สำรวจกองทัพที่สมรภูมิคุรุคเชทระ
โศลก 21-22
อารจุนะ อุวาชะฺ
เสนะโยร อุบฺะโยร มัดฺเย
ระทัฺม สทฺาพะยะ เม ′ชยุทะฺ
ยาวัด เอทาน นิรีคเช ′ฮัม
โยดดํุ-คามาน อวัสทิฺทานฺ
ไคร มายา สะฮะ โยดดัฺพยัม
อัสมิน ระณะ-สะมุดยะเมฺ
อารจุนะฮอุวาชะฺ - อารจุนะตรัส, เสนะโยฮฺ - ของกองทัพ, อุบฺะโยฮฺ - ทั้งสองฝ่าย, มัดฺเยฺ - ระหว่าง, ระทฺัมฺ - ราชรถ, สทฺาพะยะฺ - กรุณารักษา, เมฺ - ของข้า, อัชยุทะฺ - โอ้ผู้ไร้ความผิดพลาด, ยาวัทฺ - นานเท่าที่, เอทานฺ - ทั้งหมดนี้, นิรีคเชฺ - อาจจะมองไป, อฮัมฺ - ข้าพเจ้า, โยดดํุ-คามานฺ - มีความปรารถที่จะสู้รบ, อวัสทิฺทานฺ - เป็นทิวแถวที่สนามรบ, ไคฮฺ - กับผู้ซึ่ง, มะยาฺ - โดยข้า, สะฮะฺ - ด้วยกัน, โยดดฺาพยัมฺ - ต้องต่อสู้, อัสมินฺ - ในนี้, ระณะฺ - ต่อสู้, สะมุดยะเมฺ - ในความพยายาม
คำแปลฺ
อารจุนะตรัสว่า โอ้ องค์ภควานผู้ไร้ความผิดพลาด โปรดขับราชรถของข้าไปอยู่ท่ามกลางระหว่างกองทัพทั้งสองฝ่ายเพื่อข้าได้เห็นผู้ที่อยู่ ณ ที่นี้ ปรารถนาจะสู้รบ และข้าต้องต่อสู้กับผู้ใดในการประลองยุทธอันยิ่งใหญ่ครั้งนี้
คำอธิบายฺ
ถึงแม้ว่าองค์ชรีคริชณะทรงเป็นบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า ด้วยพระเมตตาธิคุณอันหาที่สุดมิได้ ทรงปฏิบัติตนรับใช้สหายด้วยความรักที่มีต่อสาวก ณ ที่นี้ จึงทรงเรียกพระองค์ว่าเป็นผู้ที่ไม่มีความผิดพลาด ในฐานะที่ทรงเป็นสารถี จะต้องรับคำสั่งจาก อารจุนะ พระองค์ทรงไม่ลังเลที่จะทำเช่นนี้ จึงทรงถูกเรียกว่าเป็นผู้ไร้ความผิดพลาด ถึงแม้ว่าทรงยอมรับตำแหน่งสารถีให้สาวก แต่สถานภาพอันสูงสุดของพระองค์ทรงไม่ถูกลดให้ต่ำลง ในทุก ๆ สถานการณ์พระองค์ทรงเป็นบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า ฮริชีเคชะ เจ้าแห่งประสาทสัมผัสทั้งหมด ความสัมพันธ์ระหว่างองค์ภควาน และผู้รับใช้มีความหวานชื่นและเป็นทิพย์ ผู้รับใช้พร้อมเสมอในการรับใช้องค์ภควาน ในทำนองเดียวกัน องค์ภควานทรงหาโอกาสที่จะรับใช้สาวกเสมอเช่นเดียวกัน พระองค์ทรงมีความสุขเกษมสำราญมากที่สาวกผู้บริสุทธิ์มีสถานภาพที่เหนือกว่าและสั่งพระองค์มากกว่าที่พระองค์ทรงเป็นผู้สั่ง เพราะทรงเป็นเจ้านาย ทุกคนจึงอยู่ภายใต้คำสั่งของพระองค์ ไม่มีใครอยู่เหนือกว่าพอที่จะสั่งพระองค์ได้ แต่เมื่อทรงพบสาวกผู้บริสุทธิ์สั่งพระองค์ทรงรู้สึกว่ามีความสุขเกษมสำราญทิพย์ แม้ทรงเป็นเจ้านายผู้ไร้ความผิดพลาดในทุกสถานการณ์
ในฐานะที่เป็นสาวกผู้บริสุทธิ์ขององค์ภควาน อารจุนะทรงไม่ปรารถนาต่อสู้กับญาติพี่น้อง แต่ทรงถูกบังคับให้มาที่สมรภูมิ จากความดื้อรั้นของดุรโยดฺะนะผู้ไม่ยอมตกลงเจรจาสงบศึก ดังนั้น อารจุนะทรงอยากเห็นว่าใครคือผู้นำในการรบที่สมรภูมินี้ ถึงแม้เป็นไปไม่ได้ในการพยายามที่จะสงบศึกในสนามรบ อารจุนะทรงปรารถนาจะเห็นพวกเขาอีกครั้งหนึ่งและดูว่ามีแนวโน้มเช่นไรในความต้องการสงครามอันไม่พึงปรารถนานี้