ภควัท-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ หก

ธฺยาน-โยค

โศลก 30

yo māṁ paśyati sarvatra
sarvaṁ ca mayi paśyati
tasyāhaṁ na praṇaśyāmi
sa ca me na praṇaśyati
โย มำ ปศฺยติ สรฺวตฺร
สรฺวํ จ มยิ ปศฺยติ
ตสฺยาหํ น ปฺรณศฺยามิ
ส จ เม น ปฺรณศฺยติ
ยห์ — ผู้ใดที่, มามฺ — ข้า, ปศฺยติ — เห็น, สรฺวตฺร — ทุกหนทุกแห่ง, สรฺวมฺ — ทุกสิ่งทุกอย่าง, จ — และ, มยิ — ในข้า, ปศฺยติ — เห็น, ตสฺย — สำหรับเขา, อหมฺ — ข้า, น — ไม่, ปฺรณศฺยามิ, สห์ — เขา, จ — เช่นกัน, เม — แด่ข้า, น — ไม่, ปฺรณศฺยติ — หาย

คำแปล

สำหรับผู้ที่เห็นข้าทุกหนทุกแห่ง และเห็นทุกสิ่งทุกอย่างในข้า ข้าไม่เคยหายไปจากเขา และเขาก็ไม่เคยหายไปจากข้า

คำอธิบาย

บุคคลในกฺฤษฺณจิตสำนึกเห็นองค์ศฺรี กฺฤษฺณทุกหนทุกแห่งอย่างแน่นอน และเห็นทุกสิ่งทุกอย่างในองค์กฺฤษฺณ บุคคลเช่นนี้อาจดูเหมือนว่าเห็นปรากฏการณ์ที่แยกจากกันทั้งหมดของธรรมชาติวัตถุ แต่ในทุกๆโอกาสเขาจะมีจิตสำนึกขององค์กฺฤษฺณ และทราบว่าทุกสิ่งทุกอย่างเป็นปรากฏการณ์แห่งพลังงานของพระองค์ไม่มีอะไรสามารถอยู่ได้โดยปราศจากองค์กฺฤษฺณ และองค์กฺฤษฺณทรงเป็นองค์ภควานฺของทุกสิ่งทุกอย่าง นี่คือหลักธรรมพื้นฐานของกฺฤษฺณจิตสำนึก กฺฤษฺณจิตสำนึกคือการพัฒนาความรักต่อองค์กฺฤษฺณเป็นสถานภาพที่เหนือกว่าแม้กระทั่งความหลุดพ้นทางวัตถุ ในระดับของกฺฤษฺณจิตสำนึกที่เหนือกว่าความรู้แจ้งแห่งตนนี้สาวกจะกลายเป็นหนึ่งเดียวกับองค์กฺฤษฺณ ในความรู้สึกที่ว่าองค์กฺฤษฺณทรงกลายมาเป็นทุกสิ่งทุกอย่างสำหรับสาวก และสาวกมีความเปี่ยมล้นไปด้วยความรักต่อองค์กฺฤษฺณ ความสัมพันธ์อันใกล้ชิดสนิทสนมระหว่างองค์ภควานฺและสาวกจึงเกิดขึ้น ในระดับนั้นสิ่งมีชีวิตไม่มีวันถูกทำลาย และองค์ภควานฺทรงไม่เคยคลาดไปจากสายตาของสาวก การกลืนหายเข้าไปในองค์กฺฤษฺณเป็นการทำลายดวงวิญญาณสาวกจะไม่เสี่ยงที่จะทำเช่นนั้น กล่าวไว้ใน พฺรหฺม-สํหิตา (5.38) ว่า

เปฺรมาญฺชน-จฺฉุริต-ภกฺติ-วิโลจเนน
สนฺตห์ สไทว หฺฤทเยษุ วิโลกยนฺติ
ยํ ศฺยามสุนฺทรมฺ อจินฺตฺย-คุณ-สฺวรูปํ
โควินฺทมฺ อาทิ-ปุรุษํ ตมฺ อหํ ภชามิ
“ข้าขอบูชาพระผู้เป็นเจ้าองค์แรก โควินฺท ผู้ที่สาวกมองเห็นด้วยดวงตาที่ชโลมไปด้วยเยื่อใยแห่งความรักตลอดเวลา สาวกเห็นพระองค์ในรูปอมตะแห่ง ศฺยามสุนฺทร ผู้ทรงสถิตภายในหัวใจของสาวก”

ในระดับนี้องค์ศฺรี กฺฤษฺณทรงไม่มีวันคลาดสายตาไปจากสาวก และสาวกก็จะไม่คลาดสายตาไปจากพระองค์ ในกรณีที่โยคีเห็นองค์ภควานฺในรูป ปรมาตฺมา ผู้ทรงประทับอยู่ภายในหัวใจก็เช่นเดียวกัน โยคีผู้นั้นจะกลายมาเป็นสาวกผู้บริสุทธิ์ และทนไม่ได้ที่จะมีชีวิตอยู่แม้แต่นาทีเดียวโดยที่ไม่ได้เห็นพระองค์ทรงประทับอยู่ในตนเอง