บทสรุป ภควัต-คีตา
โศลก 62
ดฺยายะโท วิชะยาน พุมสะฮ
สังกัส เทชูพะจายะเทฺ
สังกาท สันจายะเท คามะฮ
คามาท โครโดฺ ‘บิฺจายะเทฺ
ดฺยายะทะฮฺ - ขณะที่จิตจดจ่อ, วิชะยานฺ - อายตนะภายนอก, พุมสะฮฺ - ของบุคคล, สังกะฮฺ-ความยึดติด, เทชฺุ - ในอายตนะภายนอก, อุพะจายะเทฺ - พัฒนา, สังกาทฺ - จากการยึดติด, สันจายะเทฺ - พัฒนา, คามะฮฺ - ความต้องการ, คามาทฺ - จากความต้องการ, โครดฺะฮฺ - ความโกรธ, อบิจายะเทฺ - ปรากฏออกมา
คำแปลฺ
ขณะที่จิตจดจ่ออยู่ในรูป รส กลิ่น เสียง และสัมผัส ผู้นั้นจะเกิดความยึดติดต่อสิ่งเหล่านี้ จากการยึดติดราคะเริ่มก่อตัว และจากราคะความโกรธก็ตามมา
คำอธิบายฺ
ผู้ที่ไม่มีคริชณะจิตสำนึกจะต้องตกอยู่ภายใต้ความต้องการทางวัตถุ ขณะที่จิตจดจ่ออยู่ที่รูป รส กลิ่น เสียง และสัมผัส ประสาทสัมผัสจำเป็นต้องปฏิบัติงาน ถ้าหากว่าประสาทสัมผัสมิได้ปฏิบัติงานรับใช้องค์ภควานด้วยความรักทิพย์ ประสาทสัมผัสจะแสวงหางานรับใช้ลัทธิวัตถุนิยมอย่างแน่นอน ในโลกวัตถุทุก ๆ คนรวมทั้งพระศิวะและพระพรหม โดยไม่ต้องกล่าวถึงเทวดาองค์อื่น ๆ บนสวรรค์ ทุก ๆ ชีวิตอยู่ภายใต้อิทธิพลของรูป รส กลิ่น เสียง และสัมผัส มีวิธีเดียวเท่านั้นที่จะออกจากปัญหาทางโลกวัตถุนี้คือการมาปฏิบัติคริชณะจิตสำนึก พระศิวะทรงเข้าฌานอย่างลึกซึ้งแต่เมื่อพระนางพารวะทีมายั่วยวนพระองค์เพื่อความสุขทางประสาทสัมผัส พระศิวะทรงคล้อยตามผลก็คือคารทิเคยะได้กำเนิดออกมา เมื่อ ฮะริดาสะ ทฺาคุระ สาวกหนุ่มขององค์ภควานถูกยั่วยวนในลักษณะเดียวกันโดยอวตารของ มายา-เทวีฺ แต่ฮะริดาสะสามารถผ่านการทดสอบไปได้อย่างง่ายดาย เพราะว่าท่านได้อุทิศตนเสียสละแด่องค์ชรีคริชณะด้วยความบริสุทธิ์ใจ ดังที่ได้กล่าวไว้ในโศลกของ ชรี ยามุนาชารยะ สาวกขององค์ภควานผู้มีความจริงใจสามารถหลีกเลี่ยงความสุขทางประสาทสัมผัสทั้งหมดได้ เนื่องจากได้รับรสความสุขทิพย์ที่สูงกว่าในความสัมพันธิ์กับองค์ภควาน นี่คือเคล็ดลับแห่งความสำเร็จฉะนั้น ผู้ที่ไม่อยู่ในคริชณะจิตสำนึกไม่ว่าจะมีพลังอำนาจมากมายเพียงใดในการควบคุมประสาทสัมผัสด้วยการเก็บกดอย่างผิดธรรมชาติ ในที่สุดจะต้องล้มเหลวอย่างแน่นอนเพราะแม้แต่เสี้ยวแห่งความคิดเพื่อความสุขทางประสาทสัมผัส จะทำให้เขาหวั่นไหวไปกับการสนองความต้องการนั้น