ภควัท-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ สิบสี่

สามระดับแห่งธรรมชาติวัตถุ

โศลก 15

rajasi pralayaṁ gatvā
karma-saṅgiṣu jāyate
tathā pralīnas tamasi
mūḍha-yoniṣu jāyate
รชสิ ปฺรลยํ คตฺวา
กรฺม-สงฺคิษุ ชายเต
ตถา ปฺรลีนสฺ ตมสิ
มูฒ-โยนิษุ ชายเต
รชสิ — ในตัณหา, ปฺรลยมฺ — สิ้นสุด, คตฺวา — บรรลุ, กรฺม-สงฺคิษุ — ในการคบหาสมาคมกับพวกที่ปฏิบัติกิจกรรมเพื่อผลทางวัตถุ, ชายเต — เกิด, ตถา — ในทำนองเดียวกัน, ปฺรลีนห์ — สิ้นสุด, ตมสิ — ในอวิชชา, มูฒ-โยนิษุ — ในเผ่าพันธุ์สัตว์, ชายเต — เกิด

คำแปล

เมื่อตายในระดับตัณหาเขาเกิดในหมู่ชนที่ปฏิบัติกิจกรรมเพื่อผลทางวัตถุ และเมื่อตายในระดับอวิชชาเขาจะเกิดในอาณาจักรสัตว์

คำอธิบาย

บางคนมีความรู้สึกว่าเมื่อดวงวิญญาณมาถึงระดับชีวิตมนุษย์แล้วจะไม่ตกลงต่ำนั้นไม่ถูกต้อง ตามโศลกนี้แล้วหากผู้ใดพัฒนาระดับอวิชชาหลังจากตายไปจะตกต่ำลงไปใช้ชีวิตในร่างสัตว์เดรัจฉาน ที่นั้นเขาต้องพัฒนาตนเองด้วยวิธีวิวัฒนาการเพื่อให้ได้ร่างชีวิตมนุษย์อีกครั้งหนึ่ง ดังนั้นพวกที่จริงจังกับชีวิตมนุษย์อย่างแท้จริงควรอยู่ในระดับความดี จากการคบหากัลยาณมิตรจะทำให้ตนเองข้ามพ้นระดับต่างๆเหล่านี้และมาสถิตในกฺฤษฺณจิตสำนึก นี่คือจุดมุ่งหมายของชีวิตมนุษย์ มิฉะนั้นจะไม่ได้การรับประกันว่ามนุษย์จะได้รับร่างมนุษย์อีกครั้งหนึ่งหรือไม่