ภควัท-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ เจ็ด

ความรู้แห่งสัจธรรม

โศลก 5

apareyam itas tv anyāṁ
prakṛtiṁ viddhi me parām
jīva-bhūtāṁ mahā-bāho
yayedaṁ dhāryate jagat
อปเรยมฺ อิตสฺ ตฺวฺ อนฺยำ
ปฺรกฺฤตึ วิทฺธิ เม ปรามฺ
ชีว-ภูตำ มหา-พาโห
ยเยทํ ธารฺยเต ชคตฺ
อปรา — ต่ำกว่า, อิยมฺ — นี้, อิตห์ — นอกจากนี้, ตุ — แต่, อนฺยามฺ — อีก, ปฺรกฺฤติมฺ — พลังงาน, วิทฺธิ — เพียงแต่พยายามเข้าใจ, เม — ของข้า, ปรามฺ — สูงกว่า, ชีว-ภูตามฺ — ประกอบด้วยสิ่งมีชีวิต, มหา-พาโห — โอ้ ยอดนักรบ, ยยา — ผู้ซึ่ง, อิทมฺ — นี้, ธารฺยเต — ใช้ประโยชน์หรือหาประโยชน์ส่วนตัว, ชคตฺ — โลกวัตถุ

คำแปล

โอ้ ยอดนักรบ อรฺชุน นอกจากนี้ยังมีพลังงานที่สูงกว่าของข้า ซึ่งประกอบไปด้วยสิ่งมีชีวิตผู้แสวงหาทรัพยากรทางธรรมชาติวัตถุที่ต่ำกว่านี้เพื่อประโยชน์ส่วนตัว

คำอธิบาย

ได้กล่าวไว้อย่างชัดเจน ณ ที่นี้ว่าสิ่งมีชีวิตเป็นธรรมชาติหรือพลังงานที่สูงกว่าขององค์ภควานฺ พลังงานที่ต่ำกว่าคือพลังงานวัตถุซึ่งปรากฏในธาตุต่างๆ เช่น ดิน น้ำ ไฟ ลม อากาศ จิตใจ ปัญญา และอหังการ ธรรมชาติวัตถุทั้งสองรูปแบบคืออย่างหยาบ (ดิน) และอย่างละเอียด (จิตใจ) เป็นผลผลิตของพลังงานเบื้องต่ำ สิ่งมีชีวิตผู้แสวงหาประโยชน์ส่วนตัวจากพลังงานเบื้องต่ำด้วยจุดมุ่งหมายที่แตกต่างกันเป็นพลังงานที่สูงกว่าขององค์ภควานฺ และด้วยพลังงานนี้ทำให้โลกวัตถุทั้งหมดดำเนินไป ปรากฏการณ์แห่งจักรวาลไม่มีอำนาจปฏิบัติการแต่จะเคลื่อนไปด้วยพลังงานที่สูงกว่าคือสิ่งมีชีวิต พลังงานจะถูกควบคุมโดยแหล่งกำเนิดของมันเสมอ ฉะนั้นสิ่งมีชีวิตจึงถูกควบคุมเสมอโดยไม่มีความเป็นอยู่อิสระ และจะไม่มีวันมีอำนาจทัดเทียมกับองค์ภควานฺเหมือนดังที่มนุษย์ผู้ด้อยปัญญาคิด ข้อแตกต่างระหว่างสิ่งมีชีวิตและองค์ภควานฺได้อธิบายไว้ใน ศฺรีมทฺ-ภาควตมฺ (10.87.30) ดังนี้

อปริมิตา ธฺรุวาสฺ ตนุ-ภฺฤโต ยทิ สรฺว-คตาสฺ
ตรฺหิ น ศาสฺยเตติ นิยโม ธฺรุว เนตรถา
อชนิ จ ยนฺ-มยํ ตทฺ อวิมุจฺย นิยนฺตฺฤ ภเวตฺ
สมมฺ อนุชานตำ ยทฺ อมตํ มต-ทุษฺฏตยา
“โอ้ ผู้เป็นอมตะสูงสุด หากสิ่งมีชีวิตผู้อยู่ในร่างเป็นอมตะและแผ่กระจายไปทั่วเหมือนกับพระองค์ พวกเขาก็จะไม่มาอยู่ภายใต้การควบคุมของพระองค์ แต่ถ้าหากยอมรับว่าสิ่งมีชีวิตเป็นพลังงานน้อยๆของพระองค์พวกเขาจะมาอยู่ภายใต้การควบคุมของพระองค์ทันที ฉะนั้นการหลุดพ้นที่แท้จริงจึงประกอบด้วยการที่สิ่งมีชีวิตศิโรราบและมาอยู่ภายใต้การควบคุมขององค์ภควานฺ การศิโรราบเช่นนี้จะทำให้พวกเขามีความสุข เมื่อมาอยู่ในตำแหน่งเดิมแท้เช่นนี้เท่านั้นที่พวกเขาสามารถเป็นผู้ควบคุม ดังนั้นมนุษย์ผู้มีความรู้จำกัดสนับสนุนทฤษฎีเป็นหนึ่งเดียวกันที่ว่าองค์ภควานฺ และสิ่งมีชีวิตเท่าเทียมกันในทุกๆด้าน อันที่จริงพวกนี้ถูกแนวคิดอันเป็นมลทินนำพาไปในทางที่ผิด”

องค์ภควานฺ ศฺรี กฺฤษฺณทรงเป็นผู้ควบคุมเพียงพระองค์เดียวและสิ่งมีชีวิตทั้งหมดถูกพระองค์ควบคุม สิ่งมีชีวิตเหล่านี้เป็นพลังงานเบื้องสูงของพระองค์เพราะคุณภาพแห่งความเป็นอยู่ของพวกเขาเป็นหนึ่งเดียวและเหมือนกับพระองค์ แต่จะไม่มีวันเทียบเท่ากับพระองค์ในปริมาณแห่งพลังอำนาจ ขณะที่แสวงหาประโยชน์ส่วนตัวอยู่กับพลังงานเบื้องต่ำ (วัตถุ) ทั้งหยาบและละเอียดพลังงานเบื้องสูง (สิ่งมีชีวิต) ได้ลืมจิตใจและปัญญาทิพย์อันแท้จริงของตนเอง การลืมเช่นนี้เนื่องมาจากอิทธิพลของวัตถุที่มีต่อสิ่งมีชีวิต แต่เมื่อสิ่งมีชีวิตหลุดพ้นจากอิทธิพลของพลังงานแห่งความหลงทางวัตถุเขาจะบรรลุถึงระดับ มุกฺติ หรือความหลุดพ้น อหังการภายใต้อิทธิพลของความหลงทางวัตถุคิดว่า “ข้าคือวัตถุและวัตถุที่ได้มาเป็นของข้า” ตำแหน่งอันแท้จริงสำนึกได้เมื่อเป็นอิสระจากความคิดทางวัตถุทั้งปวง รวมทั้งแนวความคิดที่ว่าจะกลายมาเป็นหนึ่งเดียวกับองค์ภควานฺในทุกๆด้าน ฉะนั้นเราอาจสรุปได้ว่า คีตา ได้ยืนยันว่าสิ่งมีชีวิตเป็นเพียงหนึ่งในพลังงานอันหลากหลายขององค์กฺฤษฺณ และเมื่อพลังงานนี้เป็นอิสระเสรีจากมลทินทางวัตถุเขาจะมีกฺฤษฺณจิตสำนึกอย่างสมบูรณ์ หรือหลุดพ้นแล้ว