ภควัท-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ สอง

บทสรุป ภควัท-คีตา

โศลก 25

avyakto ’yam acintyo ’yam
avikāryo ’yam ucyate
tasmād evaṁ viditvainaṁ
nānuśocitum arhasi
อวฺยกฺโต ’ยมฺ อจินฺโตฺย ’ยมฺ
อวิกาโรฺย ’ยมฺ อุจฺยเต
ตสฺมาทฺ เอวํ วิทิไตฺวนํ
นานุโศจิตุมฺ อรฺหสิ
อวฺยกฺตห์ — มองไม่เห็น, อยมฺ — ดวงวิญญาณนี้, อจินฺตฺยห์ — มองไม่เห็น, อยมฺ — ดวงวิญญาณนี้, อวิการฺยห์ — ไม่เปลี่ยนแปลง, อยมฺ — ดวงวิญญาณนี้, อุจฺยเต — ได้กล่าวไว้, ตสฺมาตฺ — ดังนั้น, เอวมฺ — เหมือนดังนี้, วิทิตฺวา — ทราบดี, เอนมฺ — ดวงวิญญาณนี้, น — ไม่, อนุโศจิตุมฺ — โศกเศร้า, อรฺหสิ — เธอสมควรได้รับ

คำแปล

ได้กล่าวไว้ว่าดวงวิญญาณนั้นไม่ปรากฏ มองไม่เห็น และไม่เปลี่ยนรูป เมื่อทราบเช่นนี้แล้วเธอไม่ควรโศกเศร้ากับร่างกาย

คำอธิบาย

ดังที่ได้อธิบายมาแล้วว่าขนาดของดวงวิญญาณนั้นเล็กมากจากการคำนวณทางวัตถุของเรา แม้แต่กล้องจุลทรรศน์ที่ดีที่สุดก็ไม่สามารถมองเห็นได้ ดังนั้นดวงวิญญาณจึงไม่ปรากฏให้เราเห็น เกี่ยวกับความมีอยู่จริงของดวงวิญญาณนั้น จะไม่มีใครสามารถพิสูจน์ได้ด้วยการทดลองว่าดวงวิญญาณมีอยู่จริงนอกจากการพิสูจน์ของ ศฺรุติ หรือปรัชญาพระเวท เราต้องยอมรับความจริงนี้ถึงแม้จะเป็นความจริงจากการสำเหนียก ไม่มีแหล่งอื่นรู้ถึงความมีอยู่ของดวงวิญญาณ มีหลายสิ่งหลายอย่างที่เราจะต้องยอมรับขึ้นอยู่กับผู้ที่มีอำนาจน่าเชื่อถือได้มากกว่า เราไม่มีใครปฏิเสธว่าตนเองมีบิดาขึ้นอยู่กับคำบอกเล่าที่เชื่อถือได้ของมารดา ไม่มีแหล่งให้ความเข้าใจเกี่ยวกับรูปร่างหน้าตาของบิดานอกจากคำบอกเล่าที่เชื่อถือได้ของมารดา ในทำนองเดียวกันก็ไม่มีแหล่งให้ความเข้าใจเกี่ยวกับดวงวิญญาณได้นอกจากจะศึกษาจากคัมภีร์พระเวท ดวงวิญญาณไม่ปรากฏให้เห็นได้ด้วยความรู้จากการทดลองของมนุษย์ จิตวิญญาณคือจิตสำนึกและความรู้สำนึก นี่คือคำบอกเล่าของคัมภีร์พระเวทและเราต้องยอมรับเช่นนี้ ดวงวิญญาณไม่มีการเปลี่ยนแปลง ไม่เหมือนกับร่างกายของเราที่มีการเปลี่ยนแปลง เมื่อไม่มีการเปลี่ยนแปลงชั่วนิรันดรดวงวิญญาณจึงคงความเป็นละอองอณูเมื่อเปรียบเทียบกับอภิวิญญาณผู้ยิ่งใหญ่ องค์อภิวิญญาณมีความยิ่งใหญ่ไม่มีที่สิ้นสุดและดวงวิญญาณเป็นละอองอณูเล็กๆ ฉะนั้นดวงวิญญาณละอองอณูเล็กๆที่ไม่มีการเปลี่ยนแปลงนี้ไม่มีทางที่จะเทียบเท่ากับอภิวิญญาณผู้ยิ่งใหญ่หรือบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าได้ แนวคิดเช่นนี้จะกล่าวซ้ำในคัมภีร์พระเวทด้วยวิธีต่างกันเพื่อยืนยันความมั่นคงแห่งแนวคิดในเรื่องของดวงวิญญาณ การกล่าวซ้ำและทบทวนเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อให้เราเข้าใจอย่างถ่องแท้โดยไม่ผิดพลาด