บทสรุปความสมบูรณ์
แห่งการเสียสละ
โศลก 51-53
บุดดฺยา วิชุดดฺะยา ยุคโท
ดฺริทยาทมานัม นิยัมยะ ชะฺ
ชับดาดีน วิชะยามส ทยัคทวา
รากะ-ดเวโช วิยุดัสยะ ชะฺ
วิวิคทะ-เสวี ลักฮุ-อาชีฺ
ยะทะ-วาค-คายะ-มานัสสะฮฺ
ดฺยานะ-โยกะ-พะโร นิทยัม
ไวรากยัม สะมุพาชริทะฮฺ
อฮังคารัม บะลัม ดารพัม
คามัม โครดัฺม พะริกระฮัมฺ
วิมุชยะ นิรมะมะฮ ชานโท
บระฮมะ-บํูยายะ คัลพะเทฺ
บุดดฺยาฺ - ด้วยปัญญา, วิชุดดฺะยาฺ - บริสุทธิ์โดยสมบูรณ์, ยุคทะฮฺ - ปฏิบัติ, ดฺริทยาฺ - ด้วยความมุ่งมั่น, อาทมานัมฺ - ตนเอง, นิยัมยะฺ - ประมาณ, ชะฺ - เช่นกัน, ชับดะ-อาดีนฺ - เช่นเสียง, วิชะยานฺ - อาตยนะภายนอก, ทยัคทวาฺ - ยกเลิก, รากะฺ - การยึดติด, ดเวโชฺ - และความเกลียดชัง, วิยุดัสยะฺ - วางไว้ข้าง ๆ, ชะฺ - เช่นกัน, วิวิคทะฺ - เสวีฺ - อยู่ในที่สันโดษ, ลักฮุ-อาชีฺ - รับประทานปริมาณน้อย, ยะทะฺ - ความคุม, วาคฺ - การพูด, คายะฺ - ร่างกาย, มานะสะฮฺ - และจิตใจ, ดฺยานะ-โยกะ-พะระฮฺ - ซึมซาบในสมาธิ, นัทยัมฺ - วันละยี่สิบสี่ชั่วโมง, ไวรากยัมฺ - ไม่ยึดติด, สะมุพาชริทะฮฺ - เข้าพึ่ง, อฮังคารรัมฺ - อหังการ, บะลัมฺ - กำลังที่ผิด, ดารพัมฺ - ความยโสที่ผิด, คามัมฺ - ราคะ, โครดัฺมฺ - ความโกรธ, พะริกรา ฮัมฺ -และยอมรัมสิ่งของวัตถุ, วิมุชยะฺ - ถูกส่งจาก, นิรมะมะฮฺ - ไม่รู้สึกว่าเป็นเจ้าของ, ชานทะฮฺ - ความสงบ, บระฮมะ-บํูยายะฺ - เพื่อความรู้แจ้งแห่งตน, คัลพะเทฺ - มีคุณสมบัติ
คำแปลฺ
ได้รับความบริสุทธิ์จากปัญญาและควบคุมจิตใจด้วยความมุ่งมั่น ไม่ยุ่งกับอายตนะภายนอกเพื่อสนองประสาทสัมผัส เป็นอิสระจากการยึดติดและความเกลียดชัง เป็นผู้อยู่ในสถานที่สันโดษ รับประทานน้อย ควบคุมร่างกาย จิตใจและพลังในการพูด อยู่ในสมาธิเสมอ และไม่ยึดติด เป็นผู้ปราศจากอหังการอำนาจที่ผิด ความยโสที่ผิด ราคะ ความโกรธ และการยอมรับสิ่งของวัตถุปราศจากความเป็นเจ้าของที่ผิด และมีความสงบ บุคคลเช่นนี้แน่นอนว่าจะพัฒนาไปสู่สถานภาพการรู้แจ้งแห่งตน
คำอธิบายฺ
เมื่อบริสุทธิ์ขึ้นด้วยปัญญาเขาจะรักษาตัวให้อยู่ในระดับความดี ดังนั้น จึงเป็นผู้ควบคุมจิตใจได้และตั้งอยู่ในสมาธิเสมอ โดยไม่ยึดติดกับอายตนะภายนอกเพื่อสนองประสาทสัมผัส จึงเป็นอิสระจากการยึดติดและความเกลียดชังในกิจกรรมของตนเอง บุคคลที่ไม่ยึดติดเช่นนี้ โดยธรรมชาติชอบอยู่ในที่สันโดษไม่รับประทานอาหารมากเกินความจำเป็น ควบคุมกิจกรรมของร่างกายและจิตใจของตนเองได้ ไม่มีอหังการเพราะไม่ยอมรับว่าร่างกายเป็นตัวเขาเอง และไม่ปรารถนาที่จะทำให้ร่างกายอ้วนท้วนแข็งแรงจากการยอมรับเอาสิ่งของวัตถุต่าง ๆ มากมาย เนื่องจากไม่มีแนวคิดแห่งชีวิตทางร่างกายจึงไม่มีความยโสอย่างผิด ๆ มีความพึงพอใจกับทุกสิ่งทุกอย่างที่ได้มาด้วยพระกรุณาธิคุณขององค์ภควาน ไม่มีความโกรธที่ไม่ได้สนองประสาทสัมผัสและไม่พยายามได้มาซึ่งอายตนะภายนอก เมื่อเป็นอิสระจากอหังการโดยสมบูรณ์และไม่ยึดติดกับสิ่งของวัตถุทั้งหลาย นั่นคือระดับความรู้แจ้งแห่งตนของ บระฮมันฺ ระดับนี้เรียกว่า บระฮมะ-บํูทะฺ เมื่อเป็นอิสระจากแนวคิดแห่งชีวิตทางวัตถุเขาจะไม่มีความเร่าร้อน ได้อธิบายไว้ใน ภควัต-คีตาฺ (2.70 ) ว่า
อาพูรยะมานัม อชะละ-พระทิชทัฺม
สะมุดรัม อาพะฮ พระวิชันทิ ยัดวัทฺ
ทัดวัท คามา ยัม พระวิชันทิ สารเว
สะ ชานทิม อาพโนทิ นะ คามะ-คามีฺ
“บุคคลผู้ไม่ถูกรบกวนจากความต้องการที่ไหลมาอย่างไม่หยุดยั้ง เหมือนกับแม่น้ำที่ไหลลงสู่มหาสมุทรซึ่งเต็มเปี่ยมแต่นิ่งสงบอยู่ตลอดเวลา เขาผู้นี้เท่านั้นที่ได้รับความสงบ ไม่ใช่บุคคลผู้ดิ้นรนเพื่อสนองความต้องการเหล่านี้”