ธรรมชาติ ผู้รื่นเริง
และจิตสำนึก
โศลก 5
ริชิบิฺร บะฮุดฺา กีทัม
ชฺานโดบิฺร วิวิไดฺฮ พริทัฺคฺ
บระฮมะ-สูทระ-พะไดช ไชวะ
เฮทุมัดบิฺร วินิชชิไทฮฺ
ริชิบิฺฮฺ - โดยปราชญ์ผู้มีปัญญา, บะฮุดฺาฺ - ในหลายทาง, กีทัมฺ - อธิบาย, ชัฺนโดบิฺฮฺ - โดยบทมนต์พระเวท, วิวิไดฺฮฺ - ต่าง ๆ, พริทัฺคฺ - แตกต่างกัน, บระฮมะ-สูทระฺ - ของเวดานธะ, พะไดฮฺ - โดยคำพังเพย, ชะฺ - เช่นกัน, เอวะ-แน่นอน, เฮทุ-มัดบิฺฮฺ - ด้วยเหตุและผล, วินิช ชิไทฮฺ - แน่นอน
คำแปลฺ
ความรู้สนามแห่งกิจกรรมและผู้รู้กิจกรรมนั้น นักปราชญ์หลายท่านได้อธิบายไว้ในบทความพระเวทต่าง ๆ ได้แสดงไว้โดยเฉพาะใน เวดานธะ-สูทระ ด้วยวิจารณญาณทั้งหมดของเหตุและผล
คำอธิบายฺ
องค์ภควานคริชณะทรงเป็นผู้เชื่อถือได้สูงสุดในการอธิบายความรู้นี้ ถึงกระนั้นเพื่อเป็นการศึกษา นักวิชาการผู้คงแก่เรียนและผู้เชื่อถือได้ที่มีมาตรฐานจะอ้างอิงหลักฐานจากผู้เชื่อถือได้ในอดีตเสมอ คริชณะทรงอธิบายถึงประเด็นที่ขัดแย้งกันมากที่สุดนี้ ซึ่งเกี่ยวกับปัจเจกวิญญาณและอภิวิญญาณว่าเป็นหนึ่งดวงหรือสองดวง โดยอ้างอิงคัมภีร์ เวดานธะฺ ซึ่งเป็นที่ยอมรับกันว่าเชื่อถือได้ ก่อนอื่นพระองค์ตรัสว่า “เช่นนี้ตามนักปราชญ์ต่าง ๆ” เกี่ยวกับนักปราชญ์ต่าง ๆ นอกจากตัวพระองค์เอง วิยาสะเดวะ(ผู้เขียน เวดานธะ-สูทระฺ) เป็นนักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่ ความเป็นสองดวงนี้ได้อธิบายไว้อย่างสมบูรณ์ใน เวดานธะ-สูทระฺ พะราชะระผู้เป็นบิดาของวิยาสะเดวะก็เป็นนักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่ ได้เขียนในหนังสือศาสนาของท่านว่า อฮัม ทวัม ชะ ทะทฺานเยฺ ... “พวกเรา ท่าน ข้าพเจ้า และสิ่งมีชีวิต ทั้งหมดเป็นทิพย์แม้อยู่ในร่างกายวัตถุ บัดนี้เราตกลงมาอยู่ในวิถีทางของสามระดับแห่งธรรมชาติวัตถุตามกรรมที่แตกต่างกันไป ดังนั้น บางคนอยู่ในระดับที่สูงกว่า และบางคนอยู่ในธรรมชาติที่ต่ำกว่า ธรรมชาติที่สูงกว่าและต่ำกว่าดำเนินไปก็เนื่องมาจากอวิชชา และจะปรากฏอยู่ในจำนวนสิ่งมีชีวิตที่นับไม่ถ้วน แต่อภิวิญญาณผู้ไม่มีความผิดพลาด ไม่มีมลทินจากสามระดับแห่งธรรมชาติ พระองค์ทรงเป็นทิพย์” ทำนองเดียวกัน ในคัมภีร์พระเวทฉบับเดิม ข้อแตกต่างระหว่างดวงวิญญาณอภิวิญญาณ และร่างกายได้กล่าวไว้โดยเฉพาะใน คะทฺะ อุพะนิชัดฺ มีนักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่มากมายได้อธิบายไว้ และพะราชะระพิจารณาว่าเป็นบุคคลสำคัญในบรรดานักปราชญ์เหล่านี้
