ภควัท-คีตา ฉบับเดิม
บทที่ หก
ธฺยาน-โยค
โศลก 32
ātmaupamyena sarvatra
samaṁ paśyati yo ’rjuna
sukhaṁ vā yadi vā duḥkhaṁ
sa yogī paramo mataḥ
samaṁ paśyati yo ’rjuna
sukhaṁ vā yadi vā duḥkhaṁ
sa yogī paramo mataḥ
อาตฺเมาปเมฺยน สรฺวตฺร
สมํ ปศฺยติ โย ’รฺชุน
สุขํ วา ยทิ วา ทุห์ขํ
ส โยคี ปรโม มตห์
สมํ ปศฺยติ โย ’รฺชุน
สุขํ วา ยทิ วา ทุห์ขํ
ส โยคี ปรโม มตห์
อาตฺม — ด้วยตัวเขา, เอาปเมฺยน — ด้วยการเปรียบเทียบ, สรฺวตฺร — ทุกหนทุกแห่ง, สมมฺ — เท่าเทียมกัน, ปศฺยติ — เห็น, ยห์ — เขาผู้ซึ่ง, อรฺชุน — โอ้ อรฺชุน, สุขมฺ — ความสุข, วา — หรือ, ยทิ — ถ้า, วา — หรือ, ทุห์ขมฺ — ความทุกข์, สห์ — เช่นนี้, โยคี — นักทิพย์นิยม, ปรมห์ — สมบูรณ์, มตห์ — พิจารณา
คำแปล
จากการเปรียบเทียบกับตัวเขาเอง
คำอธิบาย
ผู้มีกฺฤษฺณจิตสำนึกเป็นโยคีที่สมบูรณ์ เขารู้ถึงความสุขและความทุกข์ของทุกๆคนโดยอาศัยประสบการณ์ส่วนตัว สาเหตุแห่งความทุกข์ของสิ่งมีชีวิตคือการลืมความสัมพันธ์ของตนเองกับองค์ภควานฺ และสาเหตุแห่งความสุขคือรู้ว่าองค์ศฺรี กฺฤษฺณทรงเป็นผู้มีความสุขเกษมสำราญสูงสุดในกิจกรรมทั้งหลายของมนุษย์ องค์กฺฤษฺณทรงเป็นเจ้าของแผ่นดินและดาวเคราะห์ทั้งหมด และองค์กฺฤษฺณทรงเป็นเพื่อนผู้มีความจริงใจที่สุดของมวลชีวิต โยคีที่สมบูรณ์รู้ว่าสิ่งมีชีวิตผู้อยู่ในสภาวะของระดับแห่งธรรมชาติวัตถุ อยู่ภายใต้อำนาจของความทุกข์ทางวัตถุสามคำรบอันเนื่องมาจากการลืมความสัมพันธ์ระหว่างตนเองกับองค์กฺฤษฺณ เนื่องจากผู้ที่อยู่ในกฺฤษฺณจิตสำนึกมีความสุขจึงพยายามแจกจ่ายความรู้แห่งองค์กฺฤษฺณนี้ไปทั่วทุกหนทุกแห่ง เพราะว่าโยคีที่สมบูรณ์พยายามประกาศความสำคัญในการมาเป็นกฺฤษฺณจิตสำนึกจึงเป็นคนใจบุญที่ดีที่สุดในโลก และเป็นคนรับใช้ที่น่ารักที่สุดขององค์ภควานฺ น จ ตสฺมานฺ มนุเษฺยษุ กศฺจินฺ เม ปฺริย-กฺฤตฺตมห์ (ภค.18.69) อีกนัยหนึ่งสาวกของพระองค์มุ่งบำรุงสุขแด่มวลชีวิตอยู่เสมอด้วยเหตุนี้จึงเป็นมิตรแท้ของทุกๆคน เขาเป็นโยคีที่ดีที่สุดเพราะว่าไม่ปรารถนาความสมบูรณ์ในโยคะเพื่อผลประโยชน์ส่วนตัวแต่พยายามเพื่อคนอื่น เขาไม่อิจฉาเพื่อนสิ่งมีชีวิตด้วยกัน นี่คือข้อแตกต่างระหว่างสาวกผู้บริสุทธิ์ขององค์ภควานฺ และโยคีผู้ที่สนใจเพียงแต่ความเจริญก้าวหน้าของตนเองเท่านั้น โยคีผู้ที่ถอนตัวไปอยู่อย่างสันโดษเพื่อทำสมาธิโดยสมบูรณ์อาจไม่สมบูรณ์บริบูรณ์เท่ากับสาวกผู้ที่พยายามอย่างดีที่สุดเพื่อให้ทุกๆคนได้มีกฺฤษฺณจิตสำนึก