ภควัท-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ สิบสี่

สามระดับแห่งธรรมชาติวัตถุ

โศลก 13

aprakāśo ’pravṛttiś ca
pramādo moha eva ca
tamasy etāni jāyante
vivṛddhe kuru-nandana
อปฺรกาโศ ’ปฺรวฺฤตฺติศฺ จ
ปฺรมาโท โมห เอว จ
ตมสฺยฺ เอตานิ ชายนฺเต
วิวฺฤทฺเธ กุรุ-นนฺทน
อปฺรกาศห์ — ความมืด, อปฺรวฺฤตฺติห์ — ไม่มีกิจกรรม, — และ, ปฺรมาทห์ — บ้าคลั่ง, โมหห์ — ความหลง, เอว — แน่นอน, — เช่นกัน, ตมสิ — ระดับอวิชชา, เอตานิ — เหล่านี้, ชายนฺเต — ปรากฏ, วิวฺฤทฺเธ — เมื่อพัฒนา, กุรุ-นนฺทน — โอ้ โอรสแห่งคุรุ

คำแปล

เมื่อระดับอวิชชาเพิ่มพูน โอ้ โอรสแห่ง กุรุ ความมืด ความเฉื่อยชา ความบ้าคลั่ง และความหลงปรากฏ

คำอธิบาย

เมื่อไม่มีแสงสว่าง ขาดความรู้ ผู้อยู่ในระดับอวิชชาจะไม่ทำงานตามหลักธรรม และชอบทำอะไรตามอำเภอใจโดยไม่มีจุดมุ่งหมาย แม้มีความสามารถในการทำงานแต่จะไม่พยายาม การกระทำเช่นนี้เรียกว่าความหลง แม้จิตสำนึกยังดำเนินต่อไปแต่ชีวิตไม่มีกิจกรรม สิ่งเหล่านี้คือลักษณะอาการของผู้ที่อยู่ในระดับอวิชชา