ความมั่งคั่งแห่งสัจธรรม
โศลก 20
อฮัม อาทมา กุดาเคชะฺ
สารวะ-บํูทาชะยะ-สทิฺทะฮฺ
อฮัม อาดิช ชะ มัดฺยัม ชะ
บํูทานาม อันทะ เอวะ ชะฺ
อฮัมฺ - ข้า, อาทมาฺ - ดวงวิญญาณ, กุดาเคชะฺ - โอ้ อารจุนะ, สารวะ-บํูทะฺ - ของสิ่งมีชีวิตทั้งหมด, อาชะยะ-สทิฺทะฮฺ - สถิตภายในหัวใจ, อฮัมฺ - ข้าเป็น, อาดิฮฺ - แหล่งกำเนิด, ชะฺ - เช่นกัน, มัดฺยัมฺ - ช่วงกลาง, ชะฺ - เช่นกัน, บํูทานามฺ - ของสิ่งมีชีวิตทั้งหลาย, อันทะฮฺ - ตอนจบ, เอวะฺ - แน่นอน, ชะฺ - และ
คำแปลฺ
ข้าคืออภิวิญญาณ โอ้ อารจุนะ ประทับอยู่ภายในหัวใจของมวลชีวิต ข้าคือจุดเริ่มต้น ช่วงกลาง และจุดจบของมวลชีวิต
คำอธิบายฺ
โศลกนี้อารจุนะทรงถูกเรียกว่า กุดาเคชะฺ ซึ่งหมายความว่า “ผู้ที่เอาชนะความมืดแห่งการนอน” สำหรับพวกที่นอนหลับอยู่ในความมืดแห่งอวิชชา เป็นไปไม่ได้ที่จะเข้าใจว่าองค์ภควานทรงปรากฏพระวรกายหลากหลายวิธีทั้งในโลกทิพย์และโลกวัตถุได้อย่างไร คริชณะทรงเรียกอารจุนะเช่นนี้มีความสำคัญ เพราะอารจุนะทรงอยู่เหนือความมืดนี้ คริชณะทรงตกลงที่จะอธิบายถึงความมั่งคั่งอันหลากหลายของพระองค์
ก่อนอื่นคริชณะทรงให้ข้อมูลกับอารจุนะว่า พระองค์ทรงเป็นดวงวิญญาณของปรากฏการณ์ในจักรวาลทั้งหมดโดยผ่านทางภาคที่แบ่งแยกเบื้องต้นของพระองค์ ก่อนการสร้างโลกวัตถุ ภาคที่แบ่งแยกอันสมบูรณ์ขององค์ภควานทรงรับเอาอวตาร พุรุชะฺและจากองค์นี้ทุกสิ่งทุกอย่างจึงเริ่มขึ้น ดังนั้น พระองค์ทรงเป็น อาทมาฺ ดวงวิญญาณของ มะฮัทฺ-ทัททวะฺ ธาตุต่าง ๆ ของจักรวาล พลังงานวัตถุทั้งหมดไม่ใช่แหล่งกำเนิดของการสร้าง อันที่จริง มะฮา-วิชณฺุ ทรงเข้าไปใน มะฮัท-ทัททวะฺ พลังงานวัตถุทั้งหมดพระองค์ทรงเป็นดวงวิญญาณ เมื่อ มะฮา-วิชณฺุ ทรงเข้าไปในจักรวาลต่าง ๆ ที่ปรากฏจากนั้นทรงปรากฏเป็นอภิวิญญาณประทับอยู่ในทุก ๆ ชีวิต เรามีประสบการณ์ว่าร่างกายส่วนตัวของสิ่งมีชีวิตเป็นอยู่ได้ก็เนื่องมาจากประกายวิญญาณที่ปรากฏอยู่ หากประกายวิญญาณไม่อยู่ ร่างกายจะไม่สามารถพัฒนาขึ้นมาได้นอกจากดวงวิญญาณสูงสุดองค์คริชณะเสด็จเข้าไป ดังที่ได้กล่าวไว้ใน สุบะละ อุพะนิชัด ว่า พระคริทิ-อาดิ- สารวะ-บํูทานทาร-ยามีสารวะ-เชชี ชะนารายะณะฮฺ “บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าทรงปรากฏในฐานะอภิวิญญาณในจักรวาลทั้งหลายที่ปรากฏ”
พุรุชะ-อวะทาระฺ ทั้งสามอธิบายไว้ใน ชรีมัด-บฺากะวะธัมฺ และได้อธิบายไว้ใน สารทวะทะ-ทันทระฺ เช่นกัน วิชโณส ทุ ทรีณิ รูพาณิ พุรุชาคฺยานิ อโทฺ วิดุฮฺ บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าทรงปรากฏในสามลักษณะ คาระโณดะคะชายี วิชณุ, การโบฺดะคะชายี วิชณฺุ และ คชีโรดะคะชายี วิชณฺุ ในปรากฏการณ์ทางวัตถุนี้ มะฮา-วิชณฺุ หรือคาระโณ ดะคะชายี วิชณุ, บระฮมะ-สัมฮิทาฺ (5.47) อธิบายว่า ยะฮ คาระณารณะวะ-จะเร บฺะ จะทิ สมะ โยกะ-นิดรามฺ องค์ภควานคริชณะแหล่งกำเนิดของแหล่งกำเนิดทั้งปวงทรงบรรทมอยู่ในมหาสมุทรจักรวาลในรูป มะฮา-วิชณฺุ ฉะนั้น บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าทรงเป็นจุดเริ่มต้นของจักรวาลนี้ ทรงเป็นผู้ดำรงรักษาปรากฏการณ์แห่งจักรวาล และทรงเป็นจุดจบของพลังงานทั้งหมด