตริย์จากรัฐต่างๆทั่วโลกที่มาชุมนุมกันที่นี้จะถูกลงโทษทั้งหมด ความหายนะทั้งปวงนี้ก็เนื่องมาจากกษัตริย์ ธฺฤตราษฺฏฺร เพราะทรงสนับสนุนนโยบายที่ฉ้อโกงทำให้เหล่าโอรสของพระองค์ทรงปฏิบัติตาม