ธรรมชาติ ผู้รื่นเริง
และจิตสำนึก
โศลก 27
ยาวัท สันจายะเท คินชิท
สัททวัม สทฺาวะระ-จังกะมัมฺ
คเชทระ-คเชทระกยะ-สัมโยกาท
ทัด วิดดิฺ-บฺะระทารชะบฺะฺ
ยาวัทฺ - อะไรก็แล้วแต่, สันจายะเทฺ - มามีชีวิต, คินชิทฺ - สิ่งใด, สัททวัมฺ - เป็นอยู่, สทฺาวะ ระฺ - ไม่เคลื่อนที่, จังกะมัมฺ - เคลื่อนที่, คเชทระฺ - ของร่างกาย, คเชทระ-กยะฺ - และผู้รู้ร่างกาย, สัมโยกาทฺ - จากการรวมกันระหว่าง, ทัท วิดดิฺฺ - เธอต้องรู้, บฺะระทะ-ริชะบฺะฺ - โอ้ผู้นำแห่งบฺาระทะ
คำแปลฺ
โอ้ ผู้นำแห่งบฺาระทะ จงรู้ว่าทุกสิ่งทุกอย่างที่เธอเห็นปรากฏอยู่ทั้งเคลื่อนที่และไม่เคลื่อนที่ เป็นเพียงการรวมตัวของสนามแห่งกิจกรรมและผู้รู้สนาม
คำอธิบายฺ
ทั้งธรรมชาติวัตถุและสิ่งมีชีวิตซึ่งมีอยู่ก่อนการสร้างจักรวาลอธิบายไว้ในโศลกนี้ ทุกสิ่งทุกอย่างที่สร้างขึ้นมาเป็นเพียงการผสมผสานระหว่างสิ่งมีชีวิตและธรรมชาติวัตถุ มีปรากฏการณ์มากมาย เช่น ต้นไม้ ภูเขา และเนินเขาซึ่งไม่เคลื่อนที่และมีสิ่งที่ปรากฏอยู่มากมายที่เคลื่อนที่ ทั้งหมดเป็นเพียงการผสมผสานของธรรมชาติวัตถุ และสิ่งมีชีวิตจะดำเนินต่อไปชั่วกัลปวสาน องค์ภควานทรงทำให้การผสมผสานกันนี้เกิดเป็นผล ดังนั้น พระองค์ทรงเป็นผู้ควบคุมทั้งธรรมชาติที่สูงกว่าต่ำกว่า พระองค์ทรงเป็นผู้สร้างธรรมชาติวัตถุและธรรมชาติที่สูงกว่าถูกวางลงไปในธรรมชาติวัตถุนี้ ดังนั้นกิจกรรมและปรากฏการณ์ทั้งหลายเหล่านี้จึงบังเกิดขึ้น