บทสรุป ภควัต-คีตา
โศลก 40
เนฮาบิฺคระมะ-นาโช ´สทิ
พรัทยะวาโย นะ วิดยะเทฺ
สว-อัลพัม อพิ อัสยะ ดฺารมัสยะ
ทรายะเท มะฮะโท บฺะยาทฺ
นะฺ - ไม่มี, อิฮะฺ - ใน โยกะฺ นี้, อบิคระมะฺ - ในความพยายาม, นาชะฮฺ - สูญเสีย, อัสทิฺ - มี, พรัทยะวายะฮฺ - ลดน้อยลง. นะฺ - ไม่เคย, วิดยะเทฺ - มี, สุ-อัลพัมฺ - เล็กน้อย, อพิฺ - ถึงแม้ว่า, อัสยะฺ - นี้, ดฺารมัสยะฺ - อาชีพ, ทรายะเทฺ - ปลดปล่อย, มะฮะทะฮฺ - จากความยิ่งใหญ่มาก, บฺะยาทฺ - อันตราย
คำแปลฺ
ความพยายามเช่นนี้ไม่มีการสูญเสียหรือลดน้อยลง และความเจริญบนวิถีทางนี้แม้เพียงเล็กน้อย สามารถปกป้องเราจากความกลัวที่มีอันตรายมากที่สุด
คำอธิบายฺ
กิจกรรมในคริชณะจิตสำนึก หรือการปฎิบัติเพื่อประโยชน์ของคริชณะโดยไม่คาดหวังจะสนองประสาทสัมผัสของตนเองเป็นคุณสมบัติทิพย์สูงสุดแห่งการทำงาน แม้เริ่มต้นเพียงเล็กน้อยในกิจกรรมเช่นนี้จะไม่มีอุปสรรคใดขัดขวาง และการเริ่มต้นเพียงเล็กน้อยนี้จะไม่สูญหายไม่ว่าในระดับใด งานที่เริ่มต้นในระดับวัตถุต้องทำให้สมบูรณ์มิฉะนั้น จะถือว่าความพยายามทั้งหมดล้มเหลว แต่งานที่เริ่มทำในคริชณะจิตสำนึกมีผลที่ถาวรแม้จะไม่สำเร็จสมบูรณ์ ดังนั้น ผู้ปฏิบัติงานนี้ไม่มีการสูญเสีย แม้งานที่ทำในคริชณะจิตสำนึกไม่สมบูรณ์ หนึ่งเปอร์เซ็นต์ที่ทำในคริชณะจิตสำนึกให้ผลลัพธ์ที่ถาวร เมื่อเริ่มครั้งต่อไปจะเป็นเปอร์เซ็นต์ที่สอง ขณะที่กิจกรรมในโลกวัตถุหากทำไม่สำเร็จร้อยเปอร์เซ็นต์จะไม่ได้รับผลกำไรอะไรเลย อจามิละ ได้ปฏิบัติหน้าที่ในคริชณะจิตสำนึกไม่เต็มร้อยเปอร์เซ็นต์ แต่ได้รับผลแห่งความสุขหนึ่งร้อยเปอร์เซ็นต์เต็มด้วยพระกรุณาธิคุณขององค์ภควาน มีโศลกอันงดงามที่สัมพันธ์กับประเด็นนี้ใน ชรีมัด- บฺากะวะธัมฺ (1.5.17) ดังนี้
ทยัคทวา สวะ-ดฺารมัม ชะระณามบุจัม ฮะเรร
บฺะจันน อพัคโว ´ทฺะ พะเทท ทะโท ยะดิฺ
ยะทระ ควะ วาบฺะดรัม อบํูด อมุชยะ คิม
โค วารทฺะ อาพโท ´บฺะจะทาม สวะ-ดฺารมะทะฮฺ
“หากผู้ใดยกเลิกอาชีพของตนแล้วมาทำงานในคริชณะจิตสำนึก ต่อมาตกลงต่ำโดยทำไม่สำเร็จสมบูรณ์ บุคคลนี้จะไม่สูญเสียอะไรเลย แต่หากเขาปฏิบัติกิจกรรมทางวัตถุอย่างสมบูรณ์ แล้วจะได้รับประโยชน์อันใด?” ดังเช่นชาวคริสเตียนกล่าวว่า “จะมีประโยชน์อันใด หากมนุษย์ครอบครองได้ทั้งโลก แต่ได้รับความทุกข์ในการสูญเสียดวงวิญญาณอมตะของตนเอง?”
กิจกรรมทางวัตถุและผลของมันจบลงพร้อมกับร่างกาย แต่การปฏิบัติงานในคริชณะจิตสำนึกจะนำเราไปสู่คริชณะจิตสำนึกอีกครั้งหนึ่ง แม้หลังจากสูญเสียร่างกายนี้ไปแล้ว อย่างน้อยจะต้องได้รับโอกาสในชาติหน้าโดยเกิดมาเป็นมนุษย์อีกครั้ง อาจจะเกิดในครอบครัวพราหมณ์ที่มีวัฒนธรรมสูง หรือเกิดในครอบครัวที่ร่ำรวยเพื่อได้รับโอกาสทำความเจริญสืบต่อไป นี่คือคุณสมบัติเฉพาะสำหรับงานปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึก