บทสรุปความสมบูรณ์
แห่งการเสียสละ
โศลก 46
ยะทะฮ พระวริททิร บํูทานาม
เยนะ สารวัม อิดัม ทะทัมฺ
สวะ-คารมะณา ทัม อับฺยารชยะ
สิดดิฺม วินดะทิ มานะวะฮฺ
ยะทะฮฺ - จากผู้ใด, พระวริททิฮฺ - ออกมา, บํูทานามฺ - ของสิ่งมีชีวิตทั้งหลาย, เยนะฺ - จากใคร, สารวัมฺ - ทั้งหมด, อิดัมฺ - นี้, ทะทัมฺ - แผ่กระจาย, สวะ-คารมะณาฺ - จากหน้าที่ของเขา, ทัมฺ - องค์ภควาน, อับฺยารชยะฺ - จากการบูชา, สิดดิฺมฺ - ความสมบูรณ์, วินดะทิฺ - บรรลุ, มานะวะฮฺ - มนุษย์
คำแปลฺ
จากการบูชาองค์ภควานผู้ทรงเป็นแหล่งกำเนิดของมวลชีวิต และทรงแผ่กระจายไปทั่ว มนุษย์สามารถบรรลุถึงความสมบูรณ์ด้วยการปฏิบัติงานของตนเอง
คำอธิบายฺ
ดังที่ได้กล่าวไว้ในบทที่สิบห้าว่ามวลชีวิตเป็นละอองอณูขององค์ภควาน ดังนั้นพระองค์ทรงเป็นจุดเริ่มต้นของมวลชีวิต ได้ยืนยันไว้ใน เวดานธะ-สูทระฺ ว่า จันมาดิ อัสยะ ยะทะฮฺ องค์ภควานทรงเป็นจุดเริ่มต้นชีวิตของทุก ๆ ชีวิต ดังที่กล่าวไว้ในบทที่เจ็ดของ ภควัต-คีตาฺ ว่า ด้วยพลังงานทั้งสองของพระองค์คือพลังงานเบื้องต่ำและพลังงานเบื้องสูง พระองค์ทรงแผ่กระจายไปทั่ว ฉะนั้น เราควรบูชาองค์ภควานพร้อมทั้งพลังงานของพระองค์ โดยทั่วไปเหล่าสาวก ไวชณะวะฺ จะบูชาองค์ภควานและพลังงานเบื้องสูงของพระองค์ พลังงานเบื้องต่ำของพระองค์เป็นภาพสะท้อนที่กลับตาลปัตรของพลังงานเบื้องสูง พลังงานเบื้องต่ำอยู่เบื้องหลัง แต่องค์ภควานโดยภาคแบ่งแยกของส่วนสมบูรณ์ของพระองค์ในรูป พะระมาทมาฺ ทรงสถิตอยู่ทุกหนทุกแห่ง ทรงเป็นอภิวิญญาณของมวลเทวดา มวลมนุษย์ มวลสัตว์ ทุกหนทุกแห่ง ดังนั้น เราควรรู้ว่าในฐานะที่เป็นละอองอณูขององค์ภควาน จึงมีหน้าที่ต้องถวายการรับใช้แด่พระองค์ ทุกคนควรปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้ต่อพระองค์ในคริชณะจิตสำนึกอย่างสมบูรณ์ นี่คือคำแนะนำของโศลกนี้
ทุกคนควรคิดว่า ฮริชีเคชะฺ ผู้เป็นเจ้านายของประสาทสัมผัสทรงให้มีอาชีพบางอย่าง และจากผลงานที่เรากระทำ บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าชรีคริชณะควรได้รับการบูชา หากคิดเช่นนี้เสมอในคริชณะจิตสำนึกที่สมบูรณ์ ด้วยพระกรุณาธิคุณขององค์ภควาน เรากลายมาเป็นผู้รู้ทุกสิ่งทุกอย่างโดยสมบูรณ์ นั่นคือความสมบูรณ์แห่งชีวิตพระองค์ตรัสใน ภควัต-คีตาฺ (12.7) ว่า เทชาม อฮัม สะมุดดฺารทาฺ องค์ภควานเองจะทรงดูแลการจัดส่งสาวกเช่นนี้ นั่นคือความสมบูรณ์สูงสุดของชีวิต ไม่ว่าอาชีพการงานใดที่เราทำอยู่ หากทำไปเพื่อรับใช้องค์ภควานเราจะบรรลุถึงความสมบูรณ์สูงสุด