บทสรุปความสมบูรณ์
แห่งการเสียสละ
โศลก 78
ยะทระ โยเกชวะระฮ คริชโณ
ยะทระ พารโทฺ ดฺะนุร-ดฺะระฮฺ
ทะทระ ชรีร วิจะโย บํูทิร
ดฺรุวา นีทิร มะทิร มะมะฺ
ยะทระฺ - ที่ซึ่ง, โยกะ-อีชวะระฮฺ - ปรมาจารย์แห่งระบบโยคะ, คริชณะฮฺ - องค์คริชณะ, ยะทระฺ - ที่ซึ่ง, พารทฺะฮฺ - โอ้ โอรสพระนางพริทฺา, ดฺะนุฮ-ดฺะระฮฺ - ผู้ถือคันธนูและลูกศร, ทะทระฺ - ที่นั่น, ชรีฮฺ - ความมั่งคั่ง, วิจะยะฮฺ - ชัยชนะ, บํูทิฮฺ - พลังอำนาจพิเศษ, ดฺรุวาฺ - แน่นอน, นีทิฮฺ - ศีลธรรม, มะทิฮ มะมะฺ - ความเห็นของข้า
คำแปลฺ
ที่ใดที่มีคริชณะปรมาจารย์แห่งระบบโยคะทั้งหลาย และที่ใดที่มีอารจุนะนักยิงธนูผู้ยอดเยี่ยม แน่นอนว่าที่นั่นจะมีความมั่งคั่ง ชัยชนะ พลังอำนาจพิเศษพร้อมทั้งศีลธรรม นั่นคือความเห็นของข้า
คำอธิบายฺ
ภควัต-คีตาฺ เริ่มด้วยคำถามของดฺริทะราชทระ ผู้หวังให้โอรสของพระองค์ได้รับชัยชนะ ซึ่งมีนักรบผู้ยิ่งใหญ่ เช่น บีฺชมะ โดรณะ และคารณะช่วย ดฺริทะราชทระหวังว่าฝ่ายของพระองค์จะได้รับชัยชนะ หลังจากได้อธิบายถึงภาพที่สมรภูมิ สันจะยะกล่าวต่อพระราชาว่า “พระองค์ทรงคิดถึงชัยชนะ แต่ความเห็นของข้าพเจ้าคือ ที่ใดที่มีคริชณะและอารจุนะที่นั่นจะมีความโชคดีทั้งหมด” ดฺริทะราชทระไม่สามารถคาดหวังชัยชนะให้ฝ่ายพระองค์ แน่นอนว่าชัยชนะจะเป็นของฝ่ายอารจุนะเพราะว่าคริชณะทรงอยู่ที่นั่น การที่คริชณะทรงยอมรับตำแหน่งสารถีให้อารจุนะเป็นการแสดงถึงความมั่งคั่งอีกประการหนึ่ง คริชณะทรงเปี่ยมไปด้วยความมั่งคั่งทั้งปวง และการเสียสละก็เป็นหนึ่งในนั้น มีตัวอย่างมากมายเกี่ยวกับการเสียสละเช่นนี้ เพราะคริชณะทรงเป็นปรมาจารย์แห่งการเสียสละ
อันที่จริงเป็นการต่อสู้ระหว่างดุรโยดฺะนะและยุดิฺชทิฺระ อารจุนะทรงต่อสู้เพื่อพระเชษฐา ยุดิฺชทิฺระ เนื่องจากคริชณะและอารจุนะทรงอยู่ฝ่ายยุดิฺชทิฺระ ชัยชนะของยุดิฺชทิฺระจึงเป็นที่แน่นอน การทำศึกสงครามก็เพื่อตัดสินว่าใครจะเป็นผู้ปกครองโลกสันจะยะทำนายว่าอำนาจจะย้ายไปอยู่ที่ยุดิฺชทิฺระ และยังทำนาย ณ ที่นี้ว่าหลังจากได้รับชัยชนะในสงครามนี้แล้ว ยุดิฺชทิฺระจะเจริญรุ่งเรื่องมากยิ่งขึ้น เพราะไม่เพียงเป็นผู้มีคุณธรรมและมีบุญเท่านั้น แต่ยุดิฺชทิฺระยังเป็นผู้มีศีลธรรมอย่างเคร่งครัดโดยไม่เคยตรัสคำโกหกเลยแม้แต่ครั้งเดียวในชีวิต
