ภควัท-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ เก้า

ความรู้ที่ลับสุดยอด

โศลก 16

ahaṁ kratur ahaṁ yajñaḥ
svadhāham aham auṣadham
mantro ’ham aham evājyam
aham agnir ahaṁ hutam
อหํ กฺรตุรฺ อหํ ยชฺญห์
สฺวธาหมฺ อหมฺ เอาษธมฺ
มนฺโตฺร ’หมฺ อหมฺ เอวาชฺยมฺ
อหมฺ อคฺนิรฺ อหํ หุตมฺ
อหมฺ — ข้า, กฺรตุห์ — พิธีกรรมพระเวท , อหมฺ — ข้า, ยชฺญห์ — สฺมฺฤติ การบูชา, สฺวธา — บวงสรวง, อหมฺ — ข้า, อหมฺ — ข้า, เอาษธมฺ — สมุนไพรรักษาโรค, มนฺตฺรห์ — บทมนต์ทิพย์, อหมฺ — ข้า, อหมฺ — ข้า, เอว — แน่นอน, อาชฺยมฺ — เนยที่ละลาย, อหมฺ — ข้า, อคฺนิห์ — ไฟ, อหมฺ — ข้า, หุตมฺ — ถวาย

คำแปล

แต่ข้าคือพิธีบูชา ข้าคือการบูชา ข้าคือเครื่องถวายให้แก่บรรพบุรุษ ข้าคือสมุนไพรรักษาโรค ข้าคือบทมนต์ทิพย์ ข้าคือเนย ข้าคือไฟ และข้าคือเครื่องถวาย

คำอธิบาย

พิธีบูชาพระเวทชื่อว่า โชฺยติษฺโฏม คือองค์กฺฤษฺณเช่นเดียวกัน พระองค์ทรงเป็น มหา-ยชฺญ ที่กล่าวไว้ใน สฺมฺฤติ การบวงสรวงที่ถวายให้ ปิตฺฤโลก การปฏิบัติพิธีบูชาเพื่อให้ ปิตฺฤโลก พึงพอใจพิจารณาว่าเป็นยาชนิดหนึ่งในรูปของเนยใสคือองค์กฺฤษฺณเช่นเดียวกัน บทมนต์ภาวนาสัมพันธ์กันนี้ก็คือองค์กฺฤษฺณเช่นกัน และสิ่งของอื่นๆมากมายที่ทำมาจากผลิตภัณฑ์นมเพื่อถวายในพิธีบูชาก็คือองค์กฺฤษฺณเช่นเดียวกัน ไฟก็คือองค์กฺฤษฺณ เพราะว่าไฟเป็นหนึ่งในห้าวัตถุธาตุ ดังนั้นจึงอ้างได้ว่าเป็นพลังงานที่แบ่งแยกออกมาจากองค์กฺฤษฺณพิธีบูชาพระเวทที่แนะนำไว้ในภาคของ กรฺม-กาณฺฑ ในคัมภีร์พระเวทรวมทั้งหมดคือ องค์กฺฤษฺณเช่นกัน อีกนัยหนึ่งพวกที่ปฏิบัติถวายการอุทิศตนรับใช้แด่องค์กฺฤษฺณเข้าใจว่าได้ปฏิบัติพิธีการบูชาทั้งหลายที่แนะนำไว้ในคัมภีร์พระเวทเสร็จสิ้นแล้ว