สำรวจกองทัพที่สมรภูมิคุรุคเชทระ
โศลก 30
นะ ชะ ชัคโนมิ อวัสทฺาทุม
บฺระมะทีวะ ชะ เม มะนะฮฺ
นิมิททานิ ชะ พัชยามิ
วิพะรีทานิ เคชะวะฺ
นะฺ - ไม่, ชะฺ - เช่นกัน, ชัคโนมิฺ - ข้าสามารถหรือไม่, อวัสทฺาทุมฺ - อยู่, บฺระมะทิฺ - ลืม, อิวะฺ - เช่น, ชะฺ - และ, เมฺ - ของข้า, มะนะฮฺ - ใจ, นิมิททานิฺ - สาเหตุ, ชะฺ - เช่นกัน, พัชยามิฺ - ข้าเห็น, วิพะรีทานิฺ - สิ่งตรงกันข้าม, เคชะวะฺ - โอ้ผู้สังหารมารเคชี (คริชณะ)
คำแปลฺ
บัดนี้ข้าไม่สามารถยืนอยู่ ณ ที่นี้ได้อีกต่อไป รู้สึกลืมตัว จิตใจว้าวุ่น เห็นแต่สาเหตุแห่งความอับโชคเท่านั้น โอ้ คริชณะ ผู้สังหารมารเคชี
คำอธิบายฺ
เพราะขาดความอดทน อารจุนะจึงทรงไม่สามารถอยู่ที่สมรภูมิได้อีกต่อไปและรู้สึกลืมตัว อันเนื่องมาจากความอ่อนแอของจิตใจและความยึดติดในสิ่งของวัตถุอย่างรุนแรง ทำให้คนเราอยู่ในสภาวะสับสนเช่นนี้ บฺะยัม ดวิทียาบิฺนิเวชะทะฮ สยาทฺ(บฺากะวะธัมฺ 11.2.37) ความกลัวและความไม่สมดุลของจิตใจเช่นนี้ เกิดขึ้นกับผู้ที่มีความยึดติดกับสภาวะวัตถุมากเกินไป อารจุนะทรงเห็นเฉพาะผลลัพธ์ที่มีแต่ความเจ็บปวดในสมรภูมิเท่านั้น จะทรงไม่มีความสุขแม้ได้รับชัยชนะจากศัตรู คำว่า นิมิททานิ วิพะรีทานิฺ มีความสำคัญเมื่อเราเห็นเฉพาะความผิดหวังในสิ่งที่คาดหวัง เราก็จะคิดว่า “ข้ามาอยู่ที่นี่ทำไม?” ทุก ๆ คนจะสนใจในตนเองและเรื่องของตนเองเท่านั้น ไม่มีใครสนใจในองค์ภควาน ด้วยพระประสงค์ของชรีคริชณะ ทำให้อารจุนะทรงไม่รู้ถึงผลประโยชน์ที่แท้จริงของตนเอง ผลประโยชน์ที่แท้จริงของเราอยู่ที่พระวิชณุ หรือคริชณะ พันธวิญญาณลืมจุดนี้ไป ดังนั้น จึงต้องได้รับทุกข์แห่งความเจ็บปวดทางวัตถุ อารจุนะทรงคิดว่าชัยชนะของพระองค์ในการรบจะเป็นเพียงสาเหตุเดียวที่ทำให้พระองค์เศร้าโศกเสียใจ