ภควัต-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ สิบห้า

โยคะแห่งองค์ภควาน

โศลก 2

อดัฺช โชรดฺวัม พระสริทาส ทัสยะ ชาคฺา
กุณะ-พระวริดดฺา วิชะยะ-พระวาลาฮฺ

อดัฺช ชะ มูลานิ อนุสันทะทานิ
คารมานุบันดีฺนิ มะนุชยะ-โลเคฺ

อดฺะฮฺ  -  ลงข้างล่าง, ชะฺ  -  และ, อูรดฺวัมฺ  -  ขึ้นข้างบน, พระสริทาฮฺ  -  ขยายออก, ทัสยะฺ  -  ของมัน, ชา คฺาฮฺ  -  แยกแขนง, กุณะฺ  -  โดยระดับต่าง ๆ ของธรรมชาติวัตถุ, พระวริดดฺาฮฺ  -  พัฒนา, วิชะยะฺ  -  อาตยนะภายนอก, พระวาลาฮฺ  -  กิ่งก้าน, อดฺะฮฺ  -  ลงข้างล่าง, ชะฺ  -  และ, มูลานิฺ  -  ราก, อนุสันทะทานิฺ  -  ขยาย, คารมะฺ  -  งาน, อนุบันดีฺนิฺ  -  ผูกมัด, มะนุชยะ-โลเคฺ  -  ในโลกของสังคมมนุษย์

คำแปลฺ

สาขาของต้นไม้นี้แตกแขนงลงข้างล่างและขึ้นข้างบน  บำรุงเลี้ยงด้วยสามระดับแห่งธรรมชาติวัตถุ  กิ่งก้านคืออายตนะภายนอก  ต้นไม้นี้มีรากลงข้างล่างเช่นเดียวกัน  และถูกพันธนาการอยู่ในการกระทำเพื่อผลทางวัตถุของสังคมมนุษย์

คำอธิบายฺ

ได้อธิบายถึงต้นไทรนี้ต่อไปอีกว่ามีสาขาแยกแขนงออกไปทุกทิศทาง  ในส่วนล่างมีปรากฏการณ์อันหลากหลายของสิ่งมีชีวิตเช่น  มนุษย์  สัตว์  ม้า  วัว  สุนัข  แมว  ฯลฯชีวิตเหล่านี้สถิตในส่วนล่าง  ขณะที่ส่วนบนเป็นรูปของสิ่งมีชีวิตที่สูงกว่า  เช่น  เทวดา  กันดฺฺารวะ  และเผ่าพันธุ์ชีวิตอื่น  ๆ  ที่สูงกว่ามากมาย  เหมือนกับต้นไม้ที่ได้รับการบำรุงเลี้ยงจากน้ำ  ต้นไม้นี้ก็ได้รับการบำรุงเลี้ยงจากสามระดับแห่งธรรมชาติวัตถุ  บางครั้งเราพบว่าที่ดินผืนนี้แห้งแล้งเนื่องจากมีน้ำไม่เพียงพอ  และบางครั้งเราพบว่าที่ดินอีกผืนหนึ่งมีความเขียวชอุ่มมาก  ในทำนองเดียวกัน  สถานที่ที่ระดับแห่งธรรมชาติวัตถุใดมีอัตราส่วนในปริมาณมากกว่า  เผ่าพันธุ์ชีวิตต่าง  ๆ  ในระดับนั้นก็ปรากฏ

กิ่งก้านของต้นไม้พิจารณาว่าเป็นอายตนะภายนอก  จากการพัฒนาระดับต่างๆ  แห่งธรรมชาติ  เราพัฒนาประสาทสัมผัสต่าง  ๆ  และจากประสาทสัมผัสเราได้รับความสุขอันหลากหลายจากอายตนะภายนอก  ยอดของสาขาต่าง  ๆ  คือประสาทสัมผัสเช่น  หู  จมูก  ตา  ฯลฯ  ซึ่งยึดติดอยู่กับความเพลิดเพลินกับอายตนะภายนอก  กิ่งก้านคืออายตนะภายนอก  เช่น  เสียง  รูป  สัมผัส  ฯลฯ  รากรองคือความยึดติดและความเกลียดชังซึ่งเป็นผลพลอยได้ของความทุกข์และความสุขทางประสาทสัมผัสอันหลากหลาย  แนวโน้มที่จะเป็นคนใจบุญหรือเป็นคนใจบาปพิจารณาว่าพัฒนาจากรากรองเหล่านี้ซึ่งแผ่ขยายไปทุกทิศทาง  รากอันแท้จริงมาจาก  บระฮมะโลคะฺ  และรากอื่น  ๆ  อยู่ในระบบดาวเคราะห์มนุษย์  หลังจากรื่นเริงกับผลบุญที่ได้ไปอยู่ในระบบดาวเคราะห์ที่สูงกว่าแล้ว  เขาจะตกลงมาในโลกนี้และสร้างกรรมหรือกิจกรรมเพื่อผลทางวัตถุต่อไป  เพื่อความเจริญก้าวหน้าทางวัตถุ  ดาวเคราะห์ของมนุษย์นี้พิจารณาว่าเป็นสนามแห่งกิจกรรม