ดฺยานะ-โยกะ
โศลก 18
ยะดา วินิยะทัม ชิททัม
อาทมะนิ เอวาวะทิชทฺะเทฺ
นิสพริฮะฮ สารวะ-คาเมบฺโย
ยุคทะ อิทิ อุชยะเท ทะดาฺ
ยะดาฺ - เมื่อ, วินิยะทัมฺ - มีระเบียบวินัย, ชิททัมฺ - จิตใจและกิจกรรมของจิต, อาทมะนิฺ - ในความเป็นทิพย์, เอวะฺ - แน่นอน, อวะทิชทฺะเทฺ - สถิต, นิสพริฮะฮฺ - ปราศจากความต้องการ, สารวะฺ - สำหรับทุกสิ่งทุกอย่าง, คาเมบฺยะฮฺ - การสนองประสาทสัมผัสวัตถุ, ยุคทะฮฺ - สถิตอย่างดีในโยคะ, อิทิฺ - ดังนั้น, อุชยะเทฺ - กล่าวว่า, ทะดาฺ - ในขณะนั้น
คำแปลฺ
เมื่อโยคีฝึกปฏิบัติโยคะ ทำให้กิจกรรมของจิตมีระเบียบวินัย และสถิตในความเป็นทิพย์ปราศจากความต้องการทางวัตถุทั้งปวง กล่าวว่าเขาสถิตอย่างดีในโยคะ
คำอธิบายฺ
กิจกรรมของโยคีแตกต่างจากบุคคลธรรมดาทั่วไปด้วยลักษณะที่หยุดจากความต้องการทางวัตถุทั้งปวงซึ่งมีเพศสัมพันธ์เป็นตัวนำ โยคีผู้สมบูรณ์มีระเบียบวินัยอย่างดีในกิจกรรมของจิตใจที่ทำให้ตัวเขาไม่ถูกรบกวนจากความต้องการทางวัตถุใด ๆทั้งสิ้น ระดับอันสมบูรณ์เช่นนี้บุคคลในคริชณะจิตสำนึกบรรลุได้โดยปริยาย ดังที่ได้กล่าวไว้ใน ชรีมัด-บฺากะวะธัมฺ (9.4.18-20 )
สะ ไว มะนะฮ คริชณะ-พะดาระวินดะโยร
วะชามสิ ไวคุณธฺะ-กุณานุวารณะเนฺ
คะโร ฮะเรร มันดิระ-มารจะนาดิชุ
ชรุทิม ชะคาราชยุทะ-สัท-คะโทฺดะเยฺ
มุคุนดะ-ลิงกาละยะ-ดารชะเน ดริโช
ทัด-บฺริทยะ-กาทระ-สพารเช ่งกะ-สังกะมัม
กฺราณัม ชะ ทัท-พาดะ-สะโรจะ-โสระเบฺ
ชรีมัท-ทุลัสยา ระสะนาม ทัด-อารพิเทฺ
พาโด ฮะเรฮ คเชทระ-พะดานุสารพะเณ
ชิโร ฮริชีเคชะ-พะดาบิฺวันดะเนฺ
คามัม ชะ ดาสเย นะ ทุ คามะ-คามยะยา
ยะโทฺททะมะ-ชโลคะ-จะนาชระยา ระทิฮฺ
“พระราชา อัมบะรีชะ ครั้งแรกทรงใช้พระจิตของพระองค์ตั้งอยู่ที่พระบาทรูปดอกบัวขององค์ชรีคริชณะ จากนั้นทรงใช้พระดำรัสอธิบายคุณสมบัติทิพย์ของคริชณะพระหัตถ์ทำความสะอาดวัดของคริชณะ พระกรรณสดับฟังกิจกรรมของคริชณะพระเนตรมองรูปลักษณ์ทิพย์ของคริชณะ พระวรกายสัมผัสร่างกายของสาวก ทรงใช้ประสาทสัมผัสดมกลิ่นหอมจากดอกบัวที่ถวายให้คริชณะ พระชิวหาลิ้มรสใบทุละสีที่ถวายแด่พระบาทรูปดอกบัวของคริชณะ พระบาทเสด็จไปยังสถานที่ศักดิ์สิทธิ์และวัดของคริชณะ พระเศียรถวายความเคารพแด่คริชณะ และพระราชดำริปฏิบัติพระภารกิจของคริชณะ กิจกรรมทิพย์ทั้งหลายเหล่านี้ เหมาะสมสำหรับสาวกผู้บริสุทธิ์”
ระดับทิพย์นี้ผู้ปฏิบัติตามวิถีทางที่ไร้รูปลักษณ์ไม่สามารถแสดงออกให้เห็นเป็นรูปธรรมได้ แต่เป็นสิ่งที่ง่ายและปฏิบัติได้สำหรับบุคคลในคริชณะจิตสำนึก ดังปรากฎการณ์ที่กล่าวไว้ข้างต้นที่ มะฮาราจะ อัมบะรีชะ ทรงปฏิบัติ นอกจากจิตจะตั้งมั่นอยู่ที่พระบาทรูปดอกบัวขององค์ภควานด้วยการระลึกถึงพระองค์อยู่เสมอ การปฏิบัติทิพย์เช่นนี้จะเป็นไปไม่ได้ ฉะนั้น ในการอุทิศตนเสียสละรับใช้องค์ภควาน กิจกรรมที่ได้กล่าวไว้เหล่านี้เรียกว่า อารชะนะฺ หรือการใช้ประสาทสัมผัสทั้งหมดไปในการรับใช้พระองค์ประสาทสัมผัสและจิตใจจำเป็นต้องทำงาน การทำเป็นละเลยไม่สนใจไม่ให้มันทำงานเป็นไปไม่ได้ ฉะนั้น สำหรับประชาชนทั่วไปโดยเฉพาะบุคคลที่ไม่อยู่ในระดับสละโลกวัตถุการใช้ประสาทสัมผัสและจิตใจปฏิบัติรับใช้ทิพย์ดังที่ได้อธิบายแล้วข้างต้นจึงเป็นวิธีที่สมบูรณ์ในการบรรลุถึงวิถีทิพย์ ซึ่งเรียกว่า ยุคทะฺ ใน ภควัต-คีตาฺ