ความรู้แห่งสัจธรรม
โศลก 13
ทริบิฺร กุณะ-มะไยฮ บฺาไวร
เอบิฺฮ สารวัม อิดัม จะกัทฺ
โมฮิทัม นาบิฺจานาทิ
มาม เอบฺยะฮ พะรัม อัพยะยัมฺ
ทริบิฺฮฺ - สาม, กุณะ-มะไยฮฺ - ประกอบด้วยกุณะ, บฺาไวฮฺ - โดยระดับของชีวิต, เอบิฺฮฺ - ทั้งหมดนี้, สารวัมฺ - ทั้งหมด, อิดัมฺ - นี้, จะกัทฺ - จักรวาล, โมฮิทัมฺ - ความหลง, นะ อบิฺจา นาทิฺ - ไม่รู้, มามฺ - ข้า, เอบฺยะฮฺ - เหนือสิ่งเหล่านี้, พะรัมฺ - สูงสุด, อัพยะยัมฺ - ไม่สิ้นสุด
คำแปลฺ
ลุ่มหลงอยู่ในสามระดับ (ความดี ตัณหา และอวิชชา) โลกทั้งโลกไม่รู้จักข้า ผู้ซึ่งอยู่เหนือสามระดับและไม่มีวันสิ้นสุด
คำอธิบายฺ
ทั่วทั้งโลกหลงอยู่ในเสน่ห์ของสามระดับแห่งธรรมชาติวัตถุ พวกที่สับสนอยู่ในสามระดับนี้ไม่สามารถเข้าใจว่า เหนือกว่าธรรมชาติวัตถุนี้คือองค์ภควานคริชณะ
ทุก ๆชีวิตที่อยู่ภายใต้อิทธิพลของธรรมชาติวัตถุ มีกิจกรรมทางร่างกาย จิตใจ และชีววิทยาโดยเฉพาะของตน มีมนุษย์สี่ประเภทดำเนินอยู่ในธรรมชาติวัตถุสามระดับ พวกที่อยู่ในระดับความดีบริสุทธิ์เรียกว่า บราฮมะณะฺ พวกที่อยู่ในระดับตัณหาบริสุทธิ์เรียกว่า คชัทริยะฺ พวกที่อยู่ทั้งในตัณหาและอวิชชาเรียกว่า ไวชยะฺ พวกที่อยู่ในอวิชชาล้วน ๆเรียกว่า ชูดระฺ และพวกที่ต่ำกว่านี้คือสัตว์เดรัจฉาน อย่างไรก็ดี ชื่อระบุเหล่านี้ไม่ถาวรเราอาจเป็น บราฮมะณะ, คชัทริยะ, ไวชยะฺ หรืออะไรก็ได้ ไม่ว่าในกรณีใดชีวิตนี้ไม่ถาวร แต่ถึงแม้ว่าชีวิตไม่ถาวรและเราไม่รู้ว่าจะไปเป็นอะไรในชาติหน้า ด้วยมนต์สะกดของพลังแห่งความหลงนี้ ทำให้เราพิจารณาตัวเราตามแนวคิดแห่งชีวิตทางร่างกาย ดังนั้น จึงคิดว่าเราเป็นคนอเมริกัน คนอินเดีย คนรัสเซีย หรือเป็น บราฮมะณะฺ เป็นชาวฮินดูเป็นชาวมุสลิม ฯลฯ และถ้าหากว่าถูกพันธนาการอยู่ในสามระดับของธรรมชาติวัตถุเราก็ลืมบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าผู้ทรงอยู่เบื้องหลังระดับต่าง ๆ เหล่านี้ ฉะนั้น องค์ชรีคริชณะตรัสว่าสิ่งมีชีวิตที่หลงอยู่ในสามระดับแห่งธรรมชาติจะไม่เข้าใจว่าเบื้องหลังฉากวัตถุคือบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้า
มีสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ มากมายเช่น มนุษย์ เทวดา สัตว์เดรัจฉาน ฯลฯ แต่ละชีวิตอยู่ภายใต้อิทธิพลของธรรมชาติวัตถุ และทั้งหมดได้ลืมบุคลิกภาพแห่งพระเจ้าผู้ทรงเป็นทิพย์ พวกที่อยู่ระดับตัณหาและอวิชชา และแม้แต่พวกที่อยู่ในระดับความดีจะไม่สามารถไปสูงกว่าแนวความคิดแห่งสัจธรรม บระฮมันฺ ที่ไร้รูปลักษณ์ พวกเขาสับสนเมื่อทราบว่าองค์ภควานในบุคลิกลักษณะส่วนพระองค์ประกอบไปด้วย ความสง่างาม ความมั่งคั่ง ความรู้ พลังอำนาจ ชื่อเสียง และความเสียสละทั้งหมด ในเมื่อแม้แต่พวกที่อยู่ในความดียังไม่สามารถเข้าใจพระองค์ แล้วพวกที่อยู่ในตัณหาและอวิชชาจะมีความหวังอะไร คริชณะจิตสำนึกเป็นทิพย์เหนือสามระดับแห่งธรรมชาติวัตถุเหล่านี้ พวกที่สถิตย์อย่างแท้จริงในคริชณะจิตสำนึกเป็นผู้หลุดพ้นแล้วอย่างแท้จริง