บทสรุป ภควัต-คีตา
โศลก 26
อทฺะ ไชนัม นิทยะ-จาทัม
นิทยัม วา มันยะเส มริทัมฺ
ทะทฺาพิ ทวัม มะฮา-บาโฮ
ไนนัม โชชิทุม อารฮะสิฺ
อทฺะฺ - ถ้า อย่างไรก็ดี, ชะฺ - เช่นกัน, เอนัมฺ - ดวงวิญญาณนี้, นิทยะฺ - จาทัมฺ - เกิดอยู่เสมอ, นิทยัมฺ - นิรันดร, วาฺ - ไม่ก็, มันยะเสฺ - คุณคิดเช่นนั้น, มริทัมฺ - ตาย, ทะทฺา อพิฺ - ยัง, ทวัมฺ - ท่าน, มะฮา-บาโฮฺ - โอ้ นักรบผู้ยิ่งใหญ่, นะฺ - ไม่เคย, เอนัมฺ - เกี่ยวกับดวงวิญญาณ, โชชิทุมฺ - โศกเศร้า, อารฮะสิฺ - สมควรได้รับ
คำแปลฺ
อย่างไรก็ดี หากเธอคิดว่าดวงวิญญาณ (หรือลักษณะอาการของชีวิต) มีการเกิดและตายชั่วนิรันดร เธอก็ไม่มีเหตุผลที่จะต้องโศกเศร้า โอ้ ยอดนักรบ
คำอธิบายฺ
จะมีนักปราชญ์กลุ่มหนึ่งคล้ายกับ สูนยะวาดีฺ ที่ไม่เชื่อในความมีอยู่จริงของดวงวิญญาณนอกเหนือจากร่างกาย เมื่อองค์ชรีคริชณะตรัส ภควัต-คีตาฺ ปรากฏว่ามีนักปราชญ์กลุ่มที่ชื่อ โลคายะทิคะฺ และ ไวบฺาชิคะฺ นักปราชญ์เหล่านี้เชื่อว่าลักษณะอาการของชีวิตเกิดขึ้นภายใต้สภาวะอันสมบูรณ์เต็มที่จากการผสมผสานทางวัตถุ นักวิทยาศาสตร์ทางวัตถุสมัยปัจจุบันและนักปราชญ์ทางวัตถุก็มีแนวคิดเช่นเดียวกันนี้ ตามความเชื่อที่ว่าร่างกายคือการผสมผสานของธาตุวัตถุ และเมื่อมาถึงจุด ๆ หนึ่งลักษณะอาการของชีวิตจะเกิดขึ้นเนื่องมาจากการผสมผสานของธาตุวัตถุและสารเคมี ศาสตร์แห่งมนุษยวิทยาก็มีแนวคิดพื้นฐานมาจากปรัชญานี้ ปัจจุบันมีศาสนาจอมปลอมที่เป็นแฟชั่นอยู่ในสหรัฐอเมริกามากมายก็ยึดหลักปรัชญานี้เช่นกัน รวมทั้งนิกายของ สูนยะ- วาดีฺ ที่ไม่มีการอุทิศตนเสียสละรับใช้
และถึงแม้ว่าอารจุนะจะทรงไม่เชื่อในความมีอยู่จริงของดวงวิญญาณเหมือนดังปรัชญา ไวบฺาชิคะฺ ก็ยังไม่ควรเป็นเหตุให้ต้องเศร้าโศก ไม่มีใครควรเสียใจในการสูญเสียวัตถุสารเคมีไปบางส่วนถึงกับต้องหยุดปฏิบัติหน้าที่การงานของตนที่กำหนดไว้ อีกด้านหนึ่ง สารเคมีเป็นตัน ๆ ได้สูญเสียไปกับวิทยาศาสตร์สมัยปัจจุบัน และสงครามวิทยาศาสตร์เพื่อเอาชนะศัตรู ตามปรัชญา ไวบฺาชิคะฺ สิ่งที่เรียกว่าดวงวิญญาณหรือ อาทมาฺ จะสูญสลายไปพร้อมกับการเสื่อมโทรมของร่างกาย ฉะนั้นไม่ว่าจะพิจารณาในกรณีใด ไม่ว่าอารจุนะจะทรงยอมรับข้อสรุปของพระเวทว่ามีดวงวิญญาณจริง หรือไม่เชื่อว่าดวงวิญญาณมีอยู่จริง พระองค์ก็ทรงไม่มีเหตุผลที่ต้องเศร้าโศก ตามทฤษฎีที่ว่ามีสิ่งมีชีวิตมากมายเกิดมาจากวัตถุทุก ๆ นาทีและมีอีกมากมายที่ตายจากไปทุก ๆ นาทีจึงไม่มีความจำเป็นใด ๆ ที่จะต้องโศกเศร้าต่อเหตุการณ์เช่นนี้ หากดวงวิญญาณไม่มีการเกิดอีก อารจุนะก็ทรงไม่มีเหตุผลต้องกลัวผลบาปอันเนื่องมาจากการสังหารพระอัยกาและพระอาจารย์ แต่ในขณะเดียวกันคริชณะตรัสกระทบด้วยการเรียกอารจุนะว่า มะฮา-บาฮฺุ ยอดนักรบ เพราะว่าอย่างน้อยก็ทรงไม่ยอมรับทฤษฎีของ ไวบฺาชิคะฺ ซึ่งปฏิเสธปรัชญาพระเวท เพราะในฐานะที่เป็น คชัทริยะฺ อารจุนะทรงอยู่ในวัฒนธรรมพระเวทซึ่งมีความจำเป็นต้องปฏิบัติตามหลักธรรมพระเวทอยู่แล้ว