ภควัต-คีตา ฉบับเดิม

บทที่ หก

ดฺยานะ-โยกะ

โศลก 5

อุดดฺะเรด อาทมะนาทมานัม
นาทมานัม อวะสาดะเยทฺ

อาทไมวะ ฮิ อาทมะโน บันดํุร
อาทไมวะ ริพุร อาทมะนะฮฺ

อุดดฺะเรทฺ  -  เราต้องส่ง, อาทมะนาฺ  -  ด้วยจิตใจ, อาทมานัมฺ  -  พันธวิญญาณ, นะฺ  -  ไม่เคย, อาทมานัมฺ  -  พันธวิญญาณ, อวะสาดะเยทฺ  -  ทำให้ตกต่ำลง, อาทมาฺ  -  จิตใจ, เอวะฺ  -  แน่นอน, ฮิฺ  -  อันที่จริง, อาทมะนะฮฺ  -  ของพันธวิญญาณ, บันดํุฮฺ  -  เพื่อน, อาทมาฺ  -  จิตใจ, เอวะฺ  -  แน่นอน, ริพุฮฺ  -  ศัตรู, อาทมะนะฮฺ  -  ของพันธวิญญาณ

คำแปลฺ

เขาต้องจัดส่งตนเองด้วยการช่วยเหลือจากจิตใจของตน  มิใช่ทำตัวให้ตกต่ำลงจิตใจเป็นทั้งเพื่อนและศัตรูของพันธวิญญาณ

คำอธิบายฺ

คำว่า  อาทมาฺ  หมายถึง  ร่างกาย  จิตใจ  และวิญญาณ  ขึ้นอยู่กับสถานการณ์ที่แตกต่างกัน  ในระบบโยคะ  จิตใจของพันธวิญญาณสำคัญมาก  เพราะว่าจิตใจเป็นศูนย์กลางของการฝึกปฏิบัติโยคะ  ณ  ที่นี้  อาทมาฺ  หมายถึงจิตใจ  จุดมุ่งหมายของระบบโยคะ  เพื่อควบคุมจิตใจและดึงให้จิตใจออกห่างจากการยึดติดกับอายตนะภายนอกได้เน้นไว้  ณ  ที่นี้ว่าจิตใจจะต้องได้รับการฝึกฝนเพื่อจัดส่งพันธวิญญาณจากหล่มแห่งอวิชชา  ในความเป็นอยู่ทางวัตถุ  เขาอยู่ภายใต้อำนาจอิทธิพลของจิตใจและประสาทสัมผัส  อันที่จริงดวงวิญญาณบริสุทธิ์ถูกพันธนาการอยู่ในโลกวัตถุเพราะว่าจิตใจถูกอหังการพัวพัน  ซึ่งทำให้ต้องการเป็นเจ้าครอบครองธรรมชาติวัตถุ  ฉะนั้น  จิตใจควรได้รับการฝึกฝนเพื่อไม่ให้ไปหลงใหลกับแสงสีของธรรมชาติวัตถุ  ด้วยวิธีนี้พันธวิญญาณอาจได้รับความปลอดภัย  เราไม่ควรทำตัวเองให้ตกต่ำลงด้วยการไปหลงใหลกับอายตนะภายนอก  หากไปหลงใหลกับอายตนะภายนอกมากเท่าไร  เราจะถูกพันธนาการในความเป็นอยู่ทางวัตถุมากเท่านั้น  วิธีที่ดีที่สุดที่จะไม่ให้ตนเองถูกพันธนาการคือ  ให้จิตใจปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึกอยู่เสมอ  คำว่า  ฮิฺ  ใช้เพื่อเน้นจุดนี้  ตัวอย่างเช่น  เรา  ต้องฺทำเช่นนี้  ได้กล่าวไว้เช่นกันว่า

มะนะ เอวะ มะนุชยาณาม
คาระณัม บันดฺะ-โมคชะโยฮฺ

บันดฺายะ วิชะยาสังโก
มุคทไย นิรวิชะยัม มะนะฮฺ

“สำหรับมนุษย์  จิตใจเป็นต้นเหตุแห่งพันธนาการ  และจิตใจก็เป็นต้นเหตุแห่งความหลุดพ้น  จิตใจที่ซึมซาบอยู่กับอายตนะภายนอกเป็นต้นเหตุแห่งพันธนาการ  และจิตใจที่ไม่ยึดติดกับอายตนะภายนอกเป็นต้นเหตุแห่งความหลุดพ้น”  (อมริทะ-บินดุ  อุพะนิชัดฺ  2  )ฉะนั้น  จิตใจที่ปฏิบัติในคริชณะจิตสำนึกอยู่เสมอเป็นต้นเหตุแห่งความหลุดพ้นสูงสุด