ภควัต-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ หก

ดฺยานะ-โยกะ

โศลก 34

ชันชะลัม ฮิ มะนะฮ คริชณะ
พระมาทิฺ บะละวัด ดริดัฺมฺ

ทัสยาฮัม นิกระฮัม มันเย
วาโย อิวะ สุ-ดุชคะรัมฺ

ชันชะลัมฺ  -  ไม่สงบนิ่ง, ฮิฺ  -  แน่นอน, มะนะฮฺ  -  จิตใจ, คริชณะฺ  -  โอ้ คริชณะ, พระมาทิฺฺ  -  ว้าวุ่น, บะละฺ  -  วัทฺ  -  มีพลังมาก, ดริดัฺมฺ  -  ดื้อรั้น, ทัสยะฺ  -  ของมัน, อฮัมฺ  -  ข้า, นิกระฮัมฺ  -  ปราบ, มันเยฺ  -  คิด, วาโยฮฺ  -  ของลม, อิวะฺ  -  เหมือน, สุ-ดุชคะรัมฺ  -  ยาก

คำแปลฺ

เพราะว่าจิตใจไม่สงบนิ่ง  พล่าน  ดื้อรั้น  และมีพลังมาก  โอ้  คริชณะ  และในการปราบมัน  ข้าพเจ้าคิดว่ายากยิ่งกว่าการควบคุมลม

คำอธิบายฺ

จิตใจมีพลังมากและดื้อรั้น  บางครั้งก็เอาชนะปัญญา  ถึงแม้ว่าจิตใจควรอยู่ภายใต้การบังคับบัญชาของปัญญา  สำหรับบุคคลผู้อยู่ในโลกแห่งการปฏิบัติที่ต้องต่อสู้กับฝ่ายตรงข้ามมากมาย  แน่นอนว่าเป็นสิ่งที่ยากมากในการควบคุมจิตใจ  เขาอาจทำใจให้เป็นกลางอย่างผิดธรรมชาติระหว่างเพื่อนกับศัตรู  แต่ในที่สุดไม่มีผู้ใดในโลกสามารถทำได้  เพราะว่ายากยิ่งกว่าการควบคุมลมพายุที่พัดมาอย่างแรงฉันใด  ในวรรณกรรมพระเวท  (คะทฺะ  อุพะนิชัดฺ  1.3.3-4  )  กล่าวไว้ว่า

อาทมานัม ระทิฺนัม วิดดิฺ
ชะรีรัม ระทัฺม เอวะ ชะฺ

บุดดิฺม ทุ สาระทิฺม วิดดิฺ
มะนะฮ พระกระฮัม เอวะ ชะฺ
อินดริยาณิ ฮะยาน อาฮุร
วิชะยามส เทชุ โก-ชะรานฺ

อาทเมนดริยะ-มะโน-ยุคทัม
โบฺคเททิ อาฮุร มะนีชิณะฮฺ

“ปัจเจกวิญญาณเป็นผู้โดยสารในพาหนะแห่งร่างวัตถุ  ปัญญาเป็นผู้ขับ  จิตใจเป็นคันบังคับ  และประสาทสัมผัสเป็นม้า  ตัวเขาจะได้รับความสุขหรือความทุกข์เกิดจากการมาคบหาสมาคมกับจิตใจและประสาทสัมผัส  เช่นนี้  เป็นที่เข้าใจโดยนักคิดผู้ยิ่งใหญ่”ปัญญาควรเป็นผู้สั่งจิตใจ  แต่จิตใจมีพลังอำนาจมากและดื้อรั้นจนส่วนใหญ่เอาชนะแม้กระทั่งปัญญาของตนเอง  เหมือนกับโรคปัจจุบันทันด่วนที่ดื้อยา  จิตใจที่มีพลังมากเช่นนี้ควรถูกควบคุมด้วยการฝึกปฏิบัติโยคะ  แต่การฝึกเช่นนี้ปฏิบัติไม่ได้แม้สำหรับบุคคลทางโลกเช่นอารจุนะ  จึงไม่จำเป็นต้องพูดถึงคนในยุคสมัยนี้  อุปมาที่ให้ไว้  ณ  ที่นี้เหมาะสมดีเราไม่สามารถจับกุมลมที่พัดมาแรงได้ฉันใด  มันยากยิ่งไปกว่าที่จะจับกุมจิตใจที่พล่านได้ฉันนั้น  องค์เชธันญะทรงแนะนำวิธีที่ง่ายที่สุดในการควบคุมจิตใจคือการร้องเพลงสวดมนต์  ภาวนา  “ฮะเร  คริชณะ”  ซึ่งเป็นบทมนต์อันยิ่งใหญ่เพื่อการจัดส่ง  ด้วยความถ่อมตนอย่างยิ่ง  ได้อธิบายวิธีไว้ดังนี้  สะ  ไว  มะนะฮ  คริชณะ-พะดาระวินดะโยฮฺ  เราต้องใช้จิตใจอย่างเต็มที่ในคริชณะ  ด้วยวิธีนี้เท่านั้นจึงจะไม่มีกิจกรรมอื่นใดทำให้จิตใจวุ่นวาย