ดฺยานะ-โยกะ
โศลก 33
อารจุนะ อุวาชะฺ
โย ่ยัม โยกัส ทวะยา โพรคทะฮ
สามเยนะ มะดํุสูดะนะฺ
เอทัสยาฮัม นะ พัชยามิ
ชันชะลัทวาท สทิฺทิม สทิฺรามฺ
อารจุนะ อุวาชะฺ - อารจุนะตรัส, ยะฮ อยัมฺ - ระบบนี้, โยกะฮฺ - โยคะ, ทวะยาฺ - โดยพระองค์, โพรคทะฮฺ - อธิบาย, สามเยนะฺ - โดยทั่วไป, มะดํุ-สูดะนะฺ - โอ้ ผู้สังหารมารมะดํุ, เอทัสยะฺ - ของสิ่งนี้, อฮัมฺ - ข้า, นะฺ - ไม่, พัชยามิฺ - เห็น, ชันชะลัทวาทฺ - เนื่องจากไม่สงบนิ่ง, สทิฺทิมฺ - สภาวะ, สทิฺรามฺ - มั่นคง
คำแปลฺ
อารจุนะตรัสว่า โอ้ มะดํุสูดะนะ ระบบโยคะที่พระองค์ทรงสรุปให้นี้ ดูเหมือนจะปฏิบัติไม่ได้และข้าไม่มีความอดทนพอ เพราะว่าจิตใจไม่สงบนิ่งและไม่มั่นคง
คำอธิบายฺ
ระบบโยคะที่องค์ชรีคริชณะทรงอธิบายให้อารจุนะเริ่มด้วยคำ ชุโช เดเชฺ และจบด้วยคำ โยกี พะระมะฮฺ ได้ถูกอารจุนะทรงปฏิเสธ ณ ที่นี้ จากความรู้สึกที่ว่าไม่สามารถปฏิบัติได้ เป็นไปไม่ได้สำหรับคนธรรมดาทั่วไปที่จะจากบ้านไปยังป่าเขาลำเนาไพร และอยู่อย่างสันโดษเพื่อฝึกปฏิบัติโยคะใน คะลิฺ ยุค ในยุคปัจจุบันนี้มีลักษณะที่ดิ้นรนอย่างขมขื่นเพื่อความอยู่รอดด้วยชีวิตอันสั้น ผู้คนไม่จริงจังเกี่ยวกับความรู้แจ้งแห่งตน แม้จะด้วยวิธีที่ง่ายและปฏิบัติได้ จึงไม่จำเป็นต้องพูดถึงระบบโยคะที่ยากลำบากเช่นนี้ ซึ่งต้องควบคุมชีวิตการเป็นอยู่ในเรื่องของการนั่ง การเลือกสถานที่ และการทำให้จิตใจไม่ยึดติดกับการปฏิบัติทางวัตถุ ในฐานะที่เป็นนักปฏิบัติ อารจุนะทรงคิดว่าเป็นไปไม่ได้ที่จะปฏิบัติตามระบบโยคะนี้ ถึงแม้ว่าทรงมีคุณสมบัติที่เอื้ออำนวยอยู่หลายประการอารจุนะประสูติอยู่ในตระกูลกษัตริย์ ทรงมีความเจริญมากในคุณสมบัติหลาย ๆ ด้านเช่น เป็นนักรบผู้ยิ่งใหญ่ มีพระชนมายุยืนยาว และยิ่งไปกว่าสิ่งอื่นใด ยังเป็นสหายสนิทที่สุดขององค์ภควานชรีคริชณะ เมื่อห้าพันปีก่อนนี้ อารจุนะทรงมีสิ่งเอื้ออำนวยที่ดีกว่าพวกเราที่มีอยู่ในปัจจุบันนี้อย่างมากมาย ถึงกระนั้นยังปฏิเสธระบบโยคะนี้ อันที่จริงเราไม่พบบันทึกใด ๆ ในประวัติศาสตร์ที่เห็นอารจุนะฝึกปฏิบัติโยคะนี้ไม่ว่าในเวลาใดฉะนั้น ระบบนี้ต้องพิจารณาว่าโดยทั่วไปเป็นไปไม่ได้ใน คะลิฺ ยุคนี้ แน่นอนว่าอาจจะเป็นไปได้สำหรับคนบางคนที่หาได้ยากมาก แต่สำหรับผู้คนโดยทั่วไปเป็นข้อเสนอที่เป็นไปไม่ได้ เพราะหากเป็นเช่นนี้เมื่อห้าพันปีก่อน แล้วปัจจุบันนี้จะเป็นอย่างไร พวกที่เลียนแบบระบบโยคะนี้ ซึ่งอยู่ในสถานที่ที่เรียกว่าสถาบันและสมาคมต่าง ๆ ถึงแม้ว่าจะได้รับความอิ่มเอิบใจ แต่เป็นการสูญเสียเวลาไปอย่างแน่นอน พวกนี้อยู่ในอวิชชาอย่างสมบูรณ์เกี่ยวกับจุดมุ่งหมายที่ตนปรารถนา