ภควัท-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ สิบเอ็ด

รูปลักษณ์จักรวาล

โศลก 14

tataḥ sa vismayāviṣṭo
hṛṣṭa-romā dhanañ-jayaḥ
praṇamya śirasā devaṁ
kṛtāñjalir abhāṣata
ตตห์ ส วิสฺมยาวิษฺโฏ
หฺฤษฺฏ-โรมา ธนญฺ-ชยห์
ปฺรณมฺย ศิรสา เทวํ
กฺฤตาญฺชลิรฺ อภาษต
ตตห์ — หลังจากนั้น, สห์ — เขา, วิสฺมย-อาวิษฺฏห์ — ปลาบปลื้มด้วยความอัศจรรย์ใจ, หฺฤษฺฏ-โรมา — ขนบนผิวหนังลุกชันเนื่องจากความปลื้มปีติสุขอย่างใหญ่หลวง, ธนมฺ-ชยห์ — อรฺชุน, ปฺรณมฺย — ถวายความเคารพ, ศิรสา — ด้วยศรีษะ, เทวมฺ — แด่องค์ภควานฺ, กฺฤต-อญฺชลิห์ — ด้วยสองมือพนม, อภาษต — เริ่มตรัส

คำแปล

จากนั้นด้วยความสับสนและอัศจรรย์ใจ อรฺชุน ขนลุกตั้งชัน ทรงก้มศีรษะแสดงความเคารพด้วยสองมือพนม อรฺชุน ทรงเริ่มถวายบทมนต์แด่องค์ภควานฺ

คำอธิบาย

เมื่อจักษุทิพย์เปิดเผยขึ้นความสัมพันธ์ระหว่างองค์กฺฤษฺณและ อรฺชุน ได้เปลี่ยนไปทันที ก่อนหน้านี้องค์กฺฤษฺณและ อรฺชุน ทรงมีความสัมพันธ์กันในฐานะเพื่อน แต่บัดนี้หลังจากได้เปิดเผยรูปลักษณ์จักรวาลแล้ว อรฺชุน ทรงแสดงความเคารพด้วยความเคารพบูชาอย่างยิ่งและด้วยสองมือพนม อรฺชุน ทรงถวายบทมนต์แด่องค์กฺฤษฺณ สรรเสริญรูปลักษณ์จักรวาล ดังนั้นความสัมพันธ์ของ อรฺชุน กลายมาเป็นความน่าอัศจรรย์มากกว่าความเป็นเพื่อน เหล่าสาวกผู้ยิ่งใหญ่เห็นองค์กฺฤษฺณในฐานะที่เป็นแหล่งกำเนิดของความสัมพันธ์ทั้งหลายทั้งปวง ในพระคัมภีร์ได้กล่าวถึงความสัมพันธ์พื้นฐานสิบสองประเภทและทั้งหมดนั้นมีอยู่ในองค์กฺฤษฺณ ได้กล่าวไว้ว่าพระองค์ทรงเป็นมหาสมุทรแห่งความสัมพันธ์ทั้งหลายที่แลกเปลี่ยนกันระหว่างสองชีวิตระหว่างเทวดา หรือระหว่างองค์ภควานฺและสาวกของพระองค์

ณ ที่นี้ อรฺชุน ทรงได้รับแรงดลใจด้วยความสัมพันธ์แห่งความอัศจรรย์ และภายในความอัศจรรย์นั้นถึงแม้โดยธรรมชาติ อรฺชุน ทรงเป็นผู้ที่มีความสุขุม สงบและเงียบมาก แต่ อรฺชุน ได้กลายมาเป็นผู้ที่มีความปลื้มปีติสุข ขนลุกตั้งชัน และทรงเริ่มถวายความเคารพแด่องค์ภควานฺด้วยมือทั้งสองพนม แน่นอนว่า อรฺชุน ทรงมิได้กลัวแต่ได้รับผลกระทบจากความอัศจรรย์ของพระองค์ สภาพแวดล้อมในขณะนั้นคือความอัศจรรย์ ธรรมชาติความสัมพันธ์แห่งความรักฉันเพื่อนของเขาเต็มไปด้วยความอัศจรรย์ ดังนั้น อรฺชุน จึงทรงแสดงออกไปเช่นนั้น