ภควัท-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ สิบ

ความมั่งคั่งแห่งสัจธรรม

โศลก 19

śrī-bhagavān uvāca
hanta te kathayiṣyāmi
divyā hy ātma-vibhūtayaḥ
prādhānyataḥ kuru-śreṣṭha
nāsty anto vistarasya me
ศฺรี-ภควานฺ อุวาจ
หนฺต เต กถยิษฺยามิ
ทิวฺยา หฺยฺ อาตฺม-วิภูตยห์
ปฺราธานฺยตห์ กุรุ-เศฺรษฺฐ
นาสฺตฺยฺ อนฺโต วิสฺตรสฺย เม
ศฺรี-ภควานฺ อุวาจ — บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าตรัส, หนฺต — ใช่, เต — แด่เธอ, กถยิษฺยามิ — ข้าจะพูด, ทิวฺยาห์ — ทิพย์, หิ — แน่นอน, อาตฺม-วิภูตยห์ — ความมั่งคั่งส่วนตัว, ปฺราธานฺยตห์ — ที่สำคัญๆ, กุรุ-เศฺรษฺฐ — โอ้ ผู้ยอดเยี่ยมแห่งราชวงศ์ กุรุ, น อสฺติ — ไม่มี, อนฺตห์ — จำกัด, วิสฺตรสฺย — จนกระทั่ง, เม — ของข้า

คำแปล

บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าตรัสว่า ตกลงข้าจะบอกเธอเกี่ยวกับปรากฎการณ์อันวิจิตรพิสดารของข้า แต่เฉพาะที่สำคัญๆเท่านั้น โอ้ อรฺชุน เพราะว่าความมั่งคั่งของข้านั้นไม่มีที่สิ้นสุด

คำอธิบาย

เป็นไปไม่ได้ที่จะเข้าใจความยิ่งใหญ่และความมั่งคั่งขององค์กฺฤษฺณ ประสาทสัมผัสของปัจเจกวิญญาณมีขีดจำกัดจึงไม่เปิดโอกาสให้เข้าใจเรื่องราวทั้งหมดของพระองค์ ถึงกระนั้นเหล่าสาวกพยายามเข้าใจองค์กฺฤษฺณไม่ใช่บนหลักการที่ว่าจะสามารถเข้าใจองค์กฺฤษฺณอย่างสมบูรณ์ในช่วงเวลาหนึ่งหรือในระดับหนึ่งของชีวิต แต่เรื่องราวขององค์กฺฤษฺณเป็นที่น่าชื่นชอบมาก ดูเหมือนจะเป็นน้ำทิพย์สำหรับสาวก ดังนั้นสาวกจึงรื่นเริงกับเรื่องราวขององค์กฺฤษฺณในการสนทนาเกี่ยวกับความมั่งคั่งและพลังงานอันหลากหลายขององค์กฺฤษฺณ สาวกผู้บริสุทธิ์จะได้รับความสุขทิพย์ดังนั้นจึงปรารถนาสดับฟังและสนทนาเกี่ยวกับพระองค์ องค์กฺฤษฺณทรงรู้ว่าสิ่งมีชีวิตไม่เข้าใจความมั่งคั่งของพระองค์เท่าที่มีอยู่ ดังนั้นพระองค์ทรงตกลงจะกล่าวเฉพาะปรากฏการณ์ที่สำคัญๆเกี่ยวกับพลังงานต่างๆของพระองค์ คำว่า ปฺราธานฺยตห์ (“สำคัญ”) มีความสำคัญเพราะว่าเราสามารถเข้าใจรายละเอียดที่สำคัญไม่กี่อย่างขององค์ภควานฺเท่านั้น เพราะคุณลักษณะของพระองค์นั้นไม่มีที่สิ้นสุดเป็นไปไม่ได้ที่จะเข้าใจทั้งหมดและคำว่า วิภูติ ใช้ในโศลกนี้กล่าวถึงความมั่งคั่งที่พระองค์ทรงควบคุมปรากฏการณ์ทั้งหมด ในพจนานุกรม อมร-โกศ กล่าวไว้ว่า วิภูติ หมายความว่าความมั่งคั่งพิเศษ

ผู้ไม่เชื่อในรูปลักษณ์หรือผู้นับถือผีสางเทวดาไม่สามารถเข้าใจความมั่งคั่งพิเศษขององค์ภควานฺ และไม่เข้าใจปรากฏการณ์แห่งพลังงานทิพย์ของพระองค์ทั้งในโลกวัตถุและในโลกทิพย์ พลังงานต่างๆของพระองค์แผ่กระจายไปในปรากฏการณ์อันหลากหลายทุกแห่ง ณ ที่นี้องค์กฺฤษฺณทรงอธิบายว่ามีอะไรบ้างที่บุคคลธรรมดาสามารถสำเหนียกได้โดยตรง ดังนั้นส่วนหนึ่งของพลังงานอันหลากหลายของพระองค์จึงได้อธิบายไว้เช่นนี้