สำรวจกองทัพที่สมรภูมิคุรุคเชทระ
โศลก 15
พานชะจันยัม ฮริชีเคโช
เดวะดัททัม ดฺะนันจะยะฮฺ
พะอุณดรัม ดัดฺโม มะฮา-ชังคัฺม
บีฺมะ-คารมา วริโคดะระฮฺ
พานชะจันยัมฺ - หอยสังข์ชื่อพานชะจันยะ, ฮริชีคะ-อีชะฮฺ - ฮริชีเคชะ(คริชณะองค์ภควานผู้กำกับประสาทสัมผัสของสาวก), เดวะดัททัมฺ - หอยสังข์ชื่อเดวะดัททะ, ดฺะนัม-จะยะฮฺ - ดฺะนันจะยะ (อารจุนะผู้ชนะความรวย), พะอุณดรัมฺ - หอยสังข์ชื่อพะอุณดระ, ดัดฮโมฺ - เป่า, มะฮา-ชังคัฺมฺ - หอยสังข์ยอดเยี่ยม, บีฺมะ-คารมาฺ - ผู้ปฏิบัติงานที่ใช้พลังมหาศาล, วริคะ-อุดะระฮฺ - ผู้ที่รับประทานอาหารจุ (บีฺมะ)
คำแปลฺ
องค์ชรีคริชณะทรงเป่าหอยสังข์ของพระองค์ชื่อ พานชะจันยะ อารจุนะทรงเป่าหอยสังข์ชื่อ เดวะดัททะ และบีฺมะผู้รับประทานอาหารมากและปฏิบัติงานที่ใช้พลังงานมหาศาลได้ทรงเป่าหอยสังข์อันยอดเยี่ยมชื่อ พะอุณดระ
คำอธิบายฺ
โศลกนี้ องค์ชรีคริชณะทรงมีอีกพระนามหนึ่งว่า ฮริชีเคชะ เนื่องจากทรงเป็นเจ้าของประสาทสัมผัสทั้งหมด สิ่งมีชีวิตเป็นละอองอณูของพระองค์ ฉะนั้น ประสาทสัมผัสของสิ่งมีชีวิตทั้งหมดก็เป็นละอองอณูของประสาทสัมผัสของพระองค์เช่นกันผู้ไม่เชื่อในรูปลักษณ์ ไม่สามารถยอมรับประสาทสัมผัสของสิ่งมีชีวิต ดังนั้น พวกเขากระตือรือร้นที่จะอธิบายว่า สิ่งมีชีวิตทั้งหมดไม่มีประสาทสัมผัส หรือไม่มีรูปลักษณ์องค์ภควานทรงสถิตอยู่ในหัวใจของมวลชีวิต และกำกับประสาทสัมผัสของพวกเขาแต่การกำกับของพระองค์ขึ้นอยู่กับการศิโรราบของสิ่งมีชีวิต ในกรณีของสาวกผู้บริสุทธิ์พระองค์ทรงควบคุมประสาทสัมผัสโดยตรง ณ สมรภูมิคุรุคเชทระ องค์ภควานทรงควบคุมประสาทสัมผัสทิพย์ของอารจุนะโดยตรง ดังนั้น ฮริชีเคชะทรงเป็นพระนามของพระองค์โดยเฉพาะ องค์ภควานทรงมีพระนามแตกต่างกันตามกิจกรรมอันหลากหลายของพระองค์ ตัวอย่างเช่น ทรงพระนามว่า มะดํุสูดะนะ เนื่องจากทรงสังหารมารชื่อมะดํุ ทรงพระนามว่าโกวินดะ เนื่องจากทรงให้ความสุขแก่ฝูงวัวและประสาทสัมผัสทรงพระนามว่า วาสุเดวะ เนื่องจากทรงเป็นบุตรของวะสุเดวะ ทรงพระนามว่า เดวะคี-นันดะนะ เนื่องจากทรงยอมรับให้พระนางเดวะคีเป็นพระมารดา ทรงพระนามว่ายะโชดา-นันดะนะ เนื่องจากทรงให้รางวัลลีลาวัยเด็กของพระองค์แด่พระนางยะโชดาที่วรินดาวะนะ ทรงพระนามว่า พารทฺะ-สาระทิฺ เนื่องจากพระองค์ทรงปฏิบัติงานเป็นสารถีของพระสหายอารจุนะ ในทำนองเดียวกัน ทรงพระนามว่า ฮริชีเคชะ เนื่องจากทรงให้คำชี้แนะแก่อารจุนะที่สนามรบคุรุคเชทระ
อารจุนะทรงได้ชื่อว่าดฺะนันจะยะในโศลกนี้ เนื่องจากทรงช่วยพระเชษฐาไปนำเอาทรัพย์สมบัติมาเมื่อมีความจำเป็นสำหรับกษัตริย์ เพื่อนำมาใช้จ่ายในพิธีบูชาต่าง ๆ ทำนองเดียวกันบีฺมะได้ชื่อว่าวริโคดะระ เนื่องจากทรงสามารถรับประทานอาหารได้อย่างมากมายและสามารถปฏิบัติงานที่ใช้พลังมหาศาล เช่น การสังหารมารชื่อฮิดิมบะ ฉะนั้นหอยสังข์ที่ฝ่ายพาณดะวะแต่ละท่านเป่า เริ่มจากชรีคริชณะ เป็นการให้ขวัญกำลังใจมากแก่ทหารในการรบ ฝ่ายตรงข้ามไม่ได้รับความเชื่อมั่นเช่นนี้เพราะผู้กำกับสูงสุดคริชณะหรือเทพธิดาแห่งโชคลาภทรงมิได้อยู่ฝ่ายนี้ ดังนั้น ชะตากรรมได้กำหนดไว้แล้วว่า พวกดุระโยดฺะนะจะต้องพ่ายแพ้ในสมรภูมินี้ และนี่คือสาส์นที่ประกาศจากเสียงของสังข์