ธรรมชาติ ผู้รื่นเริง
และจิตสำนึก
โศลก 16
บะฮิร อันทัช ชะ บํูทานาม
อชะรัม ชะรัม เอวะ ชะฺ
สูคชมัทวาท ทัด อวิกเยยัม
ดูระ-สทัฺม ชานทิเค ชะ ทัทฺ
บะฮิฮฺ - ข้างนอก, อันทะฮฺ - ข้างใน, ชะฺ - เช่นกัน, บํูทานามฺ - ของมวลชีวิต, อชะรัมฺ - ไม่เคลื่อนที่, ชะรัมฺ - เคลื่อนที่, เอวะฺ - เช่นกัน, ชะฺ - และ, สูคชมัทวาทฺ - เนื่องจากมีความละเอียดอ่อน, ทัทฺ - นั้น, อวิกเยยัมฺ - ไม่สามารถรู้ได้, ดูระ-สทัฺมฺ - ไกลมาก, ชะฺ - เช่นกัน, อันทิเคฺ - ใกล้, ชะฺ - และ, ทัทฺ - นั้น
คำแปลฺ
สัจธรรมสูงสุดทรงอยู่ภายนอกและภายในของมวลชีวิต ทั้งที่เคลื่อนที่และไม่เคลื่อนที่ เนื่องจากพระองค์ทรงมีความละเอียดอ่อน จึงทรงอยู่เหนือพลังอำนาจของประสาทสัมผัสวัตถุที่จะเห็นหรือจะรู้ได้ ถึงแม้ว่าทรงอยู่ไกลแสนไกลพระองค์ก็ทรงอยู่ใกล้กับมวลชีวิต
คำอธิบายฺ
ในวรรณกรรมพระเวท เราเข้าใจว่าองค์ภควาน นารายะณะฺ ทรงประทับอยู่ทั้งภายนอกและภายในของทุก ๆ ชีวิต พระองค์ทรงประทับอยู่ทั้งในโลกทิพย์และในโลกวัตถุ ถึงแม้ว่าทรงอยู่ห่างไกลจากเรามาก แต่ก็ทรงอยู่ใกล้กับพวกเราเช่นกัน นี่คือข้อความจากวรรณกรรมพระเวท อาสีโน ดูรัม วระจะทิ ชะยาโน ยาทิ สารวะทะฮ (คะทฺะ อุพะนิชัดฺ 1.2.21) เนื่องจากพระองค์ทรงมีความสุขเกษมสำราญทิพย์เสมอ เราไม่สามารถเข้าใจว่าทรงรื่นเริงอยู่กับความมั่งคั่งอันสมบูรณ์ของพระองค์ได้อย่างไร เราไม่สามารถเห็นหรือเข้าใจด้วยประสาทสัมผัสวัตถุเหล่านี้ ดังนั้น ในภาษาพระเวทกล่าวไว้ว่า ในการเข้าใจพระองค์ จิตใจและประสาทสัมผัสวัตถุของเราใช้ไม่ได้ แต่ผู้ที่มีจิตใจและประสาทสัมผัสที่บริสุทธิ์ด้วยการปฏิบัติคริชณะจิตสำนึกในการอุทิศตนเสียสละรับใช้จะสามารถเห็นพระองค์อยู่ตลอดเวลา ได้ยืนยันไว้ใน บระฮมะ-สัมฮิทาฺ ว่า สาวกผู้พัฒนาความรักต่อองค์ภควานจะสามารถเห็นพระองค์ตลอดเวลา และได้ยืนยันไว้ใน ภควัต-คีตาฺ (11.54) ว่าการอุทิศตนเสียสละรับใช้เท่านั้นที่สามารถทำให้เข้าใจองค์ภควานได้ บัฺคธยา ทุ อนันยะยา ชัคยะฮฺ