ความมั่งคั่งแห่งสัจธรรม
โศลก 2
เน เม วิดุฮ สุระ-กะณาฮ
พระบฺะวัม นะ มะฮารชะยะฮฺ
อฮัม อาดิร ฮิ เดวานาม
มะฮารชีณาม ชะ สารวะชะฮฺ
นะฺ - ไม่เคย, เมฺ - ของข้า, วิดุฮฺ - ทราบ, สุระฺ - กะณาฮฺ - เหล่าเทวดา, พระบฺะวัมฺ - แหล่งเดิม,ความมั่งคั่ง, นะฺ - ไม่เคย, มะฮาฺ - ริชะยะฮฺ - นักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่, อฮัมฺ - ข้าเป็น, อาดิฮฺ - แหล่งกำเนิด, ฮิฺ - แน่นอน, เดวานามฺ - ของเหล่าเทวดา, มะฮา-ริชีณามฺ - ของนักบวชผู้ยิ่งใหญ่, ชะฺ - เช่นกัน, สารวะชะฮฺ - ในทุก ๆ ด้าน
คำแปลฺ
ทั้งเทวดาและนักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่จำนวนมากไม่รู้แหล่งกำเนิดหรือความมั่งคั่งของข้า แต่ข้าคือแหล่งกำเนิดของเหล่าเทวดาและนักปราชญ์ด้วยประการทั้งปวง
คำอธิบายฺ
ดังที่ได้กล่าวไว้ใน บระฮมะ-สัมฮิทาฺ ว่า ชรีคริชณะคือองค์ภควาน ไม่มีผู้ใดยิ่งใหญ่ไปกว่าพระองค์ทรงเป็นแหล่งกำเนิดของแหล่งกำเนิดทั้งปวง ณ ที่นี้พระองค์ตรัสไว้เช่นกันว่า ทรงเป็นแหล่งกำเนิดของเหล่าเทวดาและนักปราชญ์ทั้งหลาย แม้เทวดาและนักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่ไม่สามารถเข้าใจคริชณะ เมื่อพวกนี้ไม่สามารถเข้าใจพระนามหรือบุคลิกภาพของคริชณะ แล้วผู้ที่สมมติว่าเป็นนักวิชาการแห่งโลกใบเล็ก ๆ นี้จะมีสถานภาพเช่นไร? ไม่มีผู้ใดสามารถเข้าใจว่าทำไมองค์ภควานเสด็จมายังโลกเหมือนกับปุถุชนคนธรรมดา และปฏิบัติกิจกรรมที่ไม่ธรรมดาอันน่าอัศจรรย์เช่นนี้ จากนั้นเราควรรู้ว่า ความรู้ทางวิชาการไม่ใช่คุณสมบัติที่จำเป็นในการเข้าใจคริชณะ แม้แต่เทวดาและนักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่ได้พยายามเข้าใจคริชณะด้วยการคาดคะเนทางจิตใจ แต่ไม่ประสบผลสำเร็จใน ชรีมัด-บฺากะวะธัมฺ ได้กล่าวไว้อย่างชัดเจนเช่นกันว่า แม้เหล่าเทวดาผู้ยิ่งใหญ่ไม่สามารถเข้าใจบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า พวกเขาสามารถคาดคะเนจนถึงขีดจำกัดของประสาทสัมผัสอันไม่สมบูรณ์ จนมาถึงจุดสรุปที่ตรงกันข้าม คือลัทธิไร้รูปลักษณ์เกี่ยวกับบางสิ่งบางอย่างที่ไม่ปรากฏจากคุณลักษณะทั้งสามของธรรมชาติวัตถุ หรืออาจจินตนาการบางสิ่งบางอย่างด้วยการคาดคะเนทางจิตใจแต่เป็นไปไม่ได้ที่จะเข้าใจคริชณะด้วยการคาดคะเนที่โง่เขลาเช่นนี้
ณ ที่นี้องค์ภควานตรัสโดยอ้อมว่า หากผู้ใดปรารถนาจะรู้สัจธรรมที่สมบูรณ์“บัดนี้ข้าปรากฏในฐานะบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า ข้าคือองค์ภควาน” เราควรรู้เช่นนี้ถึงแม้ว่าเราไม่สามารถเข้าใจองค์ภควานผู้ไม่สามารถมองเห็นได้และทรงปรากฏด้วยพระองค์เอง อย่างไรก็ดี พระองค์ทรงปรากฏ เราสามารถเข้าใจคริชณะได้อย่างแท้จริงว่าเป็นอมตะ เปี่ยมไปด้วยความปลื้มปีติสุข และความรู้ จากการศึกษาคำดำรัสของพระองค์ใน ภควัต-คีตาฺ และ ชรีมัด-บฺากะวะธัมฺ ทัศนคติเกี่ยวกับองค์ภควานที่เหมือนกับพลังอำนาจที่สามารถควบคุมบางอย่าง หรือว่าเป็น บระฮมันฺ อันไร้รูปลักษณ์ บุคคลผู้อยู่ภายใต้พลังอำนาจเบื้องต่ำสามารถบรรลุถึง แต่ผู้ที่อยู่ในสถานภาพทิพย์เท่านั้นจึงสามารถสำเหนียกถึงบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าได้
เพราะว่าคนส่วนใหญ่ไม่สามารถเข้าใจคริชณะในสถานภาพอันแท้จริง ด้วยพระเมตตาธิคุณอันหาที่สุดมิได้ขององค์ภควาน ทรงเสด็จลงมาเพื่ออนุเคราะห์ต่อนักคาดคะเนเหล่านี้ ถึงกระนั้น แม้จะมีกิจกรรมอันไม่ธรรมดาขององค์ภควาน เนื่องจากมลทินแห่งพลังงานวัตถุ นักคาดคะเนเหล่านี้ยังคิดว่า บระฮมันฺ อันไร้รูปลักษณ์คือองค์ภควาน เหล่าสาวกผู้ศิโรราบต่อองค์ภควานโดยดุษฎีเท่านั้น จึงสามารถเข้าใจได้ด้วยพระกรุณาธิคุณของบุคลิกภาพสูงสุดว่าพระองค์คือคริชณะ เหล่าสาวกขององค์ภควานไม่ไปยุ่งเกี่ยวกับแนวคิด บระฮมันฺ อันไร้รูปลักษณ์ ความศรัทธาและการอุทิศตนเสียสละจะนำพวกท่านให้มาศิโรราบต่อพระองค์โดยทันที และด้วยพระเมตตาธิคุณอันหาที่สุดมิได้ของคริชณะ ทำให้สามารถเข้าใจคริชณะ นอกนั้นไม่มีผู้ใดเข้าใจพระองค์ ดังนั้นแม้นักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่เห็นด้วยว่า อาทมาฺ คืออะไร องค์ภควานอะไร? และพระองค์คือบุคคลที่เราต้องบูชา