ดฺยานะ-โยกะ
โศลก 35
ชรี-บฺะกะวาน อุวาชะฺ
อสัมชะยัม มะฮา-บาโฮ
มะโน ดุรนิกระฮัม ชะลัมฺ
อับฺยาเสนะ ทุ คะอุนเทยะ
ไวรากเยณะ ชะ กริฺยะเทฺ
ชรี-บฺะกะวาน อุวาชะฺ - องค์ภควานตรัส, อสัมชะยัมฺ - อย่างไม่สงสัย, มะฮา-บาโฮฺ - โอ้ยอดนักรบ, มะนะฮฺ - จิตใจ, ดุรนิกระฮัมฺ - ยากที่จะดัด, ชะลัมฺ - ว้าวุ่น, อับฺยาเสนะฺ - ด้วยการปฏิบัติ, ทฺุ - แต่, คะอุนเทยะฺ - โอ้ โอรสพระนางคุนที, ไวรากเยนะฺ - ด้วยการไม่ยึดติด, ชะฺ - เช่นกัน, กริฺยะเทฺ - สามารถควบคุมได้
คำแปลฺ
องค์ชรีคริชณะตรัสว่า โอ้ ยอดนักรบโอรสพระนางคุนที การดัดจิตใจที่ไม่สงบนิ่งเป็นสิ่งที่ยากมากโดยไม่ต้องสงสัย แต่เป็นไปได้ด้วยการฝึกปฏิบัติอย่างถูกต้องเหมาะสม และด้วยการไม่ยึดติด
คำอธิบายฺ
ความยากลำบากในการควบคุมจิตใจที่ดื้อรั้นดังที่อารจุนะทรงดำริ บุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าทรงยอมรับ แต่ในขณะเดียวกันพระองค์ทรงแนะนำว่าการฝึกปฏิบัติและการไม่ยึดติดเป็นไปได้ การฝึกปฏิบัตินั้นคืออะไร? ในยุคปัจจุบันไม่มีใครสามารถปฏิบัติตามกฎระเบียบอันเคร่งครัดในการที่จะให้ตนเองไปอยู่ยังสถานที่ศักดิ์สิทธิ์และตั้งสมาธิจิตอยู่ที่องค์อภิวิญญาณ หักห้ามประสาทสัมผัสและจิตใจ ถือเพศพรหมจรรย์อยู่อย่างสันโดษ ฯลฯ อย่างไรก็ดี ด้วยการปฏิบัติคริชณะจิตสำนึกในเก้าวิธีแห่งการอุทิศตนเสียสละรับใช้องค์ภควาน วิธีแรกและสำคัญมากในการปฏิบัติอุทิศตนเสียสละคือการสดับฟังเกี่ยวกับคริชณะ ซึ่งเป็นวิถีทิพย์ที่ทรงพลังอำนาจมากในการขจัดข้อสงสัยทั้งหลายให้ออกไปจากจิตใจ ผู้ที่สดับฟังเกี่ยวกับคริชณะได้มากเท่าไร จะมีความรู้แจ้งและไม่ยึดติดกับทุกสิ่งทุกอย่างที่นำพาจิตใจให้ออกห่างจากคริชณะมากเท่านั้น จากการไม่ยึดติดจิตใจอยู่กับกิจกรรมที่ไม่อุทิศตนเสียสละให้พระองค์ เขาสามารถเรียนรู้ ไวรากยะฺ ได้อย่างง่ายดาย ไวรากยะฺ หมายถึงการไม่ยึดติดกับวัตถุและให้จิตใจปฏิบัติอยู่กับดวงวิญญาณ การไม่ยึดติดในวิถีทิพย์ของพวกไม่เชื่อในรูปลักษณ์ยากยิ่งกว่าการยึดมั่นจิตใจอยู่กับกิจกรรมของคริชณะ เช่นนี้ปฏิบัติได้เพราะจากการสดับฟังเกี่ยวกับคริชณะจะทำให้ยึดมั่นกับดวงวิญญาณสูงสุดโดยปริยาย การยึดมั่นเช่นนี้เรียกว่า พะเร- ชานุบฺะวะฺ ความพึงพอใจทิพย์ คล้าย ๆ กับความรู้สึกพึงพอใจกับอาหารทุกคำที่คนกำลังหิวได้รับประทาน ขณะที่กำลังหิวเมื่อได้รับประทานมากเท่าไรก็จะรู้สึกพึงพอใจและมีพลังงานเพิ่มขึ้นมากเท่านั้น ในทำนองเดียวกัน จากการปฏิบัติรับใช้ด้วยการอุทิศตนเสียสละ เขามีความรู้สึกพึงพอใจทิพย์ในขณะที่จิตใจไม่ยึดติดกับจุดมุ่งหมายทางวัตถุ เหมือนกับการรักษาโรคด้วยวิธีที่ชำนาญ และโภชนาการที่เหมาะสม ดังนั้น การสดับฟังกิจกรรมทิพย์ขององค์ชรีคริชณะจึงเป็นวิธีรักษาที่มีความชำนาญสำหรับจิตใจที่บ้าคลั่ง และการรับประทานภัตตาหารที่ถวายให้คริชณะคือโภชนาการที่เหมาะสมสำหรับคนไข้ที่กำลังมีความทุกข์ การรักษาเช่นนี้คือวิธีของคริชณะจิตสำนึก