ความรู้ทิพย์
โศลก 13
ชาทุร-วารณยัม มะยา สริชทัม
กุณะ-คารมะ-วิบฺากะชะฮฺ
ทัสยะ ดารทารัม อพิ มาม
วิดดฺิ อคารทารัม อัพยะยัมฺ
ชาทฺุ - วารณยัมฺ - การแบ่งสังคมมนุษย์ออกเป็นสี่ส่วน, มะยาฺ - โดยข้า, สริชทัมฺ - ได้สร้าง, กุณะฺ - คุณสมบัติ, คารมะฺ - และงาน, วิบฺากะชะฮฺ - ในการแบ่งส่วน, ทัสยะฺ - ในนั้น, ดาร- ทารัมฺ - พระบิดา, อพิฺ - ถึงแม้ว่า, มามฺ - ข้า, วิดดฺิฺ - เธออาจทราบ, อคารทารัมฺ - มิใช่ผู้ทำ, อัพยะยัมฺ - ไม่มีการเปลี่ยนแปลง
คำแปลฺ
ตามสามระดับของธรรมชาติวัตถุและงานที่สัมพันธ์กับระดับต่าง ๆ นั้น ข้าเป็นผู้สร้างสี่ส่วนของสังคมมนุษย์ ถึงแม้ว่าข้าเป็นผู้สร้างระบบนี้ เธอควรรู้ว่าข้ามิใช่ผู้กระทำและข้าไม่เปลี่ยนแปลง
คำอธิบายฺ
องค์ภควานทรงเป็นผู้สร้างทุกสิ่งทุกอย่าง ทุกสิ่งทุกอย่างกำเนิดมาจากพระองค์พระองค์ทรงค้ำจุนทุกสิ่งทุกอย่าง และหลังจากการทำลายล้างทุกสิ่งทุกอย่างจะพำนักอยู่ในพระองค์ ฉะนั้น องค์ภควานทรงเป็นผู้สร้างสี่ส่วนของสังคมมนุษย์ เริ่มจากระดับมนุษย์ผู้มีปัญญาเรียกทางเทคนิคว่าพราหมณ์หรือ บราฮมะณะฺ เนื่องจากสถิตในระดับแห่งความดี ถัดไปเป็นระดับบริหารเรียกทางเทคนิคว่ากษัตริย์หรือ คชัทริยะฺ เนื่องจากสถิตในระดับแห่งตัณหา พ่อค้าวาณิชหรือ ไวชยะฺ สถิตในระดับผสมผสานระหว่างตัณหาและอวิชชา และ ชูดระฺ หรือระดับใช้แรงงาน สถิตในระดับอวิชชาของธรรมชาติวัตถุ ถึงแม้ว่าองค์ชรีคริชณะทรงเป็นผู้สร้างสี่ส่วนของสังคมมนุษย์แต่พระองค์ทรงมิได้อยู่ในส่วนใดส่วนหนึ่ง เนื่องจากพระองค์ทรงมิได้เป็นพันธวิญญาณที่อยู่ในส่วนใดส่วนหนึ่งของสังคมมนุษย์ สังคมมนุษย์นั้นคล้ายกับสังคมสัตว์ทั่วไป แต่เพื่อยกระดับสภาพความเป็นสัตว์ พระองค์จึงทรงสร้างการแบ่งส่วนเพื่อพัฒนาคริชณะจิตสำนึกอย่างเป็นระบบ นิสัยชอบหรือถนัดในเรื่องการทำงานขึ้นอยู่กับระดับของธรรมชาติวัตถุที่ตนได้รับลักษณะอาการของชีวิตตามระดับต่าง ๆ ของธรรมชาติวัตถุจะอธิบายในบทที่สิบแปดของหนังสือเล่มนี้ อย่างไรก็ดี บุคคลในคริชณะจิตสำนึกอยู่เหนือแม้แต่พราหมณ์ แม้โดยคุณสมบัติพราหมณ์ควรทราบเกี่ยวกับ บระฮมันฺ หรือสัจธรรมสูงสุด แต่ส่วนใหญ่พวกพราหมณ์จะเข้าหา บระฮมันฺ อันไร้รูปลักษณ์ขององค์คริชณะเท่านั้น แต่ผู้ที่ข้ามพ้นขีดจำกัดแห่งความรู้ของพราหมณ์ และบรรลุถึงความรู้แห่งบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า องค์ชรีคริชณะ จะมาเป็นบุคคลในคริชณะจิตสำนึกหรือไวชณะวะ คริชณะจิตสำนึกจะรวมถึงความรู้แห่งองค์อวตารทั้งหลายของคริชณะ เช่น พระราม นริสิมฮะ วะราฮะ ฯลฯในฐานะที่คริชณะทรงเป็นทิพย์อยู่เหนือระบบสี่ส่วนแห่งสังคมมนุษย์นี้ บุคคลในคริชณะจิตสำนึกก็อยู่เหนือการแบ่งส่วนทั้งหลายในสังคมมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นการแบ่งส่วนในระดับกลุ่มชน ระดับชาติ หรือระดับเผ่าพันธุ์