บทสรุปความสมบูรณ์
แห่งการเสียสละ
โศลก 47
ชเรยาน-สวะ-ดฺารโม วิกุณะฮ
พะระ-ดฺารมาท สุ-อนุชาทิฺทาทฺ
สวะบฺาวะ-นิยะทัม คารมะ
คุรวัน นาพโนทิ คิลบิชัมฺ
ชเรยานฺ - ดีกว่า, สวะ-ดฺารมะฮฺ - อาชีพของเขาเอง, วิกุณะฮฺ - ปฏิบัติโดยไม่สมบูรณ์, พะระ-ดฺารมาทฺ - กว่าอาชีพของผู้อื่น, สุ-อนุชทิฺทาทฺ - ทำอย่างสมบูรณ์, สวะบฺาวะ- นิยะทัมฺ - กำหนดตามธรรมชาติของตน, คารมะฺ - งาน, คุรวันฺ - ปฏิบัติ, นะฺ - ไม่เคย, อาพโนทิฺ - บรรลุ, คิลบิชัมฺ - ผลบาป
คำแปลฺ
การปฏิบัติตามอาชีพของตนแม้อาจทำได้ไม่สมบูรณ์ทีเดียว ยังดีกว่าไปรับเอาอาชีพของคนอื่นและมาทำได้อย่างสมบูรณ์ หน้าที่ที่กำหนดไว้ตามธรรมชาติของตนเองจะไม่มีวันได้รับผลบาป
คำอธิบายฺ
อาชีพการงานของเรากำหนดไว้ใน ภควัต-คีตาฺ ดังที่ได้กล่าวไว้ในโศลกก่อน ๆหน้าที่ของ บราฮมะณะ คชัทริยะ ไวชยะฺ และ ชูดระฺ กำหนดไว้ตามระดับแห่งธรรมชาติโดยเฉพาะของตนเอง เราไม่ควรเลียนแบบหน้าที่ของผู้อื่น บุคคลที่โดยธรรมชาติชอบทำงานของ ชูดระฺ ไม่ควรอ้างว่าเป็น บราฮมะณะฺ อย่างผิดธรรมชาติถึงแม้อาจเกิดในตระกูล บราฮมะณะฺ เขาควรทำงานตามธรรมชาติของตน ไม่มีงานใดน่ารังเกียจหากปฏิบัติเพื่อรับใช้องค์ภควาน อาชีพการงานของ บราฮมะณะฺ แน่นอนว่าอยู่ในระดับความดี แต่หากว่าบุคคลไม่อยู่ในระดับความดีโดยธรรมชาติ ก็ไม่ควรเลียนแบบอาชีพการงานของ บราฮมะณะฺ สำหรับ คชัทริยะฺ หรือผู้บริหาร มีสิ่งที่น่ารังเกียจมากมายเช่น คชัทริยะฺ ต้องเบียดเบียนผู้อื่นเพื่อสังหารศัตรู บางครั้ง คชัทริยะฺ ต้องพูดเท็จเพื่อผลประโยชน์ทางการทูต การเบียดเบียนและการตีสองหน้าเช่นนี้มาพร้อมกับภารกิจทางการเมือง แต่ คชัทริยะฺ ไม่ควรยกเลิกอาชีพการงานของตน และพยายามไปปฏิบัติหน้าที่ของ บราฮมะณะฺ
เราควรปฏิบัติเพื่อให้องค์ภควานทรงพอพระทัย ตัวอย่างเช่น อารจุนะทรงเป็น คชัทริยะฺ ผู้ลังเลใจในการต่อสู้กับฝ่ายตรงข้าม แต่ถ้าหากการสู้รบเช่นนี้กระทำไปเพื่อประโยชน์ของคริชณะบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าก็ไม่จำเป็นจะต้องกลัวตกต่ำลง ในสนามธุรกิจก็เช่นกัน บางครั้งพ่อค้าต้องพูดเท็จบ่อย ๆ เพื่อผลกำไร หากไม่ทำเช่นนี้จะไม่มีผลกำไร บางครั้งพ่อค้ากล่าวว่า “โอ้ ลูกค้าที่รัก สำหรับคุณฉันไม่มีกำไรอะไรเลย”แต่ควรรู้ว่าปราศจากผลกำไรพ่อค้าอยู่ไม่ได้ ดังนั้น เราควรยอมรับว่าเป็นการพูดเท็จแน่เมื่อพ่อค้ากล่าวว่าไม่ได้กำไร แต่พ่อค้าไม่ควรคิดว่าเนื่องจากมีอาชีพที่การพูดเท็จเป็นสิ่งจำเป็น ควรยกเลิกอาชีพของตนและมามีอาชีพเป็น บราฮมะณะฺ เช่นนี้ไม่แนะนำ ไม่ว่าจะเป็น คชัทริยะ ไวชยะฺ หรือ ชูดระฺ ไม่สำคัญ หากเรารับใช้บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าด้วยผลงานของตน แม้ บราฮมะณะฺ ผู้ทำพิธีบูชาต่าง ๆ บางครั้งต้องฆ่าสัตว์ เนื่องจากบางครั้งต้อใช้สัตว์ในพิธีบูชา ในทำนองเดียวกันหาก คชัทริยะฺ ทำตามอาชีพของตนในการสังหารศัตรูจะไม่มีผลบาป ในบทที่สามได้อธิบายเรื่องนี้อย่างละเอียดและชัดเจนว่าทุกคนควรทำงานเพื่อจุดมุ่งหมายแห่ง ยะกยะฺ หรือเพื่อองค์วิชณุบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า สิ่งใดที่กระทำไปเพื่อสนองประสาทสัมผัสส่วนตัวเป็นต้นเหตุแห่งพันธนาการข้อสรุปคือทุกคนควรปฏิบัติตามระดับแห่งธรรมชาติโดยเฉพาะที่ตนได้รับมา และควรตัดสินใจทำงานเพื่อรับใช้อย่างสูงสุดแด่องค์ภควานเท่านั้น