ภควัท-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ สิบเอ็ด

รูปลักษณ์จักรวาล

โศลก 40

namaḥ purastād atha pṛṣṭhatas te
namo ’stu te sarvata eva sarva
ananta-vīryāmita-vikramas tvaṁ
sarvaṁ samāpnoṣi tato ’si sarvaḥ
นมห์ ปุรสฺตาทฺ อถ ปฺฤษฺฐตสฺ เต
นโม ’สฺตุ เต สรฺวต เอว สรฺว
อนนฺต-วีรฺยามิต-วิกฺรมสฺ ตฺวํ
สรฺวํ สมาปฺโนษิ ตโต ’สิ สรฺวห์
นมห์ — ถวายความเคารพ, ปุรสฺตาตฺ — จากด้านหน้า, อถ — เช่นกัน, ปฺฤษฺฐตห์ — จากด้านหลัง, เต — แด่พระองค์, นมห์ อสฺตุ — ข้าพเจ้าถวายความเคารพ, เต — แด่พระองค์, สรฺวตห์ — จากทุกๆด้าน, เอว — แน่นอน, สรฺว — เพราะว่าพระองค์ทรงเป็นทุกสิ่งทุกอย่าง, อนนฺต-วีรฺย — พลังที่ไร้ขอบเขต, อมิต-วิกฺรมห์ — และอำนาจที่ไร้ขอบเขต, ตฺวมฺ — พระองค์, สรฺวมฺ — ทุกสิ่งทุกอย่าง, สมาปฺโนษิ — พระองค์ทรงปกคลุม, ตตห์ — ดังนั้น, อสิ — พระองค์ทรงเป็น, สรฺวห์ — ทุกสิ่งทุกอย่าง

คำแปล

ขอถวายความเคารพแด่พระองค์จากด้านหน้า จากด้านหลังและจากทุกๆด้าน โอ้ พลังที่ไร้ขีดจำกัด พระองค์ทรงเป็นเจ้าของอำนาจที่ไร้ขอบเขต พระองค์ทรงแผ่กระจายไปทั่ว ดังนั้นพระองค์ทรงเป็นทุกสิ่งทุกอย่าง

คำอธิบาย

ด้วยความรักอันปลาบปลื้มที่มีต่อองค์กฺฤษฺณ สหาย อรฺชุน ทรงถวายความเคารพจากทุกๆด้าน โดยยอมรับว่าองค์กฺฤษฺณทรงเป็นเจ้าของพลังและอำนาจทั้งหมด และทรงยิ่งใหญ่กว่านักรบผู้ยิ่งใหญ่ทั้งหลายที่มาชุมนุมกันที่สมรภูมิ ได้กล่าวไว้ใน วิษฺณุ ปุราณ (1.9.69)ดังนี้

โย ’ยํ ตวาคโต เทว
สมีปํ เทวตา-คณห์
ส ตฺวมฺ เอว ชคตฺ-สฺรษฺฏา
ยตห์ สรฺว-คโต ภวานฺ
“โอ้ ภควานฺ พระองค์ทรงเป็นผู้สร้างทุกชีวิตที่มาอยู่ต่อหน้าพระองค์แม้แต่เทวดา”