ภควัท-คีตา ฉบับเดิม
บทที่ สอง
บทสรุป ภควัท-คีตา
โศลก 40
nehābhikrama-nāśo ’sti
pratyavāyo na vidyate
sv-alpam apy asya dharmasya
trāyate mahato bhayāt
pratyavāyo na vidyate
sv-alpam apy asya dharmasya
trāyate mahato bhayāt
เนหาภิกฺรม-นาโศ ’สฺติ
ปฺรตฺยวาโย น วิทฺยเต
สฺวฺ-อลฺปมฺ อปฺยฺ อสฺย ธรฺมสฺย
ตฺรายเต มหโต ภยาตฺ
ปฺรตฺยวาโย น วิทฺยเต
สฺวฺ-อลฺปมฺ อปฺยฺ อสฺย ธรฺมสฺย
ตฺรายเต มหโต ภยาตฺ
น — ไม่มี, อิห — ในโยคะนี้, อภิกฺรม — ในความพยายาม, นาศห์ — สูญเสีย, อสฺติ — มี, ปฺรตฺยวายห์ — ลดน้อยลง, น — ไม่เคย, วิทฺยเต — มี, สุ-อลฺปมฺ — เล็กน้อย, อปิ — ถึงแม้ว่า, อสฺย — นี้, ธรฺมสฺย — อาชีพ, ตฺรายเต — ปลดปล่อย, มหตห์ — จากความยิ่งใหญ่มาก, ภยาตฺ — อันตราย
คำแปล
ความพยายามเช่นนี้ไม่มีการสูญเสียหรือลดน้อยลง
คำอธิบาย
กิจกรรมในกฺฤษฺณจิตสำนึก หรือการปฎิบัติเพื่อประโยชน์ขององค์กฺฤษฺณโดยไม่คาดหวังจะสนองประสาทสัมผัสของตนเองเป็นคุณสมบัติทิพย์สูงสุดแห่งการทำงาน แม้เริ่มต้นเพียงเล็กน้อยในกิจกรรมเช่นนี้จะไม่มีอุปสรรคใดขัดขวาง และการเริ่มต้นเพียงเล็กน้อยนี้จะไม่สูญหายไม่ว่าในระดับใด งานที่เริ่มต้นในระดับวัตถุต้องทำให้สมบูรณ์มิฉะนั้นจะถือว่าความพยายามทั้งหมดล้มเหลว แต่งานที่เริ่มทำในกฺฤษฺณจิตสำนึกมีผลที่ถาวรแม้จะไม่สำเร็จสมบูรณ์ ดังนั้นผู้ปฏิบัติงานนี้ไม่มีการสูญเสียแม้งานที่ทำในกฺฤษฺณจิตสำนึกไม่สมบูรณ์ หนึ่งเปอร์เซ็นต์ที่ทำในกฺฤษฺณจิตสำนึกจะให้ผลลัพธ์ที่ถาวรเมื่อเริ่มครั้งต่อไปจะเป็นเปอร์เซ็นต์ที่สอง ขณะที่กิจกรรมในโลกวัตถุหากทำไม่สำเร็จร้อยเปอร์เซ็นต์จะไม่ได้รับผลกำไรอะไรเลย อชามิล ได้ปฏิบัติหน้าที่ในกฺฤษฺณจิตสำนึกไม่เต็มร้อยเปอร์เซ็นต์ แต่ได้รับผลแห่งความสุขหนึ่งร้อยเปอร์เซ็นต์เต็มด้วยพระกรุณาธิคุณขององค์ภควานฺ มีโศลกอันงดงามที่สัมพันธ์กับประเด็นนี้ใน ศฺรีมทฺ-ภาควตมฺ (1.5.17) ดังนี้
ตฺยกฺตฺวา สฺว-ธรฺมํ จรณามฺพุชํ หเรรฺ
ภชนฺนฺ อปโกฺว ’ถ ปเตตฺ ตโต ยทิ
ยตฺร กฺว วาภทฺรมฺ อภูทฺ อมุษฺย กึ
โก วารฺถ อาปฺโต ’ภชตำ สฺว-ธรฺมตห์
ภชนฺนฺ อปโกฺว ’ถ ปเตตฺ ตโต ยทิ
ยตฺร กฺว วาภทฺรมฺ อภูทฺ อมุษฺย กึ
โก วารฺถ อาปฺโต ’ภชตำ สฺว-ธรฺมตห์
“หากผู้ใดยกเลิกอาชีพของตนแล้วมาทำงานในกฺฤษฺณจิตสำนึก ต่อมาตกลงต่ำโดยทำไม่สำเร็จสมบูรณ์ บุคคลนี้จะไม่สูญเสียอะไรเลย แต่หากเขาปฏิบัติกิจกรรมทางวัตถุอย่างสมบูรณ์แล้วจะได้รับประโยชน์อันใด” ดังเช่นชาวคริสเตียนกล่าวว่า “จะมีประโยชน์อันใดหากมนุษย์ครอบครองได้ทั้งโลก แต่ได้รับความทุกข์ในการสูญเสียดวงวิญญาณอมตะของตนเอง”
กิจกรรมทางวัตถุและผลของมันจบลงพร้อมกับร่างกาย แต่การปฏิบัติงานในกฺฤษฺณจิตสำนึกจะนำเราไปสู่กฺฤษฺณจิตสำนึกอีกครั้งหนึ่งแม้หลังจากสูญเสียร่างกายนี้ไปแล้ว อย่างน้อยจะต้องได้รับโอกาสในชาติหน้าโดยเกิดมาเป็นมนุษย์อีกครั้ง อาจจะเกิดในครอบครัวพราหมณ์ที่มีวัฒนธรรมสูง หรือเกิดในครอบครัวที่ร่ำรวยเพื่อได้รับโอกาสทำความเจริญสืบต่อไป นี่คือคุณสมบัติเฉพาะสำหรับงานปฏิบัติในกฺฤษฺณจิตสำนึก