คำว่า ชัฺนโดบิฺฮฺ หมายถึง วรรณกรรมพระเวทต่าง ๆ ตัวอย่างเช่น ไททิรียะ อุพะนิชัดฺ ซึ่งแยกออกมาจาก ยะจุรเวดะฺ อธิบายถึงธรรมชาติ สิ่งมีชีวิต และองค์ภควาน
ดังที่กล่าวไว้แล้วว่า คเชทระฺ คือสนามแห่งกิจกรรม และมีสอง คเชทระ-กยะฺคือปัจเจกดวงชีวิต และดวงชีวิตสูงสุด ดังที่ได้กล่าวไว้ใน ไททิรียะ อุพะนิชัดฺ (2.9) บระฮ- มะ พุชชัฺม พระทิชทฺาฺ มีปรากฎการณ์แห่งพลังงานขององค์ภควานเรียกว่า อันนะ-มะยะฺซึ่งขึ้นอยู่กับอาหารเพื่อดำรงอยู่ เช่นนี้เป็นความรู้แจ้งแห่งองค์ภควานทางวัตถุ จากนั้นใน พราณะ-มะยะฺ หลังจากรู้แจ้งสัจธรรมสูงสุดในอาหารเราสามารถรู้แจ้งสัจธรรมในอาการชีวิตหรือรูปลักษณ์ชีวิต ใน กยานะ-มะยะฺ การรู้แจ้งขยายไปสูงกว่าอาการชีวิตโดยมาถึงจุดแห่งความคิด ความรู้สึก และความเต็มใจ จากนั้นก็มีความรู้แจ้ง บระฮ มันฺ เรียกว่า วิกยานะ-มะยะ ซึ่งจิตใจและอาการชีวิตของสิ่งมีชีวิตแตกต่างไปจากตัวสิ่งมีชีวิตเอง ถัดไปเป็นระดับสูงสุดคือ อนันดะฺ-มะยะฺ รู้แจ้งแห่งธรรมชาติความปลื้มปีติสุขทั้งหมด ดังนั้น มีความรู้แจ้งแห่ง บระฮมันฺ ห้าระดับเรียกว่า บระฮมะ พุชชัฺมฺ ทั้งหมดนี้สามระดับแรก อันนะ-มะยะ, พราณะ-มะยะ, และกยานะ-มะยะฺ เกี่ยวข้องกับสนามแห่งกิจกรรมของสิ่งมีชีวิตผู้ที่เป็นทิพย์เหนือสนามแห่งกิจกรรมทั้งหมดเหล่านี้คือ องค์ภควานสูงสุดซึ่งเรียกว่า อานันดะ-มะยะ, เวดานธะ-สูทระฺ ยังอธิบายถึงพระองค์ด้วยการกล่าวว่า อานันดะ-มะโย ่บฺยาสารทฺ องค์ภควานโดยธรรมชาติทรงเปี่ยมไปด้วยความรื่นเริงเพื่อเสวยสุขกับความสุขเกษมสำราญทิพย์ของพระองค์ พระองค์ทรงแบ่งแยกมาเป็น วิกยานะ-มะยะ, พราณะ-มะยะ, กยานะ-มะยะ และ อันนะ-มะยะฺ ในสนามแห่งกิจกรรม สิ่งมีชีวิตถือว่าเป็นผู้รื่นเริง ที่แตกต่างไปจากตัวเขาคือ อานันดะ-มะยะฺนั่นหมายความว่าหากสิ่งมีชีวิตตัดสินใจจะเสวยสุขด้วยการประสานตนเองกับ อานันดะ -มะยะฺ จะทำให้เขาสมบูรณ์ นี่คือภาพอันแท้จริงขององค์ภควานในฐานะที่เป็นผู้รู้สนามสูงสุด สิ่งมีชีวิตในฐานะที่เป็นผู้รู้ที่รองลงมา และธรรมชาติของสนามแห่งกิจกรรม เราต้องค้นหาความจริงนี้ใน เวดานธะ-สูทระฺ หรือ บระฮมะ-สูทระฺ
ได้กล่าวไว้ ณ ที่นี้ว่า การประมวล บระฮมะ-สูทระฺ ได้เรียบเรียงไว้อย่างดีตามเหตุและผล บาง สูทระฺ หรือคำพังเพยต่าง ๆ เช่น นะ วิยัด อัชรุเทฮฺ (2.3.2) นาทมา ชรุเทฮฺ (2.3.18) และพะราท ทุ ทัช-ชฺรุเทฮฺ (2.3.40) คำพังเพยแรกแสดงถึงสนามแห่งกิจกรรม คำพังเผยที่สองแสดงถึงสิ่งมีชีวิต และคำพังเผยที่สามแสดงถึงองค์ภควาน ผู้สูงสุดอย่างสมบูรณ์แบบในปรากฏการณ์ทั้งหลายแห่งชีวิตอันหลากหลาย