บทสรุป ภควัต-คีตา
โศลก 55
ชรี-บฺะกะวาน อุวาชะฺ
พระจะฮาทิ ยะดา คามาน
สารวาน พารทฺะ มะโน-กะทานฺ
อาทมะนิ เอวาทมะนา ทุชทะฮ
สทิทะ-พระกยัส ทะโดชยะเทฺ
ชรี-บฺะกะวาน อุวาชะฺ - บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าตรัส, พระจะฮาทิฺ - ยกเลิก, ยะดาฺ - เมื่อ, คามานฺ - ปรารถนาเพื่อสนองประสาทสัมผัส, สารวานฺ - ของสิ่งต่าง ๆ ทั้งหมด, พารทฺะฺ - โอ้ โอรสของพระนางพริทฺา, มะนะฮ-กะทานฺ - การคาดคะเนทางจิตใจ, อาทมะ นิฺ - ในระดับที่บริสุทธิ์ของดวงวิญญาณ, เอวะฺ - แน่นอน, อาทมะนาฺ - ด้วยจิตใจที่บริสุทธิ์, ทุสทะฮฺ - พึงพอใจ, สทิทะ-พระกยะฮฺ - สถิตอยู่เหนือโลก, ทะดาฺ - ในเวลานั้น, อุชยะเทฺ - ถูกกล่าวไว้
คำแปลฺ
บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าตรัสว่า โอ้ พารทฺะ เมื่อบุคคลยกเลิกความปรารถนานานับปการเพื่อสนองประสาทสัมผัส ซึ่งเกิดขึ้นจากการคาดคะเนของจิต และเมื่อจิตบริสุทธิ์ขึ้น เขาจะพบแต่ความพึงพอใจในตนเองเท่านั้น กล่าวไว้ว่าบุคคลผู้นี้มีจิตสำนึกทิพย์ที่บริสุทธิ์
คำอธิบายฺ
บฺากะวะธัมฺ ยืนยันว่าบุคคลใดที่มีคริชณะจิตสำนึกอย่างสมบูรณ์ หรืออุทิศตนรับใช้องค์ภควานจะมีคุณสมบัติที่ดีทั้งหมดของนักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่ ในขณะที่ผู้ที่มิได้สถิตในระดับทิพย์นี้จะไม่มีคุณสมบัติที่ดีเลย เพราะว่าเขาจะพึ่งแต่การคาดคะเนทางจิตใจของตนเองอย่างแน่นอน ดังนั้นจึงกล่าวได้อย่างถูกต้อง ณ ที่นี้ว่าเราต้องยกเลิกความต้องการทางประสาทสัมผัสทั้งหมดซึ่งเกิดขึ้นจากการคาดคะเนของจิตใจความต้องการทางประสาทสัมผัสนี้ไม่สามารถหยุดอย่างผิดธรรมชาติได้ แต่ทันทีที่เราเริ่มปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึก ความต้องการทางประสาทสัมผัสจะบรรเทาลงโดยปริยายโดยไม่ต้องพยายามเป็นพิเศษ ฉะนั้น เราต้องปฏิบัติตนในคริชณะจิตสำนึกโดยไม่ลังเล เพราะการอุทิศตนเสียสละรับใช้นี้ จะช่วยนำเรามาสู่ระดับจิตสำนึกทิพย์ทันทีจิตวิญญาณที่พัฒนาสูงแล้วจะมีความพึงพอใจในตนเองเสมอ ด้วยสำนึกที่ว่าตนเองเป็นผู้รับใช้ขององค์ภควาน บุคคลผู้สถิตในระดับทิพย์เช่นนี้จะไม่มีความต้องการทางประสาทสัมผัสอันเนื่องมาจากลัทธิวัตถุนิยมที่ไม่สำคัญ แต่เขาจะมีความสุขอยู่เสมอในสภาวะธรรมชาติแห่งการรับใช้องค์ภควานนิรันดร