ภควัท-คีตา ฉบับเดิม
บทที่ สิบ
ความมั่งคั่งแห่งสัจธรรม
โศลก 12-13
arjuna uvāca
paraṁ brahma paraṁ dhāma
pavitraṁ paramaṁ bhavān
puruṣaṁ śāśvataṁ divyam
ādi-devam ajaṁ vibhum
paraṁ brahma paraṁ dhāma
pavitraṁ paramaṁ bhavān
puruṣaṁ śāśvataṁ divyam
ādi-devam ajaṁ vibhum
อรฺชุน อุวาจ
ปรํ พฺรหฺม ปรํ ธาม
ปวิตฺรํ ปรมํ ภวานฺ
ปุรุษํ ศาศฺวตํ ทิวฺยมฺ
อาทิ-เทวมฺ อชํ วิภุมฺ
ปรํ พฺรหฺม ปรํ ธาม
ปวิตฺรํ ปรมํ ภวานฺ
ปุรุษํ ศาศฺวตํ ทิวฺยมฺ
อาทิ-เทวมฺ อชํ วิภุมฺ
āhus tvām ṛṣayaḥ sarve
devarṣir nāradas tathā
asito devalo vyāsaḥ
svayaṁ caiva bravīṣi me
devarṣir nāradas tathā
asito devalo vyāsaḥ
svayaṁ caiva bravīṣi me
อาหุสฺ ตฺวามฺ ฤษยห์ สเรฺว
เทวรฺษิรฺ นารทสฺ ตถา
อสิโต เทวโล วฺยาสห์
สฺวยํ ไจว พฺรวีษิ เม
เทวรฺษิรฺ นารทสฺ ตถา
อสิโต เทวโล วฺยาสห์
สฺวยํ ไจว พฺรวีษิ เม
อรฺชุนห์ อุวาจ — อรฺชุน ตรัส, ปรมฺ — สูงสุด, พฺรหฺม — สัจจะ, ปรมฺ — สูงสุด, ธาม — ผู้ค้ำจุน, ปวิตฺรมฺ — บริสุทธิ์, ปรมมฺ — สูงสุด, ภวานฺ — พระองค์, ปุรุษมฺ — บุคลิกภาพ, ศาศฺวตมฺ — องค์เดิม, ทิวฺยมฺ — ทิพย์, อาทิ-เทวมฺ — พระผู้เป็นเจ้าองค์แรก, อชมฺ — ไม่มีการเกิด, วิภุมฺ — ยิ่งใหญ่ที่สุด, อาหุห์ — กล่าว, ตฺวามฺ — เกี่ยวกับพระองค์, ฤษยห์ — เหล่านักบวช, สเรฺว — ทั้งหมด, เทว-ฤษิห์ — นักบวชในหมู่เทวดา, นารทห์ — นารท, ตถา — เช่นกัน, อสิตห์ — อสิต, เทวลห์ — เทวล, วฺยาสห์ — วฺยาส, สฺวยมฺ — ด้วยตัวพระองค์เอง, จ — เช่นกัน, เอว — แน่นอน, พฺรวีษิ — พระองค์ทรงอธิบาย, เม — แด่ข้า
คำแปล
อรฺชุน
คำอธิบาย
สองโศลกนี้องค์ภควานฺทรงให้โอกาสแก่นักปราชญ์สมัยปัจจุบันโดยกล่าวไว้อย่างชัดเจนว่า พระองค์ทรงแตกต่างจากปัจเจกวิญญาณ หลังจากสดับฟังสี่โศลกซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของ ภควัท-คีตา ในบทนี้ อรฺชุน ทรงเป็นอิสระจากความสงสัยทั้งปวงโดยสิ้นเชิง และยอมรับว่าองค์กฺฤษฺณคือบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า ทันใดนั้น อรฺชุน ทรงประกาศอย่างกล้าหาญว่า “พระองค์คือ ปรํ พฺรหฺม บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า” ในอดีตองค์กฺฤษฺณตรัสว่าพระองค์ทรงเป็นผู้ให้กำเนิดทุกสิ่งทุกอย่างและทุกชีวิต เทวดาทุกองค์ และมนุษย์ทุกคนขึ้นอยู่กับองค์กฺฤษฺณ แต่เนื่องด้วยอวิชชาเหล่ามนุษย์และเทวดาคิดว่าตนเองสมบูรณ์และเป็นอิสระจากบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า ด้วยการปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้อวิชชาจะถูกขจัดออกไปจนหมดสิ้น องค์ภควานฺทรงอธิบายไว้แล้วในโศลกก่อนหน้านี้ บัดนี้ด้วยพระกรุณาธิคุณขององค์ภควานฺ อรฺชุน ยอมรับพระองค์ว่าทรงเป็นสัจธรรมสูงสุดตามคำสอนพระเวท มิใช่เพราะว่าองค์กฺฤษฺณทรงเป็นสหายสนิทแล้ว อรฺชุน ทรงยกยอองค์กฺฤษฺณด้วยการเรียกพระองค์ว่าบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า สัจธรรมที่สมบูรณ์ สิ่งที่ อรฺชุน ตรัสในสองโศลกนี้สัจจะแห่งคัมภีร์พระเวทได้ยืนยันไว้ คำสั่งสอนพระเวทยืนยันว่าผู้ที่รับเอาการอุทิศตนเสียสละรับใช้ต่อองค์ภควานฺไปปฏิบัติเท่านั้นจึงจะสามารถเข้าใจพระองค์ได้ ในขณะที่บุคคลอื่นไม่สามารถเข้าใจได้ ทุกคำในโศลกนี้ที่ อรฺชุน ตรัสนั้นคำสอนพระเวทได้มีการยืนยันไว้
ใน เกน อุปนิษทฺ ได้กล่าวไว้ว่า พฺรหฺมนฺ สูงสุดเป็นที่พักพิงของทุกสิ่งทุกอย่าง และองค์กฺฤษฺณทรงอธิบายไว้แล้วว่าทุกสิ่งทุกอย่างพักพิงอยู่ที่พระองค์ มุณฺฑก อุปนิษทฺ ยืนยันว่าทุกสิ่งทุกอย่างพำนักอยู่ที่องค์ภควานฺ ผู้ปฏิบัติการระลึกถึงพระองค์อยู่ตลอดเวลาจึงสามารถเป็นผู้รู้แจ้ง การระลึกถึงองค์กฺฤษฺณอยู่ตลอดเวลาคือ สฺมรณมฺ ซึ่งเป็นวิธีการหนึ่งแห่งการอุทิศตนเสียสละรับใช้ การอุทิศตนเสียสละรับใช้แด่องค์กฺฤษฺณเท่านั้นที่ทำให้เราเข้าใจสถานภาพของตัวเราเองและขจัดร่างกายวัตถุนี้ออกไปได้
คัมภีร์พระเวทยอมรับว่าองค์ภควานฺทรงเป็นผู้บริสุทธิ์ที่สุดในบรรดา ผู้บริสุทธิ์ผู้ที่เข้าใจว่าองค์กฺฤษฺณทรงเป็นผู้บริสุทธิ์ที่สุดในหมู่ผู้บริสุทธิ์สามารถทำให้ตนเองบริสุทธิ์จากกิจกรรมบาปทั้งปวงได้ นอกจากเราจะศิโรราบต่อองค์ภควานฺเท่านั้นเราจึงจะสามารถขจัดเชื้อโรคแห่งการกระทำบาปทั้งหมดได้ อรฺชุน ยอมรับว่าองค์กฺฤษฺณทรงเป็นผู้บริสุทธิ์สูงสุดซึ่งเป็นไปตามคำสั่งสอนของวรรณกรรมพระเวท บุคลิกภาพผู้ยิ่งใหญ่ซึ่งนำโดย นารท ได้ยืนยันไว้เช่นเดียวกัน
องค์กฺฤษฺณทรงเป็นบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าเราจึงควรทำสมาธิอยู่ที่พระองค์เสมอ และได้รับความสุขจากความสัมพันธ์ทิพย์ที่มีต่อองค์กฺฤษฺณ พระองค์ทรงเป็นผู้มีชีวิตที่สูงสุด ทรงเป็นอิสระจากความต้องการทางร่างกาย จากการเกิดและการตาย ไม่เพียงแต่ อรฺชุน เท่านั้นที่ทรงยืนยันเช่นนี้แต่วรรณกรรมพระเวททั้งหมด เช่น ปุราณ และประวัติศาสตร์ต่างๆก็ได้ยืนยันไว้เช่นกัน ในวรรณกรรมพระเวททั้งหมดได้อธิบายเกี่ยวกับองค์กฺฤษฺณไว้เช่นนี้ และองค์ภควานฺเองก็ตรัสในบทที่สี่ว่า “ถึงแม้ว่าข้าไม่มีการเกิด ข้ายังเสด็จมาบนโลกนี้เพื่อสถาปนาหลักธรรมแห่งศาสนา” พระองค์ทรงเป็นบุคคลแรกที่สูงสุด พระองค์ทรงไม่มีแหล่งกำเนิดเพราะทรงเป็นแหล่งกำเนิดของแหล่งกำเนิดทั้งปวง และทุกสิ่งทุกอย่างกำเนิดมาจากพระองค์ ความรู้อันสมบูรณ์เช่นนี้สามารถได้รับจากพระกรุณาธิคุณขององค์ภควานฺ
ณ ที่นี้ อรฺชุน ทรงแสดงตนเองผ่านทางพระกรุณาธิคุณขององค์กฺฤษฺณ หากเราปรารถนาจะเข้าใจ ภควัท-คีตา เราควรยอมรับข้อความจากสองโศลกนี้ อันนี้เรียกว่าระบบ ปรมฺปรา คือการรับสายปรัมปรา นอกเสียจากว่าเราจะอยู่ในระบบปรัมปรามิฉะนั้นเราก็จะไม่สามารถเข้าใจ ภควัท-คีตา ได้ สิ่งที่เรียกว่าการศึกษาทางวิชาการนั้นเป็นไปไม่ได้ที่จะเข้าใจ ภควัท-คีตา แต่พวกที่อับโชคที่โอหังกับการศึกษาทางวิชาการยังดื้อรั้นโดยเชื่อว่าองค์กฺฤษฺณทรงเป็นบุคคลธรรมดา ถึงแม้จะมีหลักฐานมากมายในวรรณกรรมพระเวทก็ตาม