บทสรุป ภควัต-คีตา
โศลก 45
ไทร-กุณยะ-วิชะยา เวดา
นิสไทร-กุณโย บฺะวารจุนะฺ
นิรดวันดโว นิทยะ-สัททวะ-สโทฺฺ
นิรโยกะ-คเชมะ อาทมะวานฺ
ไทร-กุณยะฺ - เกี่ยวเนื่องกับสามระดับของธรรมชาติวัตถุ, วิชะยาฮฺ - เรื่องนี้, เวดาฮฺ - วรรณกรรมพระเวท, นิสไทร-กุณยะฮฺ - อยู่เหนือสามระดับของธรรมชาติวัตถุ, บฺะวะฺ - เป็น, อารจุนะฺ - โอ้ อารจุนะ, นิรดวันดวะฮฺ - ปราศจากสภาวะคู่, นิทยะ-สัททวะ-สทฺะฮฺ - ในระดับบริสุทธิ์ของความเป็นอยู่ทิพย์, นิรโยกะ-คเชมะฮฺ - ปราศจากความคิดเพื่อผลกำไรและสวัสดิภาพ, อาทมะ-วานฺ - สถิตอยู่ในตัว
คำแปลฺ
คัมภีร์พระเวทส่วนใหญ่กล่าวถึงเรื่องสามระดับแห่งธรรมชาติวัตถุ โอ้อารจุนะ จงอยู่เหนือทั้งสามระดับนี้ จงเป็นอิสระจากสภาวะคู่ทั้งปวง เป็นอิสระจากความวิตกกังวลเพื่อผลกำไรและความปลอดภัยทั้งปวง และจงสถิตในตนเอง
คำอธิบายฺ
กิจกรรมทางวัตถุทั้งหมดเกี่ยวกับกรรมและผลกรรมในสามระดับของธรรมชาติวัตถุเพื่อผลประโยชน์ซึ่งเป็นเหตุให้ถูกพันธนาการในโลกวัตถุ คัมภีร์พระเวทส่วนใหญ่จะกล่าวถึงกิจกรรมที่ให้ผลทางวัตถุ แล้วจึงค่อย ๆ พัฒนาประชาชนทั่วไปให้เจริญขึ้นจากสนามแห่งการสนองประสาทสัมผัสมาสู่ระดับทิพย์ อารจุนะทรงเป็นทั้งศิษย์และสหายขององค์ชรีคริชณะ ทรงได้รับคำแนะนำให้ยกระดับตนเองมาสู่ระดับทิพย์แห่งปรัชญา เวดานธะฺ ซึ่งในตอนต้นมี บระฮมะ-จิกยาสาฺ หรือคำถามเกี่ยวกับองค์ภควาน สิ่งมีชีวิตทั้งหมดในโลกวัตถุดิ้นรนด้วยความยากลำบากมากเพื่อความอยู่รอดดังนั้น หลังจากการสร้างโลกวัตถุ องค์ภควานทรงให้ปรัชญาพระเวทเพื่อแนะนำวิธีการดำรงชีวิตและขจัดพันธนาการทางวัตถุ พระองค์ทรงให้ปรัชญาพระเวทเพื่อแนะนำวิธีการดำรงชีวิตและขจัดพันธนาการทางวัตถุ เมื่อกิจกรรมเพื่อสนองประสาทสัมผัสชื่อบท คารมะ-คาณดะฺ สิ้นสุดลง ก็จะเปิดโอกาสเพื่อความรู้แจ้งทิพย์ในรูปของ อุพะนิชัดฺซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของคัมภีร์พระเวทที่มีหลายเล่ม ดังเช่น ภควัต-คีตาฺ เป็นส่วนหนึ่งของคัมภีร์พระเวท เล่มที่ห้าชื่อ มหาภารตะฺ หนังสือ อุพะนิชัดฺ จึงเป็นจุดเริ่มต้นแห่งชีวิตทิพย์
ตราบใดที่เรายังมีร่างกายวัตถุอยู่ จะมีกรรมและผลกรรมในสามระดับทางวัตถุ เราต้องฝึกฝนความอดทนในการเผชิญหน้ากับสภาวะคู่เช่นความสุขและความทุกข์ ความเย็นและความร้อน และจากการอดทนต่อสภาวะคู่เช่นนี้ เราจะได้รับอิสรภาพจากความวิตกกังวลอันเนื่องมาจากผลกำไรและขาดทุนระดับทิพย์นี้บรรลุได้ในคริชณะจิตสำนึกที่สมบูรณ์ เมื่อเราขึ้นอยู่กับพระราชประสงค์อันดีงามของคริชณะอย่างบริบูรณ์