ภควัต-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ สิบสอง

การอุทิศตนเสียสละรับใช้

โศลก 13-14

อัดเวชทา สารวะ-บํูทานาม
ไมทระฮ คะรุณะ เอวะ ชะฺ

นิรมะโม นิระฮังคาระฮ
สะมะ-ดุฮคฺะ-สุคฺะฮ คชะมีฺ
สันทุชทะฮ สะทะทัม โยกี
ยะทาทมา ดริดฺะ-นิชชะยะฮฺ

มะยิ อารพิทะ-มะโน-บุดดิฺร
โย มัค-บัฺคธะฮ สะ เม พริยะฮฺ

อัดเวชทาฺ  -  ไม่อิจฉาริษยา, สารวะ-บํูทานามฺ  -  ต่อมวลชีวิต, ไมทระฮฺ  -  เป็นมิตร, คะรุณะฮฺ  -  กรุณา, เอวะฺ  -  แน่นอน, ชะฺ  -  เช่นกัน, นิรมะมะฮฺ  -  ไม่สำคัญตัวว่าเป็นเจ้าของ, นิระฮังคาระฮฺ  -  ปราศจากอหังการ, สะมะฺ  -  เสมอภาค, ดุฮคฺะฺ  -  ในความทุกข์, สุคฺะฮฺ  -  และความสุข, คชะมีฺ  -  ให้อภัย, สันทุชทะฮฺ  -  พึงพอใจ, สะทะทัมฺ  -  เสมอ, โยกีฺ  -  ผู้ปฏิบัติในการอุทิศตนเสียสละ, ยะทะ-อาทมาฺ  -  ควบคุมตนเอง, ดริดฺะ-นิชชะยะฮฺ  -  ด้วยความมุ่งมั่น, มะยิฺ  -  แด่ข้า, อารพิทะฺ  -  ปฏิบัติ, มะนะฮฺ  -  จิตใจ, บุดดิฺฮฺ  -  และปัญญา, ยะฮฺ  -  ผู้ซึ่ง, มัท-บัฺคธะฮฺ  -  สาวกของข้า, สะฮฺ  -  เขา, เมฺ  -  แก่ข้า, พริยะฮฺ  -  ที่รัก

คำแปลฺ

ผู้ที่ไม่อิจฉาริษยา  แต่เป็นเพื่อนผู้มีความกรุณาต่อมวลชีวิต  ผู้ไม่คิดว่าตนเองเป็นเจ้าของ  และเป็นอิสระจากอหังการ  ผู้ที่มีความเสมอภาคทั้งในความสุขและความทุกข์  ผู้มีความอดทน  พึงพอใจเสมอ  ควบคุมตนเองได้  และปฏิบัติในการอุทิศตนเสียสละรับใช้ด้วยความมุ่งมั่น  จิตใจและปัญญาตั้งมั่นอยู่ที่ข้า  สาวกเช่นนี้เป็นที่รักยิ่งของข้า

คำอธิบายฺ

เรามาถึงจุดแห่งการอุทิศตนเสียสละรับใช้ที่บริสุทธิ์อีกครั้งหนึ่ง  องค์ภควานทรงอธิบายคุณลักษณะทิพย์ของสาวกผู้บริสุทธิ์ด้วยสองโศลกนี้  สาวกผู้บริสุทธิ์ไม่เคยกังวลใจไม่ว่าในสถานการณ์ใด  ๆ  หรือว่าจะอิจฉาริษยาผู้ใด  สาวกไม่เป็นศัตรูต่อศัตรู  โดยคิดว่า  “คนนี้ทำตัวเป็นศัตรูข้าก็เนื่องมาจากกรรมเก่าของข้าเอง  ฉะนั้น  จึงยอมรับทุกข์ดีกว่าที่จะต่อต้าน”  ในชรีมัด-บฺากะวะธัมฺ  (10.14.8)  ได้กล่าวไว้ว่า  ทัท  เท  ่  นุคัมพาม  สุ-สะมีคชะมาโณ  บํุนจานะ  เอวาทมะ-คริทัม  วิพาคัมฺ  เมื่อใดที่สาวกมีความทุกข์หรือตกอยู่ในความยากลำบาก  จะคิดว่าเป็นพระเมตตาธิคุณขององค์ภควานที่มีต่อท่าน  โดยคิดว่า  “ขอบคุณต่อกรรมเก่าของข้า  ข้าควรได้รับทุกข์มากกว่าที่ได้รับในปัจจุบันนี้  นี่เป็นเพราะพระเมตตาขององค์ภควานจึงไม่ได้รับการลงโทษทั้งหมดที่ควรจะได้รับด้วยพระเมตตาธิคุณของคริชณะ  ข้าจึงได้รับโทษเพียงเล็กน้อยเท่านั้น”  ดังนั้น  จึงมีความสุขุม  สงบ  และอดทนเสมอ  แม้จะอยู่ในสภาวะแห่งความทุกข์มากมาย  สาวกจะมีความกรุณาต่อทุก  ๆ  คนเสมอ  แม้แต่ศัตรู  นิรมะมะฺ  หมายถึงสาวกไม่ให้ความสำคัญกับความเจ็บปวดและปัญหาที่เกี่ยวเนื่องกับร่างกายมากนัก  เพราะทราบดีว่าตัวท่านไม่ใช่ร่างกายวัตถุ  จึงไม่สำคัญตนเองว่าเป็นร่างกาย  ดังนั้น  จึงเป็นอิสระจากแนวคิดแห่งอหังการ  และเป็นกลางต่อความสุขและความทุกข์  มีความอดทนและพึงพอใจกับทุกสิ่งทุกอย่างที่มาสัมผัส  ด้วยพระกรุณาธิคุณขององค์ภควาน  ท่านไม่พยายามมากจนเกินไปเพื่อให้ได้รับบางสิ่งบางอย่างที่ยากลำบากมาก  ดังนั้น  จึงมีความร่าเริงเสมอท่านเป็นโยคีที่สมบูรณ์บริบูรณ์  เพราะยึดมั่นในคำสั่งสอนที่ได้รับจากพระอาจารย์ทิพย์และเนื่องจากสามารถควบคุมประสาทสัมผัสได้  จึงมีความมั่นใจ  ไม่เอนเอียงไปกับการถกเถียงที่ผิด  เพราะว่าไม่มีผู้ใดสามารถนำพาให้ออกไปจากการอุทิศตนเสียสละรับใช้ที่ท่านมีความมั่นใจอย่างแน่วแน่  ท่านมีจิตสำนึกอย่างสมบูรณ์ว่าคริชณะทรงเป็นองค์ภควานนิรันดร  ดังนั้น  จึงไม่มีผู้ใดสามารถรบกวนจิตใจได้  คุณลักษณะทั้งหลายเหล่านี้ทำให้มีจิตใจและปัญญาตั้งมั่นอยู่ที่พระองค์โดยสมบูรณ์  มาตรฐานแห่งการอุทิศตนเสียสละเช่นนี้หาได้ยากมากโดยไม่ต้องสงสัย  แต่สาวกสถิตในระดับนี้ด้วยการปฏิบัติตามหลักธรรมแห่งการอุทิศตนเสียสละรับใช้  ยิ่งไปกว่านั้น  องค์ภควานตรัสว่า  สาวกเช่นนี้เป็นที่รักยิ่งของพระองค์  เพราะชรีคริชณะทรงชื่นชมยินดีเสมอกับกิจกรรมทั้งหมดของสาวกในคริชณะจิตสำนึกที่สมบูรณ์