บทสรุป ภควัต-คีตา
โศลก 70
อาพูรยะมาณัม อชะละ-พระทิชทัฺม
สะมุดรัม อาพะฮ พระวิชันทิ ยัดวัทฺ
ทัดวัท คามา ยัม พระวิชันทิ สารเว
สะ ชานทิม อาพโนทิ นะ คามะ-คามีฺ
อาพูรยะมาณัมฺ - เต็มเปี่ยมอยู่เสมอ, อชะละ-พริทิชทัมฺ - สถิตอย่างมั่นคง, สะมุดรัมฺ - มหาสมุทร, อาพะฮฺ - น้ำ, พระวิชันทิฺ - เข้า, ยัดวัทฺ - ดังเช่น, ทัดวัทฺ - ดังนั้น, คามาฮฺ - ความต้องการ, ยัมฺ - แด่ผู้ซึ่ง, พระวิชันทิฺ - เข้า, สารเวฺ - ทั้งหมด, สะฮฺ - ผู้นั้น, ชานทิมฺ - ความสงบ, อาพโนทิฺ - บรรลุ, นะฺ - ไม่, คามะ-คามีฺ - ผู้ปรารถนาสนองความต้องการ
คำแปลฺ
ผู้ที่ไม่หวั่นไหวต่อความต้องการที่ไหลเชี่ยวอย่างไม่หยุดยั้ง เสมือนดังน้ำในแม่น้ำที่ไหลลงสู่มหาสมุทร ซึ่งเต็มเปี่ยมแต่นิ่งสงบอยู่เสมอ จะเป็นผู้เดียวที่สามารถได้รับความสงบ มิใช่บุคคลผู้พยายามสนองความต้องการเหล่านี้
คำอธิบายฺ
แม้มหาสมุทรอันกว้างใหญ่ไพศาลจะเต็มเปี่ยมไปด้วยน้ำอยู่เสมอ โดยเฉพาะในฤดูฝนที่มีน้ำไหลเข้ามาอย่างมากมาย แต่มหาสมุทรก็ยังคงเหมือนเดิม มีความมั่นคงไม่หวั่นไหว และน้ำไม่เคยข้ามพ้นขอบเขตของมหาสมุทร นี่คือความจริงเช่นเดียวกันกับผู้ที่มีความมั่นคงในคริชณะจิตสำนึก ตราบใดที่เรายังมีร่างวัตถุอยู่ ความต้องการทางร่างกายเพื่อสนองประสาทสัมผัสจะดำเนินต่อไป อย่างไรก็ดี สาวกไม่หวั่นไหวไปกับความต้องการเหล่านี้ เนื่องจากความเต็มเปี่ยมในตนเอง บุคคลในคริชณะจิตสำนึกไม่ต้องการสิ่งใด เพราะว่าองค์ภควานทรงประทานสิ่งจำเป็นทางวัตถุทั้งหมดให้อยู่แล้วดังนั้น ตัวเขาเปรียบเสมือนกับมหาสมุทรที่มีความเต็มเปี่ยมอยู่ในตัวเองเสมอ ความต้องการอาจไหลเข้ามาเสมือนดังน้ำในแม่น้ำที่ไหลลงสู่มหาสมุทร แต่เขายังมั่นคงในกิจกรรมของตนเองเสมอ ไม่เคยหวั่นไหวแม้แต่เพียงนิดเดียวจากความต้องการเพื่อสนองประสาทสัมผัส นี่คือข้อพิสูจน์ของบุคคลในคริชณะจิตสำนึก ผู้ที่สูญเสียความต้องการทั้งหมดเพื่อสนองประสาทสัมผัสวัตถุ ถึงแม้ความต้องการจะยังปรากฏอยู่เพราะว่าเขายังคงรักษาความพึงพอใจในการรับใช้องค์ภควานด้วยความรักทิพย์ ยังคงสามารถรักษาความมั่นคงเหมือนดั่งมหาสมุทร ดังนั้น จึงได้รับความสุขจากความสงบอย่างสมบูรณ์ อย่างไรก็ดี ผู้อื่นที่ต้องการสนองความต้องการของตน แม้มาถึงจุดแห่งความหลุดพ้นก็จะไม่ได้รับความสงบ จึงไม่จำเป็นต้องกล่าวถึงความสำเร็จทางวัตถุ ผู้ทำงานเพื่อผลประโยชน์ทางวัตถุ ผู้ต้องการความหลุดพ้น รวมทั้งโยคีที่ต้องการอิทธิฤทธิ์ปาฏิหารย์ ทั้งหมดไม่ได้รับความสุขเพราะความต้องการจะไม่ได้รับการสนองตอบแต่บุคคลในคริชณะจิตสำนึกมีความสุขในการรับใช้องค์ภควาน และไม่มีความต้องการใด ๆ ที่จะต้องตอบสนอง อันที่จริง เขาไม่ต้องการแม้กระทั่งความหลุดพ้นจากสิ่งที่เรียกว่าพันธนาการทางวัตถุ สาวกของชรีคริชณะไม่มีความต้องการทางวัตถุ ดังนั้น จึงเป็นผู้ที่มีความสงบอย่างสมบูรณ์บริบูรณ์