ภควัท-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ สิบเอ็ด

รูปลักษณ์จักรวาล

โศลก 53

nāhaṁ vedair na tapasā
na dānena na cejyayā
śakya evaṁ-vidho draṣṭuṁ
dṛṣṭavān asi māṁ yathā
นาหํ เวไทรฺ น ตปสา
น ทาเนน น เจชฺยยา
ศกฺย เอวํ-วิโธ ทฺรษฺฏุํ
ทฺฤษฺฏวานฺ อสิ มำ ยถา
— ไม่เคย, อหมฺ — ข้า, เวไทห์ — ด้วยการศึกษาคัมภีร์พระเวท, — ไม่เคย, ตปสา — ด้วยการบำเพ็ญเพียรอย่างเคร่งครัด, — ไม่เคย, ทาเนน — ด้วยการให้ทาน, — ไม่เคย, — เช่นกัน, อิชฺยยา — ด้วยการบูชา, ศกฺยห์ — เป็นไปได้, เอวมฺ-วิธห์ — เหมือนกัน, ทฺรษฺฏุมฺ — เห็น, ทฺฤษฺฏวานฺ — การเห็น, อสิ — เธอเป็น, มามฺ — ข้า, ยถา — ตามเป็นจริง

คำแปล

รูปลักษณ์ที่กำลังเห็นด้วยจักษุทิพย์ของเธอนั้น การศึกษาคัมภีร์พระเวท การปฏิบัติบำเพ็ญเพียรอย่างเคร่งครัด การให้ทาน หรือการบูชาไม่สามารถเข้าใจได้ มิใช่ว่าปฏิบัติตามวิธีเหล่านี้แล้วจะสามารถเห็นข้าตามความเป็นจริงได้

คำอธิบาย

ครั้งแรกองค์กฺฤษฺณทรงปรากฏต่อหน้าพระมารดา เทวกี และพระบิดา วสุเทว ในรูปลักษณ์สี่กร จากนั้นพระองค์ทรงเปลี่ยนพระวรกายมาเป็นรูปลักษณ์สองกร อิทธิฤทธิ์เช่นนี้เข้าใจได้ยากมากสำหรับพวกที่ไม่เชื่อในองค์ภควานฺ หรือพวกที่ปราศจากการอุทิศตนเสียสละรับใช้ สำหรับพวกนักวิชาการที่ได้แต่ศึกษาวรรณกรรมพระเวทโดยผ่านทางความรู้ไวยากรณ์ หรือมีแต่เพียงคุณสมบัติทางวิชาการเท่านั้นจะเป็นไปไม่ได้ที่จะเข้าใจองค์กฺฤษฺณ สำหรับบุคลลที่ไปวัดเพื่อถวายการบูชาแด่พระองค์ตามพิธีกรรมได้แต่ไปเยี่ยมเยียนพระองค์เท่านั้นแต่ไม่สามารถเข้าใจองค์กฺฤษฺณตามความเป็นจริง เราจะสามารถเข้าใจองค์กฺฤษฺณได้ด้วยวิถีแห่งการอุทิศตนเสียสละรับใช้เท่านั้น ดังที่องค์กฺฤษฺณทรงอธิบายด้วยพระองค์เองในโศลกต่อไป