มีบุคคลผู้ด้อยปัญญามากมายที่คิดว่า ภควัต-คีตาฺ เป็นการสนทนาประเด็นต่าง ๆ ระหว่างเพื่อนสองคนที่สมรภูมิ และหนังสือเล่มนี้ไม่สามารถเป็นพระคัมภีร์ได้บางคนอาจต่อต้านว่าคริชณะทรงยุยงให้อารจุนะต่อสู้ซึ่งผิดศีลธรรม แต่ความจริงของสถานการณ์ได้กล่าวไว้อย่างชัดเจน ภควัต-คีตาฺ เป็นคำสั่งสอนศีลธรรมสูงสุด คำสั่งสอนศีลธรรมสูงสุดได้กล่าวไว้ในบทที่เก้า โศลกสามสิบสี่ว่า มัน-มะนา บฺะวะ มัด- บัฺคธะฮฺ เราต้องมาเป็นสาวกของคริชณะ และแก่นสารสาระของศาสนาทั้งหมดคือการศิโรราบต่อคริชณะ (สารวะ-ดฺารมาน พะรายัจยะ มาม เอคัม ชะระณัม วระจะฺ ) คำสั่งสอนต่าง ๆ ของ ภควัต-คีตาฺ รวมกันเป็นวิธีการสูงสุดแห่งศาสนาและศีลธรรม วิธีการอื่น ๆ ทั้งหมดอาจทำให้บริสุทธิ์และอาจนำมาสู่วิธีการนี้ แต่คำสั่งสุดท้ายของ ภควัต- คีตาฺ เป็นคำสุดท้ายในศีลธรรมและศาสนาทั้งหมด คือศิโรราบต่อคริชณะ นี่คือคำสรุปของบทที่สิบแปด
จาก ภควัต-คีตาฺ เราสามารถเข้าใจว่าการรู้แจ้งตนเองด้วยการคาดคะเนทางปรัชญา และด้วยการทำสมาธิเป็นวิธีการหนึ่ง แต่การศิโรราบต่อคริชณะโดยบริบูรณ์เป็นความสมบูรณ์สูงสุด นี่คือแก่นสารสาระแห่งคำสอนต่าง ๆ ของ ภควัต-คีตาฺ วิถีทางแห่งหลักปฏิบัติโดยประมาณตามระดับชีวิตทางสังคม และตามวิชาต่าง ๆ ทางศาสนาอาจเป็นวิธีลับแห่งความรู้ แต่ถึงแม้ว่าพิธีกรรมทางศาสนาเป็นความลับ การทำสมาธิและการพัฒนาความรู้เป็นความลับยิ่งขึ้นไปอีก และการศิโรราบต่อคริชณะในการอุทิศตนเสียสละรับใช้ในคริชณะจิตสำนึกอย่างสมบูรณ์เป็นคำสั่งสอนที่ลับสุดยอด นั่นคือแก่นสารสาระของบทที่สิบแปด
อีกลักษณะหนึ่งของ ภควัต-คีตาฺ คือสัจธรรมที่แท้จริงคือคริชณะ บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า สัจธรรมที่สมบูรณ์รู้แจ้งได้ในสามลักษณะคือ บระฮมันฺ อันไร้รูปลักษณ์ พะระมาทมาฺ ภายในหัวใจของทุกคน และในที่สุด คริชณะบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า ความรู้อันสมบูรณ์แห่งสัจธรรมหมายถึงความรู้อันบริบูรณ์แห่งคริชณะ หากเราเข้าใจคริชณะ ความรู้ในสาขาวิชาต่าง ๆ ทั้งหมดก็เป็นส่วนหนึ่งแห่งการเข้าใจนั้นคริชณะทรงเป็นทิพย์เนื่องจากทรงสถิตในพลังงานเบื้องสูงนิรันดรของพระองค์เสมอ สิ่งมีชีวิตปรากฏออกมาจากพลังงานของพระองค์ และแบ่งออกเป็นสองประเภทคือพันธนิรันดรและอิสรนิรันดร สิ่งมีชีวิตเหล่านี้มีจำนวนนับไม่ถ้วน พิจารณาว่าเป็นละอองอณูของคริชณะ พลังงานวัตถุปรากฏเป็นยี่สิบสี่ธาตุ การสร้างมีผลกระทบมาจากกาลเวลาอมตะ พลังงานเบื้องต่ำเป็นผู้สร้างและทำลาย การปรากฏแห่งโลกจักรวาลนี้ปรากฏให้เห็นและไม่เห็นซ้ำแล้วซ้ำอีก
ใน ภควัต-คีตาฺ ได้สนทนาหัวข้อหลักห้าประเด็นคือ องค์ภควานบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า ธรรมชาติวัตถุ สิ่งมีชีวิต กาลเวลาอมตะ และกิจกรรมต่าง ๆ ทั้งหลายทั้งหมดขึ้นอยู่กับ คริชณะ บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า แนวคิดทั้งหมดแห่งสัจธรรมเช่น บระฮมันฺ อันไร้รูปลักษณ์ พะระมาทมาฺ ภายในหัวใจของทุกคน และแนวคิดทิพย์อื่นๆ มีอยู่ภายในประเด็นแห่งการเข้าใจองค์ภควาน ถึงแม้ว่าโดยผิวเผิน องค์ภควาน สิ่งมีชีวิต ธรรมชาติวัตถุ และกาลเวลาดูเหมือนจะแตกต่างกัน ไม่มีสิ่งใดแตกต่างไปจากองค์ภควาน แต่พระองค์ทรงแตกต่างจากทุกสิ่งทุกอย่างเสมอ ปรัชญาขององค์เชธันญะคือ “เป็นหนึ่งเดียวกันและแตกต่างกันอย่างไม่สามารถมองเห็นได้” ระบบปรัชญานี้รวมกันเป็นความรู้อันสมบูรณ์แห่งสัจธรรม
สิ่งมีชีวิตในสถานภาพเดิมแท้เป็นดวงวิญญาณบริสุทธิ์ เหมือนกับละอองอณูของดวงวิญญาณสูงสุด ดังนั้น องค์คริชณะทรงอาจเปรียบเทียบได้กับดวงอาทิตย์ และสิ่งมีชีวิตเปรียบเทียบได้กับแสงอาทิตย์ เนื่องจากสิ่งมีชีวิตเป็นพลังงานพรมแดนของคริชณะ จึงมีแนวโน้มที่จะสัมผัสกับไม่พลังงานวัตถุก็พลังงานทิพย์ อีกนัยหนึ่ง สิ่งมีชีวิตสถิตระหว่างสองพลังงานขององค์ภควาน และเนื่องจากอยู่ในพลังงานที่สูงกว่าของพระองค์จึงมีความเป็นอิสระอยู่เล็กน้อย เมื่อใช้อิสรภาพเล็กน้อยที่มีอยู่อย่างถูกต้องเขาจะมาอยู่ภายใต้คำสั่งโดยตรงของคริชณะ ดังนั้น จึงบรรลุถึงสภาวะปรกติธรรมดาในพลังอำนาจที่ให้ความสุข
ดังนั้น ได้จบคำอธิบายโดยบัฺคธิเวดันธะ บทที่สิบแปด ของหนังสือฺ ชรีมัด บฺะกะวัด-กีทา ในหัวข้อเรื่อง บทสรุปความสมบูรณ์แห่งการเสียสละฺ