คารมะ-โยกะ
โศลก 37
ชรี-บฺะกะวาน อุวาชะฺ
คามะ เอชะ โครดฺะ เอชะ
ระโจ-กุณะ-สะมุดบฺะวะฮฺ
มะฮาชะโน มะฮา-พาพมา
วิดดฺิ เอนัม อิฮะ ไวริณัมฺ
ชรี-บฺะกะวาน อุวาชะฺ - บุคลิกภาพแห่งพระเจ้าตรัส, คามะฮฺ - ราคะ, เอชะฮฺ - นี้, โครดฺะฮฺ - ความโกรธ, เอชะฮฺ - นี้, ระจะฮ-กุณะฺ - ระดับของตัณหา, สะมุด บฺะวะฮฺ - เกิดจาก, มะฮา- อชะนะฮฺ - เผาผลาญทั้งหมด, มะฮา-พาพมาฺ - ความบาปอันยิ่งใหญ่, วิดดฺิฺ - รู้, เอนัมฺ - นี้, อิฮะฺ - ในโลกวัตถุ, ไวริณัมฺ - ศัตรูที่ร้ายกาจที่สุด
คำแปลฺ
บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าตรัสว่า โอ้ อารจุนะ ราคะเท่านั้นที่เกิดจากการมาสัมผัสกับระดับตัณหาทางวัตถุ และต่อมากลายเป็นความโกรธ ซึ่งเป็นศัตรูบาปที่จะเผาผลาญทุกสิ่งทุกอย่างในโลกนี้
คำอธิบายฺ
เมื่อสิ่งมีชีวิตมาสัมผัสกับการสร้างทางวัตถุ ความรักนิรันดรที่มีต่อคริชณะกลายมาเป็นราคะอันเนื่องมาจากการที่มาคบหาสมาคมกับระดับของตัณหา หรืออีกนัยหนึ่ง ความรู้สึกรักองค์ภควานได้เปลี่ยนแปลงกลายมาเป็นราคะ เฉกเช่นนมเมื่อมาสัมผัสกับมะขามเปรี้ยวจะกลายมาเป็นนมเปรี้ยวหรือโยเกิร์ต หลังจากราคะไม่สมดังใจปราถนาจะกลายมาเป็นความโกรธ จากนั้นความโกรธจะเปลี่ยนมาเป็นความหลง และความหลงทำให้การเป็นอยู่ทางวัตถุดำเนินต่อไป ฉะนั้น ราคะจึงเป็นศัตรูที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของสิ่งมีชีวิต ราคะเท่านั้นที่ล่อใจให้สิ่งมีชีวิตผู้บริสุทธิ์ยังคงวนเวียนอยู่ในโลกวัตถุ ความโกรธคือปรากฏการณ์ของระดับอวิชชา ระดับเหล่านี้ปรากฏตัวเองออกมาในรูปของความโกรธและอาการอื่น ๆ ในลักษณะเดียวกันนี้ ฉะนั้น หากว่าระดับตัณหาแทนที่จะตกต่ำไปอยู่ในระดับอวิชชา แต่ควรจะพัฒนาให้สูงขึ้นมาสู่ระดับความดี ด้วยการใช้ชีวิตและปฏิบัติตนตามวิถีทิพย์ที่กำหนดไว้ เราจะสามารถอยู่รอดปลอดภัยจากการตกลงต่ำอันเนื่องมาจากความโกรธ
องค์ภควานทรงแบ่งภาคมากมายเพื่อความสุขเกษมสำราญทิพย์อันหาที่สุดมิได้ของพระองค์ สิ่งมีชีวิตเป็นละอองอณูของความสุขเกษมสำราญทิพย์นี้ มีส่วนของเสรีภาพเช่นกัน แต่เมื่อเสรีภาพถูกใช้ไปในทางที่ผิด เมื่อนิสัยชอบรับใช้กลายมาเป็นนิสัยชอบหาความสุขทางประสาทสัมผัสเราจึงมาอยู่ภายใต้อำนาจของราคะ การสร้างวัตถุนี้องค์ภควานทรงเป็นผู้สร้างเพื่อเปิดโอกาสให้พันธวิญญาณสนองนิสัยแห่งราคะนี้ และเมื่อกิจกรรมแห่งราคะอันแสนจะยาวนานนี้ทำให้จนปัญญาโดยสิ้นเชิงแล้ว สิ่งมีชีวิตจึงเริ่มถามถึงสถานภาพอันแท้จริงของตนเอง
คำถามเช่นนี้คือจุดเริ่มต้นของ เวดานธะ-สูทระฺ ซึ่งได้กล่าวไว้ว่า อทฺาโท บระฮมะ จิกยาสาฺ เราควรถามถึงองค์ภควาน และคำว่าองค์ภควานได้ให้คำนิยามไว้ใน ชรีมัด-บฺากะวะธัมฺ ว่า จันมาดิ อัสยะ ยะโท นวะยาด อิทะระทัช ชะฺ หรือ “แหล่งกำเนิดของทุกสิ่งทุกอย่างคือ บระฮมันฺ สูงสุด” ฉะนั้น จุดเริ่มต้นของราคะก็อยู่ในองค์ภควานเช่นเดียวกัน หากราคะเปลี่ยนมาเป็นความรักต่อองค์ภควาน หรือเปลี่ยนมาเป็นคริชณะจิตสำนึก อีกนัยหนึ่งคือปรารถนาทุกสิ่งทุกอย่างเพื่อคริชณะ ตรงนี้ทั้งราคะและความโกรธสามารถเปลี่ยนมาเป็นทิพย์ได้ หนุมานผู้รับใช้ที่ยิ่งใหญ่ของพระรามแสดงความโกรธด้วยการเผาเมืองทองของราวะณะ (ทศกัณฑ์) การกระทำเช่นนี้ทำให้หนุมานกลายมาเป็นสาวกผู้ยิ่งใหญ่ที่สุดของพระราม ใน ภควัต-คีตาฺ ก็เช่นเดียวกันองค์ภควานทรงแนะนำให้อารจุนะใช้ความโกรธกับศัตรูเพื่อให้พระองค์ทรงพอพระทัย ฉะนั้น ทั้งราคะและความโกรธเมื่อนำมาใช้ในคริชณะจิตสำนึกจะกลายมาเป็นเพื่อนแทนที่จะเป็นศัตรู