ภควัท-คีตา ฉบับเดิม
บทที่ สิบห้า
โยคะแห่งองค์ภควานฺ
โศลก 14
ahaṁ vaiśvānaro bhūtvā
prāṇināṁ deham āśritaḥ
prāṇāpāna-samāyuktaḥ
pacāmy annaṁ catur-vidham
prāṇināṁ deham āśritaḥ
prāṇāpāna-samāyuktaḥ
pacāmy annaṁ catur-vidham
อหํ ไวศฺวานโร ภูตฺวา
ปฺราณินำ เทหมฺ อาศฺริตห์
ปฺราณาปาน-สมายุกฺตห์
ปจามฺยฺ อนฺนํ จตุรฺ-วิธมฺ
ปฺราณินำ เทหมฺ อาศฺริตห์
ปฺราณาปาน-สมายุกฺตห์
ปจามฺยฺ อนฺนํ จตุรฺ-วิธมฺ
อหมฺ — ข้า, ไวศฺวานรห์ — ส่วนอันสมบูรณ์ของข้าที่เป็นไฟสำหรับย่อยอาหาร, ภูตฺวา — มาเป็น, ปฺราณินามฺ — ของมวลชีวิต, เทหมฺ — ในร่างกาย, อาศฺริตห์ — สถิต, ปฺราณ — ลมหายใจออก, อปาน — ลมลงข้างล่าง, สมายุกฺตห์ — รักษาดุลยภาพ, ปจามิ — ข้าย่อย, อนฺนมฺ — อาหาร, จตุห์-วิธมฺ — สี่ชนิด
คำแปล
ข้าคือไฟในการย่อยอาหารภายในร่างกายของมวลชีวิต
คำอธิบาย
ตาม อายุรฺ เวท ศาสฺตฺร เราเข้าใจว่ามีไฟในท้องซึ่งย่อยอาหารทั้งหมดที่ถูกส่งไป เมื่อไฟไม่ร้อนจะไม่มีความหิว เมื่อไฟทำงานเป็นปกติเราจะรู้สึกหิว บางครั้งไฟไม่ทำงานจำเป็นต้องรักษา ในทุกๆกรณีไฟนี้คือผู้แทนของบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า มนฺตฺร พระเวท (พฺฤหทฺ-อารณฺยก อุปนิษทฺ 5.9.1) ได้ยืนยันไว้เช่นกันว่าองค์ภควานฺหรือ พฺรหฺมนฺ ทรงสถิตในรูปของไฟภายในท้องและย่อยอาหารทุกชนิด (อยมฺ อคฺนิรฺ ไวศฺวานโร โย ’ยมฺ อนฺตห์ ปุรุเษ เยเนทมฺ อนฺนํ ปจฺยเต ) เนื่องจากพระองค์ทรงช่วยในการย่อยอาหารทั้งหมดสิ่งมีชีวิตจึงไม่เป็นอิสระในกรรมวิธีของการรับประทานอาหาร หากพระองค์ไม่ทรงช่วยเหลือในการย่อยเราจะไม่สามารถรับประทานอาหารได้ ดังนั้นพระองค์ทรงเป็นผู้ผลิตและทรงเป็นผู้ย่อยอาหาร และด้วยพระกรุณาของพระองค์พวกเราจึงได้รื่นเริงกับชีวิต ใน เวทานฺต-สูตฺร (1.2.27) ได้ยืนยันไว้เช่นกันดังนี้ ศพฺทาทิโภฺย ’นฺตห์ ปฺรติษฺฐานาจฺ จ องค์ภควานฺทรงสถิตภายในเสียงและภายในร่างกาย ภายในอากาศ และแม้แต่ภายในท้องในรูปของพลังแห่งการย่อย มีอาหารอยู่สี่ชนิดคือ ชนิดกลืน ชนิดเคี้ยว ชนิดเลีย และชนิดดูด พระองค์ทรงเป็นพลังในการย่อยอาหารทั้งหมด