ภควัท-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ เก้า

ความรู้ที่ลับสุดยอด

โศลก 6

yathākāśa-sthito nityaṁ
vāyuḥ sarvatra-go mahān
tathā sarvāṇi bhūtāni
mat-sthānīty upadhāraya
ยถากาศ-สฺถิโต นิตฺยํ
วายุห์ สรฺวตฺร-โค มหานฺ
ตถา สรฺวาณิ ภูตานิ
มตฺ-สฺถานีตฺยฺ อุปธารย
ยถา — เหมือนกับ, อากาศ-สฺถิตห์ — สถิตในท้องฟ้า, นิตฺยมฺ — เสมอ, วายุห์ — ลม, สรฺวตฺร-คห์ — พัดไปทุกแห่ง, มหานฺ — ยิ่งใหญ่, ตถา — ในทำนองเดียวกัน, สรฺวาณิ ภูตานิ — สิ่งมีชีวิตทั้งหลายที่ถูกสร้างขึ้นมา, มตฺ-สฺถานิ — สถิตในข้า, อิติ — ดังนั้น, อุปธารย — พยายามเข้าใจ

คำแปล

จงเข้าใจว่า เสมือนดั่งพลังของลมที่พัดไปทุกหนทุกแห่งแต่ยังพักพิงอยู่ในท้องฟ้าเสมอ มวลชีวิตที่ถูกสร้างขึ้นมาก็พักพิงอยู่ในข้า

คำอธิบาย

สำหรับคนธรรมดาทั่วไปเกือบมองไม่เห็นว่าการสร้างทางวัตถุอันมหึมานี้พักพิงอยู่ในองค์ภควานฺได้อย่างไร แต่พระองค์ทรงให้ตัวอย่างซึ่งอาจช่วยให้พวกเราเข้าใจได้ ท้องฟ้าอาจเป็นปรากฏการณ์ใหญ่ที่สุดที่พวกเราสำเหนียกได้ และในท้องฟ้า ลม หรืออากาศเป็นปรากฏการณ์ใหญ่ที่สุดในโลกจักรวาล การเคลื่อนไหวของลมมีอิทธิพลต่อการเคลื่อนไหวของทุกสิ่งทุกอย่าง ถึงแม้ว่าลมนั้นยิ่งใหญ่ก็ยังสถิตภายในท้องฟ้าและลมมิได้อยู่นอกเหนือไปจากท้องฟ้า ในทำนองเดียวกันปรากฏการณ์อันน่าอัศจรรย์ในจักรวาลเกิดขึ้นได้ด้วยความปรารถนาสูงสุดขององค์ภควานฺ และทั้งหมดอยู่ภายใต้การบังคับบัญชาแห่งความปรารถนาสูงสุดของพระองค์ ดังที่พวกเราทั่วไปจะกล่าวว่าแม้แต่ใบหญ้าไม่อาจเคลื่อนไหวได้หากปราศจากซึ่งความปรารถนาขององค์ภควานฺ ดังนั้นจากความปรารถนาของพระองค์ทุกสิ่งทุกอย่างได้รับการดำรงรักษาไว้และทุกสิ่งทุกอย่างถูกทำลายลง ถึงกระนั้นพระองค์ยังทรงอยู่ห่างจากทุกสิ่งทุกอย่างดังเช่นท้องฟ้าอยู่ห่างจากกระแสของลม

ได้กล่าวไว้ใน อุปนิษทฺ ว่า ยทฺ-ภีษา วาตห์ ปวเต “ลมที่พัดไปก็เนื่องมาจากความกลัวองค์ภควานฺ” (ไตตฺติรีย อุปนิษทฺ 2.8.1) ใน พฺฤหทฺ-อารณฺยก อุปนิษทฺ (3.8.9) กล่าวไว้ว่า เอตสฺย วา อกฺษรสฺย ปฺรศาสเน คารฺคิ สูรฺย-จนฺทฺรมเสา วิธฺฤเตา ติษฺฐต เอตสฺย วา อกฺษรสฺย ปฺรศาสเน คารฺคิ ทฺยาวฺ-อาปฺฤถิเวฺยา วิธฺฤเตา ติษฺฐตห์ “โดยคำสั่งสูงสุด ภายใต้การควบคุมขององค์ภควานฺ ดวงจันทร์ ดวงอาทิตย์ และดาวเคราะห์ยิ่งใหญ่อื่นๆจึงเคลื่อนไหว” ใน พฺรหฺม-สํหิตา (5.52) กล่าวไว้เช่นกันว่า

ยจฺ-จกฺษุรฺ เอษ สวิตา สกล-คฺรหาณำ
ราชา สมสฺต-สุร-มูรฺติรฺ อเศษ-เตชาห์
ยสฺยาชฺญยา ภฺรมติ สมฺภฺฤต-กาล-จโกฺร
โควินฺทมฺ อาทิ-ปุรุษํ ตมฺ อหํ ภชามิ
นี่คือคำอธิบายเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวของดวงอาทิตย์ ได้กล่าวไว้ว่าดวงอาทิตย์ถือว่าเป็นพระเนตรข้างหนึ่งขององค์ภควานฺ และมีพลังอำนาจมหาศาลในการกระจายความร้อนและแสง ถึงกระนั้นดวงอาทิตย์ก็โคจรไปตามหน้าที่ด้วยคำสั่งและความปรารถนาสูงสุดขององค์ โควินฺท ฉะนั้นจากวรรณกรรมพระเวทเราพบหลักฐานว่าปรากฏการณ์ทางวัตถุที่เราเห็นว่าเป็นสิ่งอัศจรรย์และยิ่งใหญ่มากนี้อยู่ภายใต้การควบคุมอันสมบูรณ์ของบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า เรื่องนี้จะอธิบายในโศลกต่อๆไปของบทนี้