ภควัต-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ สิบเอ็ด

รูปลักษณ์จักรวาล

โศลก 2

บฺะวาพยะโย ฮิ บํูทานาม
ชรุโท วิสทะระโช มะยาฺ

ทวัททะฮ คะมะละ-พะทราคชะ
มาฮาทมยัม อพิ ชาพยะยัมฺ

บฺะวะฺ  -  การปรากฏ, อัพยะโยฺ  -  การไม่ปรากฏ, ฮิฺ  -  แน่นอน, บํูทานามฺ  -  ของมวลชีวิต, ชรุโทฺ  -  ได้ยินแล้ว, วิสทะระชะฮฺ  -  โดยละเอียด, มะยาฺ  -  โดยข้า, ทวัททะฮฺ  -  จากพระองค์, คะมะละ-พะทระ-อัคชะฺ  -  โอ้ ผู้มีพระเนตรคล้ายดอกบัว, มาฮาทมยัมฺ  -  บารมี, อพิฺ  -  เช่นกัน, ชะฺ  -  และ, อัพพะยัมฺ  -  ไม่มีสิ้นสุด

คำแปลฺ

โอ้  ผู้มีพระเนตรเหมือนดอกบัว  ข้าพเจ้าสดับฟังจากพระองค์โดยละเอียดเกี่ยวกับการปรากฏและการไม่ปรากฏของทุก  ๆ  ชีวิต  และได้รู้แจ้งถึงพระบารมีอันหาที่สุดมิได้ของพระองค์

คำอธิบายฺ

อารจุนะทรงเรียกองค์ชรีคริชณะว่า  “พระเนตรรูปดอกบัว”  (ดวงตาของคริชณะเหมือนกับกลีบดอกบัว)  ด้วยความยินดีที่คริชณะทรงให้ความมั่นใจแก่ท่านในบทที่แล้ว  โดยตรัสว่า  อฮัม  คริทสนัสยะ  จะกะทะฮ  พระบฺะวะฮ  พระละยัส  ทะทฺาฺ  “ข้าคือแหล่งกำเนิดของสิ่งที่ปรากฏและสิ่งที่ไม่ปรากฏในปรากฏการณ์ทางวัตถุทั้งหมด”อารจุนะทรงได้ยินเช่นนี้จากองค์ภควานโดยละเอียด  อารจุนะยังทราบอีกว่าถึงแม้คริชณะทรงเป็นแหล่งกำเนิดของสิ่งปรากฏและสิ่งไม่ปรากฏทั้งหลาย  พระองค์ยังทรงอยู่ห่างจากสิ่งเหล่านี้  ดังที่ได้ตรัสไว้ในบทที่เก้าว่า  พระองค์ทรงแผ่กระจายไปทั่ว  ถึงกระนั้น  พระองค์ทรงมิได้ปรากฏอยู่ทุกหนทุกแห่งด้วยพระองค์เอง  นั่นคือความมั่งคั่งที่ไม่สามารถมองเห็นได้ของคริชณะ  ซึ่งอารจุนะทรงยอมรับว่าตัวท่านเข้าใจเป็นอย่างดี