บทสรุปความสมบูรณ์
แห่งการเสียสละ
โศลก 49
อสัคทะ-บุดดิฺฮ สารวะทระ
จิทาทมา วิกะทะ-สพริฮะฮฺ
ไนชคารมยะ-สิดดิฺม พะระมาม
สันนยาเสนาดิฺกัชชฺะทิฺ
อสัคทะ-บุดดิฺฮฺ - มีปัญญาที่ไม่ยึดติด, สารวะทระฺ - ทุกหนทุกแห่ง, จิทะ-อาทมาฺ - มีจิตใจที่ควบคุมได้, วิกะทะ-สพริฮะฮฺ - ปราศจากความต้องการทางวัตถุ, ไนชคารมยะ- สิดดิฺมฺ - ความสมบูรณ์แห่งการไม่มีผลกรรม, พะระมามฺ - สูงสุด, สันนยาเสนะฺ - ด้วยชีวิตสละโลก, อดิฺกัชชฺะทิฺ - เขาบรรลุ
คำแปลฺ
ผู้ที่ควบคุมตนเองได้ ไม่ยึดติด และไม่สนใจต่อความรื่นเริงทางวัตถุทั้งปวง จากการฝึกปฏิบัติการเสียสละ เขาสามารถบรรลุถึงระดับสมบูรณ์สูงสุดแห่งความเป็นอิสระจากผลกรรม
คำอธิบายฺ
การเสียสละที่แท้จริงหมายความว่า เราควรคิดอยู่เสมอว่าตนเองเป็นละอองอณูขององค์ภควาน ดังนั้น จึงคิดว่าไม่มีสิทธิ์จะรื่นเริงกับผลงานของตน เนื่องจากเป็นละอองอณูขององค์ภควาน ผลงานของเราต้องถวายให้พระองค์รื่นเริง นี่คือคริชณะจิตสำนึกที่แท้จริง บุคคลปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึกเป็น สันนยาสีฺ หรือผู้มีชีวิตสละโลกที่แท้จริง ด้วยความคิดเช่นนี้เราจึงมีความพึงพอใจ เพราะว่าเราปฏิบัติเพื่อองค์ภควานโดยแท้จริง ดังนั้น จึงไม่ยึดติดกับสิ่งใด ๆ ที่เป็นวัตถุ เราจะเคยชินกับการไม่หาความสุขกับสิ่งใดที่นอกเหนือจากความสุขทิพย์ซึ่งได้รับจากการรับใช้พระองค์ สันนยาสีฺ ควรเป็นอิสระจากผลกรรม จากกรรมในอดีตของตน แต่บุคคลในคริชณะจิตสำนึกบรรลุถึงความสมบูรณ์โดยปริยาย โดยไม่ต้องอุปสมบทในระดับที่สมมติว่าเป็นชีวิตสละโลกระดับจิตเช่นนี้เรียกว่า โยการูดฺะฺ หรือระดับสมบูรณ์แห่งโยคะ ดังที่ได้ยืนยันไว้ในบทที่สามว่า ยัส ทุ อาทมะ-ระทิร เอวะ สยาทฺ เป็นผู้ที่มีความพึงพอใจในตนเองและไม่มีความกลัวต่อผลกรรมใด ๆ จากการกระทำของตนเอง