ภควัท-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ สิบ

ความมั่งคั่งแห่งสัจธรรม

โศลก 33

akṣarāṇām a-kāro ’smi
dvandvaḥ sāmāsikasya ca
aham evākṣayaḥ kālo
dhātāhaṁ viśvato-mukhaḥ
อกฺษราณามฺ อ-กาโร ’สฺมิ
ทฺวนฺทฺวห์ สามาสิกสฺย จ
อหมฺ เอวากฺษยห์ กาโล
ธาตาหํ วิศฺวโต-มุขห์
อกฺษราณามฺ — ของตัวอักษร, อ-การห์ — ตัวอักษรแรก, อสฺมิ — ข้าเป็น, ทฺวนฺทฺวห์ — คู่, สามาสิกสฺย — ของผสม, จ — และ, อหมฺ — ข้าเป็น, เอว — แน่นอน, อกฺษยห์ — อมตะ, กาลห์ — กาลเวลา, ธาตา — ผู้สร้าง, อหมฺ — ข้าเป็น, วิศฺวตห์-มุขห์ — พระพรหม

คำแปล

ในบรรดาตัวอักษรข้าคือ อักษร อ ในบรรดาคำผสมข้าคือ คำผสมคู่ ข้าคือ กาลเวลาที่ไม่มีวันสิ้นสุดด้วยเช่นกัน และในบรรดาผู้สร้างข้าคือ พระพรหม

คำอธิบาย

อ-การ อักษรตัวแรกในภาษาสันสกฤตเป็นจุดเริ่มต้นของวรรณกรรมพระเวท ปราศจาก อ-การ ไม่มีอะไรทำเสียงขึ้นมาได้ ฉะนั้นจึงเป็นจุดเริ่มต้นของเสียงในภาษาสันสกฤตมีคำผสมมากมายเช่นกันซึ่งคำผสมคู่ เช่น ราม-กฺฤษฺณ เรียกว่า ทฺวนฺทฺว ในคำผสมนี้คำว่า ราม และ กฺฤษฺณ มีรูปเดียวกันดังนั้นคำผสมจึงเรียกว่าคู่

ในบรรดานักสังหารทั้งหลาย กาลเวลานั้นสูงสุดเพราะว่ากาลเวลาจะสังหารทุกสิ่งทุกอย่าง กาลเวลาเป็นผู้แทนขององค์กฺฤษฺณเพราะว่าตามกาลเวลาจะมีไฟบัลลัยกัลป์ และทุกสิ่งทุกอย่างจะถูกทำลายลง

ในบรรดาสิ่งมีชีวิตที่เป็นผู้สร้างพระพรหมสี่เศียรทรงเป็นผู้นำ ฉะนั้นพระพรหมจึงทรงเป็นผู้แทนขององค์ภควานฺ กฺฤษฺณ