ภควัท-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ สิบแปด

บทสรุปความสมบูรณ์แห่งการเสียสละ

โศลก 54

brahma-bhūtaḥ prasannātmā
na śocati na kāṅkṣati
samaḥ sarveṣu bhūteṣu
mad-bhaktiṁ labhate parām
พฺรหฺม-ภูตห์ ปฺรสนฺนาตฺมา
น โศจติ น กางฺกฺษติ
สมห์ สเรฺวษุ ภูเตษุ
มทฺ-ภกฺตึ ลภเต ปรามฺ
พฺรหฺม-ภูตห์ — เป็นหนึ่งเดียวกับสัจธรรม, ปฺรสนฺน-อาตฺมา — มีความรื่นเริงเต็มที่, น — ไม่เคย, โศจติ — เศร้าโศก, น — ไม่เคย, กางฺกฺษติ — ปรารถนา, สมห์ — เสมอภาค, สเรฺวษุ — ทั้งหมด, ภูเตษุ — สิ่งมีชีวิต, มตฺ-ภกฺติมฺ — การอุทิศตนเสียสละรับใช้ต่อข้า, ลภเต — ได้รับ, ปรามฺ — ทิพย์

คำแปล

ผู้ที่สถิตในระดับทิพย์จะรู้แจ้ง พฺรหฺมนฺ สูงสุดในทันที และจะมีความรื่นเริงอย่างเต็มเปี่ยม เขาจะไม่เศร้าโศกหรือปรารถนาจะได้สิ่งใด และเสมอภาคกับทุกชีวิต ในระดับนั้นเขาบรรลุถึงการอุทิศตนเสียสละรับใช้ต่อข้าด้วยความบริสุทธิ์ใจ

คำอธิบาย

สำหรับผู้ที่ไม่เชื่อในรูปลักษณ์การบรรลุถึงระดับ พฺรหฺม-ภูต หรือกลายมาเป็นหนึ่งเดียวกับสัจธรรมนั้นจะเป็นคำสุดท้าย แต่สำหรับผู้ที่เชื่อในรูปลักษณ์หรือสาวกผู้บริสุทธิ์จะก้าวไปไกลกว่านั้นโดยปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้ด้วยความบริสุทธิ์ เช่นนี้หมายความว่า ผู้ปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้ด้วยความบริสุทธิ์ใจต่อองค์ภควานฺอยู่ในระดับหลุดพ้นแล้วเรียกว่า พฺรหฺม-ภูต หรือเป็นหนึ่งเดียวกับสัจธรรมเรียบร้อยแล้ว ปราศจากการมาเป็นหนึ่งเดียวกับองค์ภควานฺหรือสัจธรรมเราไม่สามารถถวายการรับใช้ต่อพระองค์ได้ ในแนวคิดที่สมบูรณ์จะไม่มีข้อแตกต่างระหว่างผู้รับ การรับใช้ และผู้รับใช้ แต่ในระดับทิพย์ที่สูงกว่าจะมีข้อแตกต่าง

ในแนวคิดชีวิตทางวัตถุเมื่อทำงานเพื่อสนองประสาทสัมผัสจะมีความทุกข์ยากลำบาก แต่ในโลกที่สมบูรณ์เมื่อปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้ด้วยความบริสุทธิ์ใจจะไม่มีความทุกข์ยาก สาวกในกฺฤษฺณจิตสำนึกไม่มีอะไรที่ต้องเศร้าโศกหรือต้องปรารถนา เนื่องจากองค์ภควานฺทรงมีความสมบูรณ์ สิ่งมีชีวิตผู้ปฏิบัติรับใช้พระองค์ในกฺฤษฺณจิตสำนึกกลายมาเป็นผู้มีความสมบูรณ์อยู่ในตัวเช่นกัน เขาเหมือนกับแม่น้ำที่ชะล้างน้ำสกปรกออกไปหมดแล้ว เนื่องจากสาวกผู้บริสุทธิ์ไม่มีความนึกคิดถึงสิ่งอื่นใดนอกจากองค์กฺฤษฺณจึงมีความรื่นเริงอยู่เสมอ โดยธรรมชาติจะไม่เศร้าโศกกับการสูญเสียทางวัตถุใดๆ หรือปรารถนาจะได้กำไรสิ่งใด เนื่องจากอิ่มเอิบอยู่ในการรับใช้พระองค์เขาจึงไม่มีความปรารถนาจะรื่นเริงทางวัตถุ เพราะรู้ว่าทุกๆชีวิตเป็นละอองอณูขององค์ภควานฺ ดังนั้นทุกๆชีวิตจึงเป็นผู้รับใช้นิรันดร เขาจะไม่มองตามแนวคิดทางวัตถุว่าบางคนสูงกว่าหรือบางคนต่ำกว่า สภาวะที่สูงกว่าและต่ำกว่านั้นไม่ถาวร สาวกไม่ไปยุ่งเกี่ยวกับการปรากฏหรือการไม่ปรากฏที่ไม่ยั่งยืน สำหรับบุคคลเช่นนี้ทั้งก้อนหินหรือทองคำมีค่าเท่ากันนี่คือระดับ พฺรหฺม-ภูต และระดับนี้สาวกผู้บริสุทธิ์บรรลุได้โดยง่ายดายในระดับแห่งความเป็นอยู่เช่นนี้ ความคิดที่จะกลายมาเป็นหนึ่งเดียวกับ พฺรหฺมนฺ สูงสุดและทำลายความเป็นปัจเจกของตนเองเหมือนกับตกนรก ความคิดที่จะบรรลุถึงอาณาจักรสวรรค์กลายมาเป็นสิ่งหลอกลวง และประสาทสัมผัสนั้นเหมือนกับเขี้ยวของงูพิษที่หักไปแล้ว เฉกเช่นเราไม่กลัวงูพิษที่เขี้ยวหักเราก็จะไม่กลัวประสาทสัมผัสที่ควบคุมได้โดยปริยาย โลกนี้มีความทุกข์ยากสำหรับบุคคลที่ติดเชื้อโรคทางวัตถุ แต่สำหรับสาวกโลกทั้งโลกนั้นดีเท่าๆกับ ไวกุณฺฐ หรือท้องฟ้าทิพย์ บุคลสูงสุดในจักรวาลวัตถุนี้ไม่มีความสำคัญยิ่งไปกว่ามดตัวหนึ่ง สำหรับสาวกระดับจิตสำนึกเช่นนี้บรรลุได้ด้วยพระเมตตาขององค์ ไจตนฺย ผู้ทรงสอนการอุทิศตนเสียสละรับใช้ที่บริสุทธิ์ในยุคนี้