ภควัท-คีตา ฉบับเดิม
บทที่ สาม
กรฺม-โยค
โศลก 21
yad yad ācarati śreṣṭhas
tat tad evetaro janaḥ
sa yat pramāṇaṁ kurute
lokas tad anuvartate
tat tad evetaro janaḥ
sa yat pramāṇaṁ kurute
lokas tad anuvartate
ยทฺ ยทฺ อาจรติ เศฺรษฺฐสฺ
ตตฺ ตทฺ เอเวตโร ชนห์
ส ยตฺ ปฺรมาณํ กุรุเต
โลกสฺ ตทฺ อนุวรฺตเต
ตตฺ ตทฺ เอเวตโร ชนห์
ส ยตฺ ปฺรมาณํ กุรุเต
โลกสฺ ตทฺ อนุวรฺตเต
ยตฺ ยตฺ — อะไรก็แล้วแต่, อาจรติ — เขากระทำ, เศฺรษฺฐห์ — ผู้นำที่ควรเคารพ, ตตฺ — นั้น, ตตฺ — และสิ่งนั้นสิ่งเดียว, เอว — แน่นอน, อิตรห์ — ทั่วไป, ชนห์ — บุคคล, สห์ — เขา, ยตฺ — อะไรก็แล้วแต่, ปฺรมาณมฺ — ตัวอย่าง, กุรุเต — ปฎิบัติ, โลกห์ — โลกทั้งหมด, ตตฺ — นั้น, อนุวรฺตเต — ปฎิบัติตามรอยพระบาท
คำแปล
มหาบุรุษปฏิบัติอย่างไรบุคคลธรรมดาทั่วไปจะปฏิบัติตาม
คำอธิบาย
ประชาชนทั่วไปจำเป็นต้องมีผู้นำที่สามารถสอนด้วยการปฏิบัติให้ดูเป็นตัวอย่าง ผู้นำไม่สามารถสอนให้ประชาชนงดสูบบุหรี่หากตนเองยังสูบบุหรี่อยู่ องค์ ไจตนฺย ตรัสว่าครูควรจะปฏิบัติตนให้เหมาะสมถูกต้องก่อนที่จะเริ่มทำการสอนผู้อื่น ผู้ที่สอนแบบนี้เรียกว่า อาจารฺย หรือครูที่ดีเลิศ ฉะนั้นครูต้องปฏิบัติตามหลักของ ศาสฺตฺร (พระคัมภีร์) ในการสอนบุคคลทั่วไปครูไม่ควรออกกฎเกณฑ์ที่ขัดกับหลักธรรมในพระคัมภีร์ที่เปิดเผย พระคัมภีร์ที่เปิดเผย เช่น มนุ-สํหิตา และเล่มอื่นๆในลักษณะเดียวกันนี้ ถือว่าเป็นหนังสือมาตรฐานที่สังคมมนุษย์ควรปฏิบัติตาม ฉะนั้นคำสอนของผู้นำควรจะมีพื้นฐานมาจากหลักธรรมของ ศาสฺตฺร ที่ได้มาตรฐานเหล่านี้ ผู้ปรารถนาจะพัฒนาตนเองต้องปฏิบัติตามหลักมาตรฐานดังที่พระอาจารย์ผู้ยิ่งใหญ่ปฏิบัติ ศฺรีมทฺ-ภาควตมฺ ได้ยืนยันเช่นเดียวกันว่าเราควรเจริญรอยตามพระบาทของสาวกผู้ยิ่งใหญ่ นี่คือวิธีแห่งความเจริญก้าวหน้าบนหนทางแห่งความรู้แจ้งทิพย์ กฺษตฺริย หรือผู้บริหารรัฐบิดาและครูอาจารย์ถือว่าเป็นผู้นำโดยธรรมชาติของประชาชนผู้พาซื่อโดยทั่วไป ผู้นำโดยธรรมชาติทั้งหมดนี้มีความรับผิดชอบอันใหญ่หลวงต่อผู้ที่อยู่ภายใต้การดูแลของตน ฉะนั้นผู้นำเหล่านี้จะต้องรอบรู้เกี่ยวกับกฎเกณฑ์ศีลธรรมและศาสนาของหนังสือมาตรฐานเหล่านี้