สำรวจกองทัพที่สมรภูมิคุรุคเชทระ
โศลก 24
สันจะยะ อุวาชะฺ
เอวัม อุคโท ฮริชีเคโช
กุดาเคเชนะ บฺาระทะฺ
เสนะโยร อุบฺะโยร มัดฺเย
สทฺาพะยิทวา ระโทฺททะมัมฺ
สันจะยะฮ อุวาชะฺ - สันจะยะกล่าว, เอวัมฺ - ดังนั้น, อุคทะฮฺ - ตรัส, ฮริชีเคชะฮฺ - ชรีคริชณะ, กุดาเคเชนะฺ - โดยอารจุนะ, บฺาระทะฺ - โอ้ ผู้สืบราชวงค์บฺาระทะ, เสนะโยฮฺ - ของกองทัพ, อุบฺะโยฮฺ - ทั้งสองฝ่าย, มัดฺเยฺ - อยู่ท่ามกลาง, สทฺาพะยิทวาฺ - วาง, ระทฺะ-อุททะมัมฺ - ราชรถที่สวยที่สุด
คำแปลฺ
สันจะยะกล่าวว่า โอ้ ผู้สืบราชวงศ์บฺาระทะ หลังจากที่ได้ยินอารจุนะตรัสแล้วองค์ชรีคริชณะทรงขับราชรถอันสง่างามไปอยู่ ณ ท่ามกลางกองทัพทั้งสองฝ่าย
คำอธิบายฺ
โศลกนี้ได้กล่าวถึงอารจุนะว่าเป็นกุดาเคชะ กุดาคาฺ หมายถึงการนอนหลับและผู้ที่ชนะการนอนเรียกว่า กุดาเคชะฺ การนอนหมายถึงอวิชชา ดังนั้น อารจุนะทรงเอาชนะทั้งการนอนและอวิชชา อันเนื่องมาจากมิตรภาพที่มีต่อคริชณะ ในฐานะที่เป็นสาวกชั้นเยี่ยม อารจุนะทรงไม่สามารถลืมคริชณะได้แม้แต่เสี้ยววินาทีเดียว เพราะนี่คือธรรมชาติของสาวก ไม่ว่าในยามตื่นหรือยามหลับสาวกขององค์ภควานจะไม่สามารถว่างเว้นจากการระลึกถึงพระนาม รูปลักษณ์ คุณสมบัติ และลีลาของคริชณะ ดังนั้นสาวกของคริชณะสามารถเอาชนะทั้งการนอนและอวิชชาได้ ด้วยการระลึกถึงคริชณะอยู่เสมอ เช่นนี้เรียกว่า คริชณะจิตสำนึกหรือ สมาดิฺฺ ในฐานะที่เป็นฮริชีเคชะหรือผู้กำกับประสาทสัมผัสและจิตใจของทุก ๆ ชีวิต ชรีคริชณะทรงเข้าใจจุดมุ่งหมายของอารจุนะที่ทรงให้นำราชรถไปยังท่ามกลางกองทัพทั้งสอง พระองค์ทรงปฏิบัติตามและตรัสดังต่อไปนี้